I Herlevende spanning tussen de VS en Rusland een terugkeer naar de Koude Oorlog? Wat een onzin!

Civis Mundi Digitaal #20

Herlevende spanning tussen de VS en Rusland een terugkeer naar de Koude Oorlog? Wat een onzin!

Het besluit van president Obama om een topontmoeting met de Russische president Puttin af te zeggen, werd in de media meteen gerelateerd aan de Koude Oorlog. Geen terugkeer naar de bittere tijden van de Koude Oorlog, stelde NRC Handelsblad bijvoorbeeld de lezers gerust. Alsof de Koude Oorlog alleen te maken zou hebben met een machtspolitiek conflict tussen de VS en de toenmalige Sovjet-Unie en alsof de Sovjet-Unie en Rusland als landen hetzelfde zouden zijn. Rusland is niet alleen qua omvang niet een voorzetting van de Sovjet-Unie, maar vooral ook niet een voorzetting in ideologische zin. Rusland is een sterk nationalistisch georiënteerd land, waarin het communisme gereduceerd is tot een minderheidspartij.

De Koude Oorlog was meer dan ooit een internationaal conflict, waarin ideologische tegenstellingen een toonaangevende rol speelden. In dat conflict culmineert de ideologische strijd over de grondslagen van de moderniteit sinds de Franse Revolutie van 1789. Die spitsten zich daarin toe in een wereldwijde strijd tussen de VS als machtigste vertegenwoordiger van westers-liberale waarden en de Sovjet-Unie als aanvoerder van het wereldcommunisme. Die strijd is geëindigd in een overtuigende triomf van westers-liberale waarden met de VS als enig overgebleven supermacht. Daarmee behoort de Koude Oorlog definitief tot de voltooid verleden tijd. Voor de ideologische inzet van de Koude Oorlog is er in Nederland opmerkelijk gering benul meer. Men ziet het uitsluitend als een machtspolitiek conflict tussen rivaliserende supermachten. Moraliseren, daar is men in dit land heel goed in. Denken in ideologische termen beweegt zich daarentegen op een heel bescheiden niveau.

De naaste aanleiding voor het afzeggen van de topontmoeting met Poetin door Obama was het feit dat Rusland klokkenluider Edward Snowden een tijdelijke verblijfsvergunning had verleend in weerwil van Amerikaanse druk om hem uit te leveren aan de VS voor berechting als landverrader. Terwijl Civis Mundi tijdens de Koude Oorlog aan de kant stond van de VS, kiezen we in dit geval de kant van Rusland en zijn we blij met die verlening van een tijdelijke verblijfsvergunning aan Snowden. Die man is namelijk helemaal geen landverrader, zoals de Amerikaanse regering beweert. Zoals we elders in dit nummer (onder thema 27) uiteenzetten, heeft hij de moed gehad een evident geval van machtsmisbruik door de National Security Agency openbaar te maken en verdient hij daarvoor respect zoals de Duitse president terecht betoogd heeft.

S.W.C.