De euforie voorbij........het klimaat is in Parijs niet gered

Civis Mundi Digitaal #35

door Jan de Boer

Ik zie de staatslieden nog staan op zaterdag 12 december 2015,  elkaar toejuichend, de duimen omhoog stekend........" we hebben onze planeet gered" . Onzin natuurlijk: de planeet aarde is niet in gevaar, maar wel onze menselijke beschaving. En die is met deze klimaatconferentie in Parijs  nog niet gered.

Optimistische start

Laat ik eens optimistisch beginnen : het accoord van Parijs is heel ambitieus: de opwarming van het klimaat  moet door een drastische vermindering van de uitstoot van het broeikasgas CO2 onder de 2 graden blijven. Daarboven wordt verdere klimaatbeheersing vrijwel onmogelijk geacht .Zo mogelijk moet de opwarming van het klimaat zelfs beneden de 1,5 graad blijven ter wille van het letterlijke voorbestaan van de eilandrijken in de oceanen. De zuidelijke en opkomende landen krijgen voor hun ontwikkeling en bescherming tegen de huidige opwarming van de aarde  van nu tot 2020  jaarlijks 100 miljard dollars van de rijke westerse landen. Maar liefst vertegenwoordigers van 195  landen - bijna de gehele planeet- sloten dit akkoord, waarvan de uitvoering volledig afhangt van de goede wil van de betreffende landen. Na ratificatie van dit akkoord door in ieder geval 55 landen die samen verantwoordelijk zijn voor tenminste 55 procent van de CO2-uitstoot, moet het akkoord met ingang van 2020 werkelijkheid worden. Ieder land heeft daarbij zijn eigen verantwoordelijkheid op basis van de door hun ingediende plannen die  elke vijf jaar met ingang van 2025  worden geëvalueerd en zo nodig worden bijgesteld om de geformuleerde doelen te halen. De goede wil om de uitstoot van CO2 te verminderen verschilt overigens nogal van land tot land.. De Dominicaanse Republiek belooft deze uitstoot per inwoner met 73 procent te verminderen van nu tot 2030, terwijl Quatar  in hetzelfde tijdvak belooft deze uitstoot per inwoner met niet meer dan 2 procent te vermeerderen......Maar goed het planetaire akkoord mag toch als een historische gebeurtenis beschouwd worden.

Kritiek in hoofdlijnen

Hiermee is het met mijn optimisme gedaan.Mijn kritiek op het akkoord nu in hoofdlijnen;

De gestelde doelen zullen ondanks meer technologische mogelijkheden nooit gehaald worden. Berekend is dat zelfs als alle landen zich strikt houden aan hun beloften, de opwarming van het klimaat met tenminste 3 graden zal stijgen in de komende decennia, waarbij een verdere  beheersing van het klimaat met alle gevolgen van dien: droogte, overstromingen, dalende oogsten, regionale oorlogen, miljoenen vluchtelingen , vrijwel onmogelijk gaat worden:een ontwikkeling die overigens al is ingezet. Willen we de stijging tot 2 graden beperken, dan moeten volgens de klimaat- deskundigen van de Verenigde Naties de plannen van de betreffende landen nu reeds  bijgesteld  worden tot ten minste een verdubbeling van de gedane toezeggingen tot 2020 , hetgeen onmogelijk is. Het streven om zo mogelijk de opwarming te beperken tot 1,5 graad is dan ook volslagen illusoir......een niet te houden belofte aan de eilandrijken.

Bovendien kunnen de nodige vraagtekens/uitroeptekens gezet worden bij de realiteit van de door de landen ingediende plannen op basis van  niet al te betrouwbare cijfers  geleverd door de bedrijven/industrieën zelf wat betreft hun uitstoot van  CO2. De CO2- uitstoot van zeetransport en vliegverkeer is mede onder druk van de oliestaten niet meegenomen net zoals CO2 -uitstoot door ontbossingen ( Brazilië, Indonesië, etc.) . Andere broeikasgassen als methaan zijn ook niet meegenomen........Er zijn geen of nauwelijks woorden gewijd aan het volledig afschaffen van het gebruik van fossiele brandstoffen, aan duurzame energie ......etc. Zacht gezegd zijn er dus nogal de nodige hiaten. Met 195 landen met ieder hun eigen belangen kun je ook niet veel anders krijgen dan een groot compromis van allerlei compromissen, waarbij alles van de goede wil van de landen af blijft hangen, want het akoord kent geen juridisch af te dwingen handelingen.

Het is ook niet reëel ondanks alle toezeggingen op de klimaatconferentie in Parijs te denken dat de uitstoot van CO2 vanaf nu vermindert. De economische en demografische groei van China en India

houdt vooralsnog niet op en tot 2030  vermeerdert daardoor planetair de uitstoot van CO2  volgens officiële berekeningen met 16 tot 22 procent. Wat daarna gebeurt ... ?? De klimatologen van de Verenigde Naties stellen dat de uitstoot van CO2 van nu tot 2050 met 40 tot 70 procent moet verminderen willen we een kans maken de opwarming van het klimaat min of meer te beheersen. Dat houdt in dat de bevolking van alle landen grote offers zal moeten brengen. Het betekent dat    wereldwijd er een culturele omslag moet komen waarin we gelukkig zijn met een ( circulaire) economie gebaseerd op een  minimum aan consumptie met een maximum aan welzijn.  Of onze beschaving daartoe zeker op korte termijn in staat is ... ???

Wat betreft de toegezegde jaarlijkse steun van 100 miljard dollar  tot 2020 van de rijke westerse landen  aan de opkomende en zuidelijke landen -  een absolute eis van onder meer China- is absoluut niet duidelijk wie wat gaat betalen en wat er met deze toezegging na 2020 gaat gebeuren , nog afgezien van een advies van een hiervoor in het leven geroepen commissie van de Verenigde Naties die de noodzakelijke steun na 2025 op jaarlijks 250 miljard dollar heeft berekend.........

Nauwelijks levensvatbaar

Deze fragiliteit van een compromis van compromissen met daarachter geen enkele juridische dwang

is mijns inziens in de komende decennia nauwelijks levensvatbaar. Er hoeft maar weinig te gebeuren of alle plannen en toezeggingen zijn vergeten. Ik denk in dit verband aan bijvoorbeeld een zeer waarschijnlijke , nieuwe beurskrach op korte, hooguit middellange termijn. En wat gaat er met

 " Europa" gebeuren? Ook de lage olieprijs is slecht nieuws, want dat stimuleert niet het gebruik en innovaties op het terrein van duurzame energie. De leisteen-olie , voorheen vrijwel onbekend, heeft een zodanige vlucht genomen dat de Verenigde Staten nu zelfs olie exporteren. Wereldwijd wordt er mee daardoor  een teveel aan olie geproduceerd, wat haaks staat op de door iedereen gewenste klimaatbeheersing: over schizofrenie gesproken ! Een gevolg van deze leisteen-olieproduktie

is dat de Verenigde Staten minder belang hebben bij een politieke stabilisatie in het midden-oosten , terwijl dat wel het geval is voor China en India  die volgens berekeningen in 2035 respectievelijk 75

en bijna 90 procent van hun benodigde olie moeten importeren. De geopolitieke gevolgen van deze wisseling van de macht zullen op elk gebied enorm zijn , dus ook een bedreiging vormen voor de in Parijs afgesproken maatregelen ter beheersing van het klimaat op lange termijn.

Hartverwarmend is wel de groeiende inzet van burgerlijke organisaties en de pressie die deze organisaties op hun regeringen uitoefenen om het helaas nu  onvoldoende en vrijblijvende klimaat-akkoord te steunen en bij te stellen. Maar of die pressie groot genoeg is om ook bij zware tegenwind het klimaatakoord op lange termijn te redden ?????