Het immigratietaboe

Civis Mundi Digitaal #17

door Thierry Baudet

Recensie van Joost Niemöller Het immigratietaboe. 10 wetenschappers over de feiten.* Amsterdam: Uitgeverij VanPraag, 2012. Omvang: 360 pagina’s ISBN 978 90 490 2409 3 Prijs: € 24,50.

Door Thierry Baudet

"Verbluffende brutaliteit," zo typeerde Ivan Rioufol, commentator voor Le Figaro, het interview dat eurocommissaris Cecilia Malmström onlangs gaf in Le Monde. Malmström is eurocommissaris voor Europese Binnenlandse Zaken, en daaronder valt volgens de EU ook het immigratiebeleid van de lidstaten.

In het interview roept Malmström de lidstaten op immigratie niet als dreiging maar als kans te zien. Een "factor voor groei". Volgens haar hebben werkgevers behoefte aan arbeidskrachten. Ze erkent het bestaan van integratieproblematiek en ghettovorming, maar wijt dat aan de "gebrekkige daadkracht" van nationale politici. Eerder waarschuwde Malmström al voor de opkomst van "populisme en xenofobie". Immigratie, stelde ze, leeft meer onder sommige politici dan onder burgers - die "staan er dikwijls meer voor open".

"De geschiedenis zal de capitulatie van hen die in Europa verantwoordelijk waren voor de immigratie niet vergeten", beet Rioufol haar toe. Malmström laat de "blindheid van de elites ten aanzien van het multiculturalisme" zien. Europa is voor hen een "immens hotel, een aankomsthal van een vliegveld, waar iedereen zijn plaats heeft op grond van uitsluitend zijn technische, economische of reproductieve nuttigheid".

Uit een Nederlands onderzoek uit 2008 bleek dat 57 procent van de respondenten vond dat het toelaten van grote groepenimmigranten "de grootste vergissing uit de Nederlandse geschiedenis’ was. In buiten het wetenschap circuit verschenen boeken en artikelen waarin wordt gerelativeerd, politiek bedreven en voorbijgegaan aan feiten. Dat verhindert de auteurs niet om met voorbijgaan van de feiten te concluderen dat er eigenlijk geen immigratiedebat bestaat.

Dat deed bijvoorbeeld wijlen H.J. Schoo in De verwarde natie, eerst hoofdredacteur van Elsevier, later adjunct-hoofdredacteur van de Volkskrant. Schoo ergerde zich aan het omfloerste karakter van het zogeheten "minderhedendebat. Hij vond dat de "morele specialisten van gepassioneerd links" immigratie een dekern over dit debat legden". Wie kritisch was over de immigratie werd voor extreem rechts uitgemaakt." Het gaat niet om feiten. Wel om onbeantwoorde vragen. Wat zijn de kosten? Wat is de rol van religie? Wat is het aandeel van immigranten in het sociale vangnet, in de criminaliteit? En: wie heeft er gelijk, Malmström of Rioufol?

Journalist Joost Niemöller deed een poging tot opheldering. Deze lente publiceerde hij het boek Het Immigratietaboe. 10 Wetenschappers over de feiten (Uitgeverij Van Praag, Amsterdam). Niet om te oordelen, maar om het debat los te weken van de instinctieve afweerreacties die het dikwijls vertroebelen. Hij deed verslag van zijn  rondgang langs belangrijke, soms internationaal vermaarde onderzoekers die onderzoek hebben gedaan naar de impact van immigratie. Dat onderzoek bleek vaak lastig uit te voeren. Een indrukwekkende prestatie. Vooral omdat Niemöller harde conclusies trekt zonder de nuance te verliezen. Hij reconstrueert de ministerraden in de jaren ’70 - toen besloten werd dat de gastarbeiders zich permanent in Nederland mochten vestigen en zelfs hun echtgenotes en kinderen mochten laten overkomen; hij haalt talloze rapporten aan waaruit de toegenomen druk op het onderwijs, op de verzorgingsstaat en op de veiligheid blijkt; en hij legt uit waarom de huidige - veelal Europese - wetgeving voor nog veel meer immigratie zal zorgen.

In totaal kwamen er volgens het CBS de afgelopen vijf jaar 721.000 mensen naar Nederland - gemiddeld zo’n 144.000 per jaar.

Er is ook aanzienlijke emigratie geweest - gemiddeld zo’n 122.000 per jaar. Die emigratie compenseert ten dele de netto bevolkingsgroei die immigratie veroorzaakt - hoewel die niettemin substantieel blijft. Maar het relativeert natuurlijk niét de problemen die de immigratie met zich meebrengt. Want de emigranten waren dikwijls hoger opgeleid en goed geïntegreerd, terwijl immigranten meestal laagopgeleid zijn en nog niét geïntegreerd. Ook is er - bijvoorbeeld via onderwijs - geïnvesteerd in hun vertrek. Door hun verhuizing naar het buitenland verdampte die investering.

Niemöller gaat vrij uitgebreid in op de veelgehoorde stelling dat immigratie noodzakelijk is om de vergrijzing hanteerbaar te houden. Die berust zijns inziens op een denkfout. Zulke immigratie lost het probleem niet op - maar houdt het juist in stand: de immigranten worden uiteindelijk immers ook oud, waardoor een nieuwe vergrijzingsgolf ontstaat. Op korte termijn hebben de werkgevers niettemin voordeel bij zulke immigratie, aldus Niemöller. Daarom lobbyen zij hiervoor, bijvoorbeeld via de EU. Voor de kosten worden ze immers niet gehouden.

Maar deze kosten - en dat is de kern van het boek - zijn niet het hele verhaal. De prijs van immigratie gaat verder dan de portemonnee. Zij kan op termijn het hele bouwwerk van de samenleving ontwrichten. Niemöller haalt onderzoek aan van de beroemde Amerikaanse socioloog Robert Putnam, die onderzocht wat het effect is van ‘etnische’ - in Nederland zouden we eerder zeggen: culturele - diversiteit op maatschappelijk vertrouwen, op burgerschap, op stempercentages, betrokkenheid bij vrijwilligerswerk, enzovoorts. De uitkomst is verontrustend:

• "Meer etnische diversiteit, dan ook minder vertrouwen. Hoe meer etnische verschillen, des te groter de neiging om elkaar te bedriegen. In leefgemeenschappen met meer etnische homogeniteit blijkt het vertrouwen tussen de mensen juist hoog."
• Mogelijk kunnen mensen die verschillen ook weer overbruggen: door gedeelde ervaringen, uitwisseling en onderling huwen. Maar bij voortdurende immigratie krijgt dat proces geen kans.

Iets dat zoveel kosten met zich meebrengt, dat door zo’n overweldigende meerderheid wordt afgewezen en dat het risico in zich draagt onze natie diepgravend en blijvend te ontwrichten - zo’n beleid niettemin doordrukken, zoals Cecilia Malmström en de Europese Unie van plan zijn: dat getuigt inderdaad van "verbluffende brutaliteit".

[1] Thierry Baudet is jurist en historicus. Hij promoveerde in  juni 2012 in Leiden bij prof. mr. dr. Paul Cliteur op het proefschrift The Significance of Borders. Why representative government and the rule of law require nation states.

*Bewerkte versie van een op 27 juli in NRCHandelsblad verschenen column