Geïnstitutionaliseerde criminaliteit op grote schaal in de farmaceutische industrie

Civis Mundi Digitaal #35

door Piet Ransijn

^{Voor de 70e verjaardag van Bertil de Klyn, arts, Centrum voor Holistische Geneeskunst, Ellecom}

Deel 1 Inleiding: de problematiek van Big Pharma als Big Crime in kort bestek

Ons beeld van de medische zorg mat effectieve medicijnen als één van onze prachtigste verworvenheden klopt niet helemaal en krijgt er flinke deuken en barsten bij door lezing van dit boek. 

”Een fascinerend boek, een aanklacht: farmaceuten overtreden zo stelselmatig de wet dat sprake is van georganiseerde misdaad...Ze bedienen zich van methoden die de maffia gebruikt, ze willen alleen maar winst en offeren daar honderdduizenden mensenlevens voor op,” De Volkskrant (21 11 2015).

Dit spraakmakende boek toont aan dat de geneeskunde in het algemeen, en niet alleen de psychiatrie: “met een simpel businessplan de goudmijn van de farmaceutische industrie is geworden. Zoek op een prestigieus instituut naar een kleine groep specialisten. Zorg er als farmaceutisch bedrijf voor dat die doorstoten naar de top door hun onderzoek te financieren. Laat dat onderzoek altijd melding maken van onder-diagnose en onder-behandeling, nooit van het tegendeel. Controleer alle onderzoeksresultaten en hou de duur van het onderzoek kort. Bespeel de media, zorg dat je in het nieuws blijft en sponsor belangengroepen van patiënten. Geef je specialisten forse vergoedingen voor hun adviezen. Lobby bij de overheid. Zorg ervoor dat door jou gesponsorde specialisten de overheid gaan adviseren. Laat het wereldbeeld domineren door een kleine groep specialisten met gevestigde belangen. Laat beroemdheden de marketingmagie van de emotie kracht bijzetten door hen je producten te laten aanprijzen. Breid je markt uit door in online vragenlijsten de diagnostische criteria verder te verruimen. Zorg dat het onwettige wettig wordt,” zo luidt de weg naar winst en succes (p 309).

Heftige en tegenstrijdige reacties

Het boek roept heftige reacties op. Bijvoorbeeld van twee hoogleraren en een lezer aan het begin van 138 blz. met reacties (1).  Henk Jan Out, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Farmaceutische Geneeskunde, oud-hoogleraar Radboud UMC, verdedigt de farmaceutische industrie, die natuurlijk ook levens redt met medicijnen die van levensbelang zijn, zoals ook Gøtzsche erkent. Hij zegt ook: “De farmaceutische industrie is zeker niet heilig. Veel van de voorbeelden die Gøtzsche noemt sieren de bedrijven niet. Maar ze zijn vrijwel allemaal gedateerd en miskennen de enorme veranderingen die de laatste decennia hebben plaatsgevonden in de sector…Geneesmiddelfabrikanten omschrijven als de maffia is eigenlijk te schandalig voor woorden.”

Helaas is het schandaal niet ongegrond. Zo’n reactie is niet verrassend bij een vertegenwoordiger van de farmaceutische geneeskunde. Zoiets zegt ook de farmaceutische industrie volgens Gøtzsche, die in zijn boek alleen de negatieve, criminele kanten beschrijft. Een lezer vindt het boek mede daarom ongenuanceerd en vreest dat het tot slachtoffers kan leiden, omdat mensen die medicijnen nodig hebben geen ‘farmaceutische troep’ meer willen slikken. Gøtzsche schrijft ook dat medicijnen vaak noodzakelijk  en levensreddend zijn. Maar ze worden ook vaak onnodig, teveel en te duur voorgeschreven. Zijn boek mag niet ongenuanceerd worden begrepen in de zin dat we geen ‘farmaceutische troep’ meer moeten slikken als dat nodig is. Afwijzing van noodzakelijke medicatie kan levensbedreigend zijn. Dit geldt ook voor psychofarmaca.

Veel lezers zien het anders dan Jan Out. “Helaas vind ik het boek niet ‘te ongenuanceerd’... De omvang van de corruptie en het bedrog, niet alleen van de farmaceutische industrie, maar ook van universiteiten, is adembenemend. Dat veel mensen niet meer zouden leven dankzij medicijnen is een waarheid als een koe… Bewust, weloverwogen en grootschalig bedrog in de farmaceutische industrie heeft levens gekost en veel ellende veroorzaakt. Dat zijn feiten die de industrie zelf heeft erkend en waar ze deels ook voor veroordeeld is. Uit het boek blijkt – controleerbaar – dat ook academici en artsen, al dan niet bewust, onderdeel zijn van deze misstanden. Het is dus een misvatting om te veronderstellen dat de misstanden uitsluitend zaken uit het verleden betreffen, en het is ook een misvatting om te veronderstellen dat de industrie en alle andere betrokkenen genoeg verbeteringen hebben doorgevoerd om drama’s uit het verleden te voorkomen.”

Peter Moleman, emeritus. hoogleraar psychofarmacologie, schrijft:

“De farmaceutische industrie heeft als doel winst maken. Daaraan is alles ondergeschikt... De cultuur en morele aspecten zijn in de VS in zekere zin meedogenlozer, net als de hele gezondheidszorg... Omdat de belangrijkste farmaceutische industrieën in de VS gevestigd zijn, is dat de bepalende cultuur in deze tak… Dit alles kan je ze verwijten, maar evengoed kan je dat alle andere partijen verwijten die dit toelaten en geen tegenwicht bieden. Het is voor die autoriteiten bijzonder lastig om op basis van een paar ton papier over onderzoek aan te wijzen waar de aanvrager van registratie voor een nieuw middel de fout in gaat… De politiek is verantwoordelijk voor alles wat met medicijnen mis gaat…
“De artsen in Nederland laten zich van alles aanpraten over nieuwe middelen op basis van een mengsel van naïviteit en domheid… Psychofarmaca… zijn bijzonder werkzame geneesmiddelen. Ze worden echter veel te veel voorgeschreven. Dat betekent dat ze worden gebruikt door mensen waarvoor ze niet of nauwelijks bedoeld zijn. Bij die mensen werken ze natuurlijk niet. En dan geldt: baat het niet, schaden doet het altijd. Ze hebben allemaal bijwerkingen, vaak vervelende en soms gevaarlijke bijwerkingen. Een ander probleem is dat psychiaters zeer karig worden opgeleid in de kunst van het voorschrijven van psychofarmaca…

“De farmaceutische industrie doet net zo immoreel als de banken. En net als bij de banken is dat mede de schuld van de andere partijen in het veld, die er niets aan doen of wegkijken of wier belangen verstrengeld zijn te onderkennen of te verhelpen…Noot: Bovenstaande gaat over psychofarmaca. Voor middelen gebruikt bij kanker is de situatie nog erger.” Peter Moleman.

De arts Bertil de Klyn schreef na lezing van het boek en dit artikel: “Het gaat vooral om de methodes, die de farmaceutische industrie gebruikt om omzet te verhogen, vaak niet zo zeer om de middelen zelf. Het zijn niet allemaal gevaarlijke middelen, al zijn er wel altijd gevaren aan verbonden. Dat daar niet open over wordt gedaan is het criminele. Veel farmacie, ook de psychiatrische, vind ik vaak enorm verbeterend in de behandeling. Maar je moet terughoudend zijn bij het voorschrijven.”

Georganiseerde en geïnstitutionaliseerde misdaad

Een belangrijke omstreden stelling van het boek is dat onwettige en criminele praktijken in de farmaceutische industrie georganiseerd in stand worden gehouden. “Foul is fair and fair is foul,” schreef Shakespeare in Macbeth. Dat zeiden de toenmalige gezondheidsdeskundigen: de heksen. Nu geldt het voor farmaceuten, gesteund door vele corrupte en omgekochte medici en politici.

De ondertitel geïnstitutionaliseerde misdaad lijkt nog passender dan georganiseerde misdaad, omdat de vaak dodelijke medicijnenverkoop en systematische vergiftiging van de bevolking geïnstitutionaliseerd en wettelijk geregeld is in onze gezondheidszorg. Crimineel of misdadig betekent strafbaar. De farmaceutische industrie blijkt inderdaad stafbare feiten te plegen met hoge boetes.

De Deense hoogleraar en medisch onderzoeker toont met een overdaad aan feiten aan dat de medische industrie corrupt is. Corruptie definieert Gøtzsche  als omkoping en moreel verval, en heeft vele misleidende gezichten (p 28).

Met de overtuigende vergelijking met de georganiseerde misdaad gaat hij verder dan andere boeken, die de praktijken van de farmaceutische industrie aan de kaak stellen. Het verschil met de georganiseerde misdaad is dat deze “niet veel doden op haar geweten heeft, vergeleken met de talloze mensen die de farmaceutische industrie willens en wetens vermoordt,” door bij geneesmiddelen doelbewust te verzwijgen hoe aantoonbaar dodelijk zij zijn (p 422). Bovendien “vermoordt de maffia je alleen als ze er een reden voor heeft,” aldus De Volkskrant 28 11 2015, p 16 ‘Maffia ‘beschermt’ Brooklyn tegen IS’. Zoals Big Pharma ons beschermt tegen ziekten.

Gøtzsche gaat in zijn krasse taalgebruik verder dan andere boeken. Hij windt er geen doekjes om. Zijn relaas is ‘recht voor zijn raap’ en berust op 62 bladzijden met 900 referenties. Dit artikel is in zijn stijl geschreven, zonder zijn lange analyses in academische taal. Bij elk citaat geeft hij noten.

Eerder heb ik het boek Betere mensen: Gezondheid als keuze en koopwaar van Trudy Dehue besproken en De markt van welzijn en geluk van Hans Achterhuis (1979) en Grenzen aan de geneeskunde van Ivan Illich (1978) in twee artikelen over de medische industrie in nr 29 en 30. Dat is het verstrengelde conglomeraat van de machtige en kapitaalkrachtige farmaceutische industrie en de daardoor gedomineerde medische zorg inclusief de medische wetenschap.

 

Medicijngebruik is de derde doodsoorzaak

Genoemde boeken wezen overtuigend op kwalijke gevolgen bij de huidige gezondheidszorg. Sindsdien is de schade door toenemend medicijngebruik veel erger geworden. Het medicijngebruik is schrikbarend toegenomen, met of zonder dodelijke bijwerkingen, maar altijd met schadelijke bijwerkingen volgens Gøtzsche. Hij berekende dat medicijnen, na hart- en vaatziekten, de derde doodsoorzaak zijn (p 27,30, 397). Hij schrijft ook dat roken mogelijk nog dodelijker is. Maar dit is verdisconteerd in kanker en hartziekten. Vergeleken met cijfers van dood door medicijnen is het relatief geringe aantal slachtoffers van de georganiseerde misdaad als het ware ‘haast te verwaarlozen’.

Misdaadbestrijding en preventie dient te worden ingezet door de misstanden in de medische industrie aan te pakken. Dit vraagt een revolutie, omdat de vaak dodelijke medische industrie en medicijnhandel - de handel in ziekte en dood - als een kankergezwel uitzaaiingen heeft die in de hele samenleving zijn geïnstitutionaliseerd. “Geld van de farmaceutische industrie bevindt zich overal, als uitgezaaide kanker die onze samenleving en onze vrijheid van meningsuiting dreigt te vernietigen.” (p 375)

Omkoperij en belangenverstrengeling

De rechters, dat zijn de toezichthouders, zijn bijvoorbeeld omgekocht, ook artsen zijn omgekocht. De belangenverstrengeling, die Gøtzsche als geen ander bloot legt, tart haast iedere beschrijving. Hij begint zijn lezingen vaak door aan de kaak te stellen dat artsen, wetenschappers en toezichthouders accepteren dat zij door de farmaceutische industrie worden betaald. Dit vergelijkt hij met een rechter die bij een rechtszaak tegen de Cosa Nostra een reisvergoeding uit verdachte bron ontvangt,

-       “deel uitmaakt van de adviesraad voor Meedogenloze Woekeraars,

-       “geld heeft gekregen van Drugs Pushers International

-       “vrij te gebruiken onderzoekbeurzen heeft ontvangen van La Camorro

-       “en af en toe wordt ingehuurd als spreker door Murder Incorporated” (p 421-22)

“Artsen accepteren dat zij door de farmaceutische industrie worden betaald…en lijden zo massaal aan deze waanvoorstelling dat dit op een collectieve psychose lijkt.” Hij wil met zijn boek niet alleen artsen uit hun massale waan helpen, maar ook patiënten, politici, en de hele bevolking. Hij hoopt dat mensen zo verontwaardigd worden dat ze verandering eisen en zelf iets gaan doen aan de dodelijke criminaliteit, deze niet langer accepteren en alleen noodzakelijke medicijnen gebruiken (p 222). Er is een lange weg te gaan. Het systeem is door en door corrupt en verrot en Big Pharma, zoals Gøtzsche de farmaceutische industrie noemt, is buitengewoon machtig en kapitaalkrachtig.

Gebrek aan integriteit en moraal

Belangenverstrengeling is het probleem. Maar dit niet alleen. Het gebrek aan integriteit, moraal en ethische waarden is een dieper probleem. De filosoof Nietzsche heeft dit reeds gesignaleerd als nihilisme en de socioloog Durkheim als anomie, normloosheid of normvervaging, het verval van waarden. Dit vraagt volgens Nietzsche onder meer een ‘Umwertung’ of herwaardering van waarden. 

Dit probleem bestaat niet alleen bij de medische industrie, zoals ik in diverse eerdere artikelen heb toegelicht. Luyendijk onthult het bij de banken in zijn boek Dit kan niet waar zijn: Over bankiers. De socioloog Wright Mills schreef in 1956 reeds over ‘the higher immorality’ in The Power Elite en het “militair industriële complex’, zie mijn artikel ‘Waarom we niet eenvoudig leven’in nr 32.

De wapenindustrie met de machtige wapenlobby is een voorbeeld dat vergelijkbaar is met de medische industrie. Wapens zouden ons beschermen waardoor er minder doden zouden vallen, ondanks spraakmakende schietpartijen en gewelddadige oorlogen. Het bedrog met zuinige auto’s in de autobranche en omkoping bij de FIFA zijn recentelijk ook in het nieuws geweest. Zo kunnen we doorgaan. Het gebrek aan waarden en moraal grijpt als een epidemie om zich heen. Zie de bijlage.

Een gedocumenteerde aanklacht

Het boek van Gøtzsche is een uitvoerig gedocumenteerde aanklacht tegen de medische industrie met een indrukwekkende bewijslast. Veel bazen van Big Pharma zijn te vergelijken met massamoordenaars. Zij weten hoe dodelijk hun medicijnen zijn, houden informatie willens en wetens achter en vervangen deze door aanbevelingen op grond van vervalst onderzoek. Ze strijken op kosten van de gemeenschap en hulpbehoevende burgers miljardenwinsten en miljoenenbonussen op.

Veel medici zijn medeplichtig. Velen van hen weten dit niet of menen het niet te weten, terwijl dit boek niet de eerste waarschuwing is. ‘Wir haben es nicht gewusst’. De vergelijking met de Nazi’s, die Gøtzsche maakt, dringt zich op. Met name bij gevaarlijke medicijnen die worden uitgetest op vrouwen en kinderen in ontwikkelingslanden, zoals de Nazi’s dit bij Joden en zigeuners deden. Het medicijngebruik treft de hele bevolking, maar roeit slechts een gedeelte uit. Er blijven ruim voldoende gezonde en minder gezonde mensen over om miljarden aan te verdienen. Het gaat allemaal om geld, veel geld. Voor een belangrijk deel wordt dit geld gebruikt om medici om te kopen en te corrumperen.

De Volkskrant, bijlage van 21 nov. 2015, vat het aldus samen: “farmaceuten...,  schrijft hij, bedienen zich van methoden die de maffia gebruikt, ze willen alleen maar winst maken en offeren daar honderdduizenden mensenlevens voor op. Bedrijven verdoezelen onderzoeksresultaten, verzwijgen dodelijke bijwerkingen, betalen artsen voor hun diensten en maken zo miljardenwinsten. Toezichthouders die de medicijnen moeten goedkeuren.., worden om de tuin geleid”.

Natuurlijk zijn er meer geneesmiddelen die levens redden. Maar “een maffiabaas kan iemand… redden en daarna tien man doodschieten. Die redding maakt hem niet opeens een goed mens. De kernboodschap verandert er niet door: farmaceutische bedrijven hebben geen moraal, het gaat alleen maar om geld.” Niet het genezen van mensen is het doel, maar zoveel mogelijk winst maken.
Hoe kunnen mensen zo gewetenloos zijn en zichzelf en anderen wijs maken dat zij zo de mensheid dienen? Het antwoord is deels al gegeven. Corruptie is tot norm verheven en geïnstitutionaliseerd. Voor miljardenwinst als hoogste waarde moet alles wijken en gaan bazen over lijken. De overheid heeft de belasting op de miljardenomzet nodig en kan deze niet missen in het landsbelang. Mede om deze reden houdt zij de situatie in stand, afgezien de omkoperij van politici.

 

Waarom zijn medicijnen zo duur mogelijk?

Het antwoord op deze vraag is: om er zoveel mogelijk aan te verdienen. Medicijnen die een algemeen publiek belang dienen, kunnen vele malen goedkoper worden verstrekt en ontwikkeld. Volkomen overbodige, schandelijke en schadelijke marketingkosten en hoge smeergelden om artsen en onderzoekers om te kopen kunnen worden bespaard. Dure ‘seeding trials’ door omgekochte artsen om medicijnen ‘gratis’ in de markt te zetten kunnen worden verboden. Onderzoek kan veel goedkoper zonder smeergeld door universiteiten en overheidsinstellingen. Medische faculteiten lijken meer en meer te verworden tot marketingafdelingen van de farmaceutische industrie. Artsen worden opgeleid als marketeers van medicijnen, terwijl zij zweren bij ‘dubbelblind gerandomiseerd’ onderzoek waarbij op velerlei  wijzen wordt gefraudeerd en gemanipuleerd, zoals uitvoerig wordt beschreven. Docenten en artsen worden vaak betaald door farmaceuten voor verleende diensten. Gøtzsche vergelijkt dit met rechters die een betaalde functie hebben bij de maffia.

Dan zijn er de “patenten die medicijnen beschermen tegen namaak… voor middelen die niet of nauwelijks nieuw zijn… Prijzen worden er enorm door opgestuwd.” Zo ook de winsten. Ziekenhuizen betalen bijv. 10x zoveel voor een al 30 jaar bestaand middel dat een bedrijf opnieuw gepatenteerd wist te krijgen (Volkskrant, 30 11 2015, p 21).

Belastinggeld en inkomen van burgers wordt besteed aan zo duur mogelijke medicijnen - soms 30x duurder (p 276), om de zakken van farmaceuten te vullen. Goedkopere en vaak betere alternatieven worden vervangen. Want daar wordt minder aan verdiend,. Op deze manier stroomt (belasting) geld van burgers en belastingbetalers naar rijke industriëlen, zoals Pikkety onder de aandacht bracht. Burgers, artsen en politici laten zich te gemakkelijk bedriegen door efficiënt georganiseerde criminelen die zich afficheren als weldoeners die een publiek belang dienen. Het is hoog tijd dat dit tot ons doordringt, voordat de uitgekiende massale vergiftiging doodsoorzaak nr 1 wordt (2).

Conform het boek van Gøtzsche is onderzoek vooral gericht op het produceren van steeds duurdere medicijnen en bijkomende medicijnen voor de bijwerkingen. Niet op het genezen, maar op het in stand houden van ziekten. Ivan Illich noemt dit in zijn boek Grenzen aan de geneeskunde ‘iatrogenese’ letterlijk ziekteverwekking. Zie mijn artikelen in Civis Mundi nr 29 en 30.

Revolutie

Gøtzsche besteedt 20 onthullende hoofdstukken aan het zeer gedocumenteerd uit de doeken doen wat er mis is. In één hoofdstuk geeft hij alternatieven en mogelijke oplossingen: 21 ‘Het systeem is mislukt en vraagt om een revolutie’. Deze begint volgens hem onderop. Dit wordt te weinig uitgewerkt. Ook de vraag waarom de schandalige toestanden blijven bestaan en erger worden, wordt niet grondig genoeg beantwoord, terwijl dit al lang geleden door Ivan Illich en anderen is geanalyseerd. Gøtzsche lijkt te blijven geloven in (het paradigma van) de reguliere geneeskunde en deelt af en toe venijnige klappen uit aan alternatieve geneeskunde, die een bedreiging vormt voor de medische industrie, maar op zijn minst de moeite van het onderzoeken waard is om het kaf van het koren te kunnen scheiden (3).

“Journalisten aller landen ontwaakt,” luidt de slotzin van het slothoofdstuk: ‘Het systeem is mislukt en vraagt om een revolutie’. Dit verwijst naar de slotzin van het Communistisch Manifest: “proletariërs aller landen verenigt u”. Revolutie begint met bewustwording van de misstanden. Collectief bewustzijn - Marx sprak van klassenbewustzijn - is een voorwaarde voor collectieve actie. Bij de machtselite, niet alleen van Big Pharma, zijn het collectieve bewustzijn en de acties veel sterker dan bij de bevolking, zoals de socioloog Wright Mills al aantoonde in 1956. Sindsdien is de macht schrikbarend toegenomen.

Wat kan er worden gedaan? We komen hierop terug als de 20 andere hoofdstukken zijn besproken.

De problematiek vraagt om drastische, draconische maatregelen. Een revolutie is een omwenteling en machtsovername die geweld niet schuwt. Dat lijkt Gøtzsche  niet te bedoelen. Big Pharma onteigenen? Desnoods met gewapende volksmilities en de topcriminelen voor het gerecht slepen? Dergelijke (schijn)oplossingen lijken ondenkbaar tegen de grote multinationals in de VS en Zwitserland. Hoewel de bevolking daar zwaar bewapend is. Dat is een andere ‘zegening’ van een ver doorgevoerd liberalisme.

Het momenteel wereldwijde liberale paradigma beschouwt winstmaximalisatie als hoogste goed. Daardoor behoort winstmaximalisatie ten koste van anderen tot de universele vrijheden van de mens. Zolang de deelnemers niet door hebben dat zij gevangen zitten in dit paradigma, beschouwen zij hun wandaden als verantwoord en goed voor de mensheid. Momenteel zit vrijwel iedereen hierin gevangen omdat zulke liberale vrijheden overal als een verworvenheid worden beschouwd. Zonder ons bewust te worden van de gevangenschap zullen maatregelen oppervlakkig zijn en geen zoden aan de dijk zetten.

Deel 2 Overzicht van de inhoud

1. Inleiding en vier voorwoorden.  Het wetenschappelijk geweten is geweken door lagere drijfveren. “Er worden nieuwe ziektebeelden gecreëerd, waartegen Big Pharma een pil heeft die je heel lang moet blijven slikken. Over de bijwerkingen wordt geen goede informatie verstrekt…De grote farmaceuten verdoezelen onderzoeksresultaten, verzwijgen bijwerkingen, kopen artsen om, infiltreren nascholingen, corrumperen patiëntenorganisaties, plaatsen leugenachtige advertenties en bedriegen tijdschriftredacties via ghostwriters.” (Voorwoord Bert Keizer, p 10).

Dat is mogelijk door belangenverstrengeling en omkoping van onderzoekers, toezichthouders en artsen door Big Pharma. Feiten worden net zo lang gemanipuleerd tot ze de farmaceuten welgevallig zijn. Gøtzsche is niet de enige die de bedrijfstak met de maffia vergelijkt. Ook de voormalig vicepresident van één van de grootste concerns, bekent dat de werkwijze leidt tot moorden en doden. (p 14). Artsen, toezichthouders en tijdschriften, laat staan patiënten, zien dit vaak niet in.

“Mensen vertellen me dat mijn boek hen heeft geleerd alleen geneesmiddelen te gebruiken, wanneer ze die absoluut nodig hebben. Geneesmiddelen hebben we namelijk zelden nodig, en voor de meesten van ons is een leven zonder geneesmiddelen mogelijk” (p 25).

2. Bekentenissen van  een ingewijde: over de auteur

Gøtzsche (1949) studeerde biologie en chemie, later medicijnen. Hij werkte 8 jaar in de farmaceutische industrie, als artsenbezoeker en medicijnenverkoper, productmanager en onderzoeker van verkoopcampagnes waarin hij dreigde ‘zichzelf te verliezen’, ”de ergste vergissing die je kunt  maken,” aldus de Deense filosoof Kierkegaard die hij las. “Als je niet alleen artsen voor de gek houdt maar ook jezelf, wordt het te pijnlijk” (p 40).

Mede daarom werd hij zelf arts en ging werken als onderzoeker in ziekenhuizen en aan de universiteit van Kopenhagen als hoogleraar Opzet en Analyse van Klinisch Onderzoek. Zijn specialiteit is statistiek en onderzoeksmethodologie (p 21). Hij weet dus als geen ander hoe onbetrouwbaar onderzoek van farmaceutische bedrijven is. Hij heeft geleerd hoe je artsen kunt manipuleren om de verkoop op te schroeven. Hij kent de trucs, leugens en misdadige praktijken en heeft onderzocht hoe dodelijk deze zijn en hoe talloze sterfgevallen weggemoffeld worden.

3. Georganiseerde misdaad, het bedrijfsmodel van Big Pharma.

“Demeeste geneesmiddelen zijn niet werkzaam, noch veilig… Farmaceutische bedrijven hebben het over hoe werkzaam en veilig ze zijn… Elk geneesmiddel is in feite vergif: alleen de juiste dosis maakt het tot medicijn. Geneesmiddelen richten altijd schade aan... anders zouden ze niet werken... Het is tamelijk duidelijk dat ze mensen kunnen doden.” (p 58)

Tegenwoordig is teveel medicatie de grootste epidemie, die wordt gecreëerd door de farmaceutische industrie: na de tabaksindustrie “de dodelijkste bedrijfstak ter wereld” (p 60). De marketingmethoden lijken op elkaar om zoveel mogelijk mensen aan tabak of pillen te krijgen die ze niet nodig hebben.

De tien grootste schandalen worden behandeld, met schikkingen tot 3 miljard dollar, die worden beschouwd en afgeboekt als marketingkosten (p 82).

Omdat criminele praktijken honderden miljarden opleveren blijven ze gewoon doorgaan na boetes, die

ineffectief zijn. Structureel wordt weinig of niets gedaan aan de dodelijke praktijken. Georganiseerde misdaad blijft in stand omdat deze is geïnstitutionaliseerd in onze gezondheidszorg met artsen, onderzoekers en toezichthouders als medeplichtigen. Bazen worden zelden ontslagen. Wel de mensen die hen tegenwerken. Klokkenluiders worden planmatig bedreigd, geïntimideerd, ontslagen en verdacht gemaakt zodat ze daarna moeilijk aan werk kunnen komen. Bij aanklachten zorgen advocaten voor zo lang mogelijk uitstel, zodat de miljarden kunnen blijven binnenstromen (p 79).

Een voormalig vicepresident van het bedrijf Pfizer noemt het “beangstigend hoeveel deze bedrijfstak en de maffia op elkaar lijken. [Zij] verdient obscene hoeveelheden geld… De werkwijze leidt tot moorden en doden. [Zij] koopt politici om. Het verschil is dat 99% van hen zich beschouwt als een gezagsgetrouw burger… Als ze echter bij elkaar komen… gebeurt er iets wat je ook bij oorlogsmisdaden ziet: ze doen dingen waartoe ze zich voordien niet toe in staat hadden geacht… omdat de groep bevestigt dat wat ze doen oké is” (p 85).

De ‘banaliteit van het kwaad’

Deze “misdaden tegen de menselijkheid” doen denken aan wat de Joodse politieke filosofe Hannah Arendt ‘de banaliteit van het kwaad’ noemde bij mensen die het vergassen van medemensen plichtmatig als hun werk beschouwden. ”IJverige ambtenaren… vormden samen een nietsontziende moordmachine. Het ‘kwaad’ (de Holocaust, in dit geval) was niet iets ‘radicaals’, maar iets ‘banaals’. Met haar zowel geroemde als hevig bekritiseerde ideeën over de ‘banaliteit van het kwaad’ wilde Arendt duidelijk maken op wat voor wijze goed georganiseerde (totalitaire) politieke systemen hun ‘onderdanen’ kunnen beroven van hun moraliteit – waardoor zelfs de meest nietszeggende figuren in staat zijn tot daden die indruisen tegen alle wetten van de ethiek.”  (www.isgeschiedenis.nl/citaat-uit-het-nieuws/hannah-arendt-eichmann-en-de-banaliteit-van-het-kwaad over Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil, 1963).

Volgens Gøtzsche brengen directeuren van de farmaceutische industrie mensen moedwillig en doelbewust letsel toe aan, in potentie miljoenen mensen. Ethische standaards kan hij niet beschrijven, omdat die er niet zijn. De enige standaard is geld. ”Een bedrijfstak die door zijn georganiseerde misdaad door en door rot is,” luidt de laatste zin van dit hoofdstuk (p 82, 86)

 

4. Weinig patiënten hebben baat bij hun medicijnen

“Een heleboel geneesmiddelen zijn helemaal niet effectief, maar wel allemaal schadelijk. Omdat gerandomiseerde onderzoeken ons niet vertellen welke, brengen we zonder het te beseffen immense aantallen patiënten schade toe… Het is veel gemakkelijker nieuwe ziekten te bedenken dan nieuwe geneesmiddelen te ontdekken. Men kan altijd wel op een of ander effect wijzen, voor een of ander al of niet denkbeeldig symptoom.”

5. Klinische onderzoeken: een verbroken sociaal contract d.w.z. onbetrouwbaar

“Door de industrie gefinancierde onderzoeken met geneesmiddelen zijn geen onderzoek maar marketing… Het onderzoek van eigen producten leidt tot consequent eenzijdig onderzoek, dat niet langer door een ander onderzoek ter discussie kan worden gesteld… Er zijn talloze manieren om klinische onderzoeken zodanig te manipuleren dat de resultaten bruikbaar zijn voor marketing… Onderzoeksverslagen die de branche publiceert zijn niet veel meer dan advertenties van geneesmiddelen.., die niet eens voldoen aan de eisen die de EU aan reclame stelt.” (p 100. 103).

De “oligarchie van ondernemingen… die het overheidsbeleid bepalen” is te vergelijken met een misdaadsyndicaat, dat onderzoek nagenoeg volledig naar zijn hand zet. “Academische onderzoekers hebben weinig of niets te zeggen over de opzet van hun onderzoek, hebben geen toegang tot de ruwe onderzoeksresultaten en mogen die maar in beperkte mate interpreteren.” Uiteraard alleen in het belang van het bedrijf.

“Het Amerikaanse universitaire onderzoek is bijna geheel gecorrumpeerd door de farmaceutische industrie” (p 106, 108). Sommige bedrijven weigeren onderzoekers de toegang tot hun eigen onderzoeksresultaten onder het mom van bedrijfsgeheim. Ze stellen alleen door henzelf gemaakte en bewerkte, gemanipuleerde samenvattingen ter beschikking. De meeste onderzoekers worden gesponsord door de branche, waarvan het onderzoek aldus afhankelijk wordt gemaakt: “Wetenschap is geleidelijk veranderd in marketing en hoogleraren zijn verworden tot reclamemakers. Sommige wetenschappers walgen van het proces waarin de farmaceutische industrie hen heeft verstrikt.”

“Het klinische proces is ontworpen om maar één uitkomst te hebben.” Er wordt onder meer gesjoemeld met het controlemiddel: patiënten kunnen een verkeerde dosis krijgen, of op een verkeerde manier... De sponsor ontdoet het bewijsmateriaal van alles wat hem niet van pas komt. Dit gebeurt allemaal heimelijk, ook voor de artsen die het onderzoek uitvoerden… De sponsor huurt auteurs in die het onderzoek lovend bespreken… Als het niet blijkt te werken, wordt iedereen herinnerd aan zijn geheimhoudingsplicht.” (aldus de adjunct-hoofdredacteur van het medisch tijdschrift JAMA, p 112, 114). Hij vergelijkt het met een juridisch proces waarbij alle betrokkenen, rechters, politie, officier van justitie, getuigen en pers zijn omgekocht of gefinancierd door de beklaagde.

Gøtzsche stelt de volgende verklaring voor bij mensen die deelnemen aan een onderzoek: “Ik stem in met deelname aan dit onderzoek, waarvan ik heb begrepen dat het geen wetenschappelijke waarde heeft, maar uw bedrijf zal helpen zijn geneesmiddel te verkopen… Als de resultaten tegenvallen mag uw bedrijf ze net zolang manipuleren en verdraaien tot ze naar uw zin zijn. Als ook dit niet lukt mag u ze opbergen, zodat niemand ze ooit te zien krijgt… Ik accepteer dat als het teveel schadelijke bijwerkingen blijkt te hebben, u die niet bekendmaakt, of een andere naam geeft, zodat patiënten zich geen zorgen hoeven te maken en de verkoopcijfers niet hoeven te dalen,” luidt het slot van dit hoofdstuk (p 118). Bijwerkingen zoals suïcide worden bijv. verdoezeld als emotionele instabiliteit.

6. Belangenverstrengeling bij medische tijdschriften.

“Academische vrijheid ontbreekt nagenoeg volledig in onderzoek dat door farmaceutische bedrijven wordt gefinancierd… Volgens een oud-hoofdredacteur… ‘zijn medische tijdschriften een verlengstuk van de marketingafdelingen…’ Volgens de hoofdredacteur van The Lancet…dienen ‘medische tijdschriften alleen maar om informatie van de farmaceutische industrie wit te wassen.’”…

“Om de impactfactor van het tijdschrift te verhogen… laten bedrijven meestal door ghostwriters een groot aantal secundaire publicaties schrijven die naar het onderzoek verwijzen” (p 119-23).  “De medische wetenschap is getransformeerd van een publieke voorziening ter verbetering van de volksgezondheid tot een instrument om financieel rendement te maximaliseren,” luidt de conclusie.

7. De corrumperende invloed van gemakkelijk geld.

“Onder artsen heerst een cultuur die acceptatie van gemakkelijk geld toestaat.” (p 129).

8. Wat doen duizenden artsen op de loonlijst van de farmaceutische industrie?
Daarnaast zijn er talloze contante betalingen. Zij worden onder meer betaald voor ‘seeding trials’: vergoedingen voor het uitproberen van medicijnen op patiënten, die dus ongemerkt proefkonijnen zijn, met medicijnen die gemiddeld 10x duurder zijn. Zo beïnvloeden en betalen zij artsen voor het voorschrijven van medicijnen. Er worden opinieleiders ingehuurd om advies te geven en cursussen te geven. Cursisten krijgen daarvoor dik betaald. Onder meer met snoepreisjes naar vakantieoorden.

9. Agressieve verkoop.

“De farmaceutische industrie is als enige in staat uitbuiting te presenteren als een nobel streven” (p 153 voormalig medisch directeur voor de Amerikaanse Senaat). Reeds genoemd is dat gemanipuleerd onderzoek een vorm van marketing is. Onderzoeksgegevens worden vaak verzonnen en door ghostwriters gepromoot.

“Bedrijven hebben bedrog tot norm verheven… Artsen kunnen verbluffend naïef zijn en niet beseffen hoezeer ze worden gemanipuleerd… Tal van onderzoeken hebben aangetoond dat artsen niet in staat zijn om geloofwaardige informatie van misleidende  te onderscheiden… Vaak schrijven ze middelen voor die 10x duurder zijn dan de huidige… In de VS is er op elke 5 artsen een artsenbezoeker… Via ons belastinggeld betalen we voor buitensporige marketing” (p 162-63).

“Net als de farmaceutische industrie zijn de mediaconcerns immens machtig. Wanneer de twee hun krachten bundelen vieren de onwaarheden hoogtij… Het liberalisme verdedigt het recht van mensen te doen wat ze willen zolang het anderen niet schaadt, niet het recht van bedrijven om mensen straffeloos enorm veel kwaad te doen,” volgens het schadeprincipe van John Stuart Mill (p 166-67) Zie ook M de Geus, Filosofie van de eenvoud, p 108, besproken in Civis Mundi nr 32

Twee vroegere hoofdredacteuren van medische tijdschriften schreven boeken met veelzeggende titels: De waarheid over farmaceutische bedrijven: Hoe ze ons bedriegen en wat daaraan te doen is en Dokters te koop: Hoe artsen met big business onder één hoedje spelen en hoe dat de gezondheid bedreigt. Er werden bijv. peperdure toxische medicijnen tegen kanker op  de markt gebracht, die patiënten tien weinig plezierige dagen langer laten leven. “In de VS kregen 40.000 patiënten aan wie inferieure middelen waren voorgeschreven te maken met hartfalen, terwijl ze er 20x meer voor hadden moeten betalen” (p 173, 175).

 

10. Machteloos toezicht op geneesmiddelen.

“Ik moet mijn auto laten keuren. Nu zou ik mijn auto kunnen thuislaten en tien meter papier meenemen en de inspecteurs kunnen dan zeggen dat ze, in plaats van mijn auto, alleen die enorme stapel papier hoeven te onderzoeken… Is het niet gek dat we een systeem accepteren waar dit precies de manier is waarop de farmaceutische industrie te werk gaat?... Zonder dat de inspecteurs er ooit achter komen, kan ik in mijn  tien meter papier verborgen houden dat de remmen het niet meer deden. Tijdens rechtszaken is gebleken dat in hun bergen documentatie bijwerkingen zijn verborgen die toezichthouders nooit zullen vinden.., die tienduizenden mensen het leven kunnen kosten” (p 181).

Daarnaast behoren omkoperij en intimidatie, installatie van spy ware, zoals afluisterapparatuur, tot de ‘gangstermethoden’ van de FDA Food and Drugs Administration in de VS. Ook de kinderen van een medewerker werden bedreigd, naast “vervalsing van documenten, fraude, meineed en wraak nemen op getuigen” (p190-91).

“De farmaceutische industrie stelt alles in het werk om politici te corrumperen… Voor elk lid van het Congres heeft zij ten minste één lobbyist… Ook in Brussel spelen lobbyisten een grote rol… de focus is om geneesmiddelen snel goed te keuren, zodat de export ervan de economie kan stimuleren… Bijzonder slecht is het gesteld met de patiëntveiligheid… Ernstige bijwerkingen worden niet gerapporteerd en resultaten achtergehouden”  (p 193, 194,197, 207).

“In de VS veroorzaakten middelen tegen hartritmestoornissen waarschijnlijk 50.000 sterfgevallen per jaar. Dit ligt in dezelfde orde van grootte als het totale aantal Amerikaanse gesneuvelden in de Vietnam oorlog” (p 213). “Geneesmiddelen versneld op de markt toelaten is als ‘luchtverkeersleiders opdragen om vliegtuigen sneller te laten landen,” is zijn conclusie(p 222).

11. Openheid bij toezichthouders.

“Als bedrijven alleen commercieel succesvol kunnen zijn door gegevens achter te houden waarmee artsen geneesmiddelen rationeel en veilig kunnen voorschrijven, dan is er iets grondig mis… Achterhouden van onderzoeksgegevens is te beschouwen als een even kwalijke vorm van wetenschappelijk wangedrag als het verzinnen van onderzoeksgegevens… Verbaast het dat op alle terreinen van de gezondheidszorg elke vorm van wetenschappelijk wangedrag welig tiert?” (p 227). Een bedrijf wilde “de Deense staat aanklagen omdat minder van zijn burgers een middel slikken waarvan ze hebben ontdekt dat het dodelijk is. Hoe absurd kan gezondheidszorg worden?” (p 233).

 

12. Neurontin, een epilepsiemiddel tegen alles

Omdat een bedrijf op frauduleuze wijze dit middel had gepromoot voor niet goedgekeurde indicaties, kreeg het een boete van 430 miljoen dollar. De jaaromzet in 2003 bedroeg 2700 miljoen dollar. Tel uit de winst. De aanklacht van degene die dit aan het licht bracht luidde: “Totale misleiding van de medische gemeenschap, uiterst onethisch.., een verspilling van publieke middelen en mogelijk gevaarlijk voor de volksgezondheid… Een arts ontving 308.000 dollar om Neurontin op conferenties aan te prijzen” (p 248, 246).

De conclusie luidt: “Geneesmiddelen promoten voor niet-goedgekeurde toepassingen stelt patiënten bloot aan letsel, terwijl er geen garantie is dat zij er baat bij hebben. Dit soort criminele praktijken is alleen maar toegenomen. Slachtoffers zijn overleden, hebben een hartinfarct of een beroerte gehad, permanente schade aan hun zenuwstelsel opgelopen of hun gezichtsvermogen verloren” (p 250).

13. Merck, waar patiënten als eersten omkomen.

Er werd een middel goedgekeurd waarvan de FDA niet ‘volledig zeker’ was dat het middel het risico op hart-m en vaatcomplicaties verhoogde. “Denk je eens in hoe absurd het zou zijn als een arts zei: ‘Ik ben niet helemaal zeker of dit medicijn u zou kunnen doden, dus slikt u het maar” (p 252). Dergelijke middelen worden gepromoot via patiëntenorganisaties, die met Big Pharma alias Big Crime verweven zijn (p 202, 245).

“In hetzelfde jaar dat Merck rofecoxib van de markt haalde, ontving de CEO (als aanvulling…vanwege zijn prestaties) een bonus van meer dan 36 miljoen dollar, en hij werd nooit aangeklaagd… Het bedrijf moest bijna een miljard aan strafrechtelijke boetes en schadevergoedingen betalen” (p 260).

Het effect van het middel werd in 852 samenvattingen van ‘onderzoeken’ gemeld tegen 6 neurologische stoornissen, bij 8 chirurgische operaties, 7 vormen van kanker en 8 overige ziekten. Maar “hoeveel patiënten Merck heeft gedood met trombose die erdoor is veroorzaakt?... Omdat ongeveer 10% van deze bijwerkingen dodelijk zijn en er meer dan 80 miljoen patiënten met rofecoxib zijn behandeld, kunnen we ruwweg schatten dat het 120 duizend mensen heeft gedood… Bovendien zijn  er nog eens duizenden overleden aan de complicaties van maagzweren. De leus “waar patiënten op de eerste plaats komen” heeft Gøtzsche veranderd in bovenstaande hoofdstuktitel (p 262).

14. Een frauduleus onderzoek naar celecoxib, en andere leugens.

“In 1999 werd geschat dat dat jaar meer dan 16 duizend Amerikanen waren overleden aan maagzweren die door NSAID’s waren veroorzaakt, wat ruwweg overeenkomt met het aantal sterfgevallen aan aids. Dit maakt NSAID’s tot de dodelijkste groep geneesmiddelen.  En dit terwijl Merck ’zich heeft verplicht in zijn onderzoek de hoogste standaards op het vlak van wetenschappelijke integriteit, ethiek en bescherming van het welzijn van de patiënt te hanteren [in] een traditie van partnerschap met toonaangevende onderzoekers in de academische gemeenschap’. Misschien moeten de Hells Angels iets soortgelijks in hun PR materiaal opnemen: ‘Wanneer we onze drugs aan de man brengen, zijn we volledig toegewijd aan de hoogste standaards… We hebben een traditie van partnerschap met het politiekader’” (p 271-72).

15. Hoe je een patiënt aan een duurder geneesmiddel krijgt.

Dit gaat over ‘seeding trials’ door artsen “die tot bijna alles zijn bereid, hoe dwaas het ook is […bijv. om] een geneesmiddel verkopen dat 30x duurder was dan een middel met dezelfde actieve substantie… Bedrijven betalen bedragen die kunnen oplopen tot 1000 euro per patiënt” (p 276).

16. Zijn bloedglucose was in orde, maar de patiënt is overleden.

“’Het verhaal van rosiglitazon is er een van dood, hebzucht en corruptie,’ aldus The Lancet... Een meta-analyse van 47 onderzoeken toonde aan dat dit meest verkochte diabetesmiddel ter wereld… hartinfarcten en dodelijke cardiovasculaire aandoeningen veroorzaakte…  Toen de FDA wetenschapper Marciniak 549 casusrapporten doornam, trof hij daar [in de publicatie van het onderzoek dat door Glaxo werd betaald] veel ontbrekende gevallen van hartproblemen aan; deze omissie bevoordeelde rosiglitazon in een verhouding van vier staat tot één… Eerder had Glaxo John Buse bedreigd” (p 279, 281, 284, 379). Hij was de nieuwe voorzitter van het diabetesgenootschap in de VS, die zich bezorgd had uitgelaten over de veiligheid. Eerder waren er vertegenwoordigers van de diabetesgemeenschap die een lid van de Europese pendant van de FDA, de EMA,  “op het hart drukten het ‘wondermiddel’ goed te keuren” (p 280).

Bovendien verklaarde Glaxo dat het werd gesteund door “de American Heart Association en de American Cardiology Foundation… Als Glaxo de waarheid spreekt, blijkt hier alleen hoe corrupt deze organisaties zijn. Wanneer een geneesmiddel hartaanvallen veroorzaakt zouden juist zij zich er grote zorgen om moeten maken.” (p 287). Intimidatie van wetenschappers die voor het middel waarschuwden is de volgende stap. Dit is slechts een samenvatting van “het verhaal van dood, hebzucht en corruptie”.

17. Psychiatrie, het paradijs van farmaceutische bedrijven.

“Omdat de definities van psychische stoornissen gemakkelijk zijn te manipuleren, is de psychiatrie een paradijs voor de farmaceutische industrie… Psychiaters krijgen meer geld van fabrikanten dan artsen in enig ander specialisme” (p 301). Zie ook mijn artikel over de medische industrie in Civis Mundi nr 29 over de boeken van Trudy Dehue. Volgens de voorzitter van de projectgroep voor DSM-IV, het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen,  “waren de diagnostische criteria te ruim gesteld… waardoor al drie schijn-epidemieën waren gecreëerd: ADHD, autisme en bipolaire stoornissen bij kinderen”.

“De DSM-IV weet niet eens te definiëren wat een psychische stoornis is…’Het moet worden geacht een manifestatie te zijn van een gedragsmatige, psychologische of biologische disfunctie in het individu.’” (p 304). Zo luidt de kern uit een halve pagina wetenschappelijke wartaal, waar je alle kant mee op kunt, vooral ook naar de lucratieve groeimarkt van onschuldige kinderen en jongeren. In iedere nieuwe versie van de DSM breidt het aantal stoornissen zich uit, uiteraard onder invloed van Big Pharma. Ook worden er stoornissen geschrapt zoals homoseksualiteit of opgedeeld  en verruimd in zevenvoud, zoals bij angststoornissen en autismespectrumstoornissen.

“Het aantal gevallen van depressie is duizend keer hoger dan toen we nog geen antidepressiva hadden. Volgens de DSM-IV moet ik vaak in mijn leven depressief geweest zijn, maar volgens mezelf en mensen die me kennen nooit ook maar een beetje” (p 306). In haar boeken De depressie epidemie en Betere mensen: Gezondheid als keuze en koopwaar (besproken in Civis Mundi nr 29) wordt de epidemie gecreëerd om medicijnen aan de man te brengen, met veel succes.

“Voor iedereen is wel een diagnose te vinden. Ik en zeven normale en succesvolle mensen deden de tests voor depressie, ADHD en manie… Twee van ons hadden een depressie, vier leden aan ADHD. Zeven van ons leden aan manie, van wie er één onmiddellijk moest worden behandeld… Als gevraagd wordt de DSM criteria te hanteren krijgt een kwart van de bevolking een psychiatrische diagnose...

“In de VS is in 20 jaar tijd het aantal gevallen van bipolaire stoornis bij kinderen met een factor 35 gestegen. Niet allen de ruime criteria hebben tot deze ramp geleid, maar ook het feit dat middelen tegen ADHD bipolaire stoornis veroorzaken… Zelf de personages uit Winnie de Poeh blijken te lijden aan psychische stoornissen. Zo zou Knorretje aan een gegeneraliseerde angststoornis lijden en het ezeltje Iejoor aan een dysthyme stoornis” (p 307-8. Zie ook Dehue en Achterhuis, De markt van welzijn en geluk,1979).

Psychiaters als medicijnpushers en het bedrog met ‘verstoord chemisch evenwicht’

Dergelijke subkoppen spreken voor zich en ook het alternatief: ‘lichaamsbeweging is een goede interventie‘. “Na consulten van tien tot vijftien minuten, krijgen veel patiënten te horen dat ze voor de rest van hun leven een middel moeten slikken dat het ‘chemisch evenwicht’ in hun hersenen herstelt.., een grote leugen. Nooit is vastgesteld dat een van de belangrijk geestesziekten te wijten is aan een biochemisch defect... Er is nog een heleboel meer dat de oplichterij met verstoord chemisch evenwicht weerspreekt… Psychoactieve middelen herstellen het verstoorde evenwicht niet maar veroorzaken het. Daarom is het zo lastig weer van de middelen af te komen. Als ze langer dan een paar weken worden geslikt creëren ze de ziekte die ze geacht werden te genezen… Schizofrenie, ADHD en depressie waren ziekten die vaak vanzelf overgingen, maar door de geneesmiddelen hebben we ze veranderd in chronische ziekten… Geneesmiddelen veroorzaken waarschijnlijk onherstelbare schade aan de hersenen…”

“Onder de bijwerkingen… zaten 1937 gevallen van gewelddadig gedrag, waarbij het in 387 gevallen om  doodslag ging... Van antidepressiva denkt men dat ze een causale rolspelen bij schietpartijen, maar toen één van de tieners die op de… High School een bloedblad had aangericht een antidepressivum in zijn bloed bleek te hebben, ontkende de American Psychiatric  Association ten stelligste dat er een causale relatie kon zijn” (p 310,  313-15).

Er worden stoornissen gecreëerd zoals ploegendienststoornis om amfetamineachtige peppillen aan de man te brengen onder vermoeide mensen, “die kunnen leiden tot dodelijk multi-orgaan falen, manie, wanen, hallucinaties, preoccupatie met zelfmoord en nog een heleboel meer… De manier om iedereen gegarandeerd gek te krijgen is ons te laten screenen op psychische stoornissen. Een berucht screening programma in de VS… concludeerde dat één op de vijf kinderen leed aan een stoornis” (p 316).

Prozac, een verschrikkelijk middel dat een blockbuster werd

Een blockbuster iseen middel met een jaaromzet van meer dan $1 miljard. Bij Prozac - “het best verkopende geneesmiddel aller tijden… 2,6 miljard dollar verdiend in 2000” (p 374-75) -

“verdwenen patiënten die tijdens het onderzoek overleden in voetnoten. Dat ging ongeveer zo: ‘Vijf proefpersonen kregen hallucinaties en probeerden zelfmoord te plegen, waar vier van hen ook in slaagden’ werd veranderd in ‘Bij vijf van de andere proefpersonen deden zich bijwerkingen van uiteenlopende aard voor’”

“Wat is het verschil met drugdealers op straat [als] een middel met cocaïne achtige effecten aan de man  wordt gebracht als stemmingsverbeteraar?” (p 320). Het bedrijf verzwijgt doelbewust het risico op suïcide en houdt geslaagde zelfmoordpogingen buiten het bereik van het publiek, zoals een gezonde 19-jarige studente die zich als proefpersoon had opgehangen, waarbij in de gegevensbank elke verwijzing ontbrak en eveneens naar andere gevallen (p 325).

Hierover heeft de man die dit middel in Zweden aan de man heeft gebracht “langs slinkse weg”, omdat hij anders zijn baan zou verliezen, een onthullend boek geschreven: John Virapen, Side Effects: Death (Nederlandse editie: Bijwerkingen). Toen het middel een succes werd door omkoping, fraude enz., werd hij ontslagen, terwijl de opdrachtgevers vrijuit gingen en zich zo indekten. De reden voor ontslag luidde dat het bedrijf ethische principes had! Virapen onthult welke en hoe niets ontziend er te werk wordt gegaan.

 

18. Hoe je kinderen met gelukspillen tot zelfmoord drijft

Bij het middel paxil of seroxat werden suïcidale neigingen weggemoffeld als ‘emotionele labiliteit’. Het bedrijf maakte  verkopers wijs dat het middel “opmerkelijke werkzaamheid en veiligheid had getoond,” terwijl uit onderzoek wel schadelijkheid maar geen werkzaamheid was gebleken. Alleen na onderzoekmanipulatie en onderzoek met verzonnen proefpersonen dat nooit werd uitgevoerd, waarvoor de ‘onderzoeker’ honderdduizenden dollars werd betaald.

“De meedogenloze marketing werkte. Tussen 1998 en 2001 werden aan kinderen en adolescenten jaarlijks vijf miljoen recepten uitgeschreven… Achter de getallen gaan tragedies schuil met echte mensen die hun leven hebben betaald voor de leugens, oplichterijen en misdaden van gewetenloze bedrijven. ‘Matt was ongelukkig en kreeg… voorgeschreven. Nadat hij zijn zevende pil had ingenomen, ging Matt naar de kledingkast… en hing zichzelf op. Hij was nog maar dertien jaar oud’” (p 336-40).

Zo worden talloze schrijnende gevallen gerapporteerd en genegeerd. “Mijn onstuitbare dochter kwam terug van vakantie… Ze zag een advertentie voor Prozac… Binnen acht minuten had ze een recept. De volgende 63 dagen daalde ze af in een ongekende chaos, gekweld door zenuwtrekkingen, gewelddadige nachtmerries en automutilatie (zelfverwonding). Uiteindelijk hing ze zichzelf op” (p 341).

Onderzoeken worden gemanipuleerd
1. door fraude

2. door suïcidaal gedrag te coderen als iets anders

3. door proefpersonen te werven met laag zelfmoordrisico.

4. door naast het geteste middel een middel toe te dienen om gewelddadige reacties te dempen

5. door proefpersonen die het middel niet verdragen ‘weg te randomiseren’ bij het onderzoek.

6. door suïcidaal gedrag na de behandeling als gevolg van het middel niet te registreren

7. door onderzoek dat ongunstig uitvalt geheim te houden (p 347).

Met dergelijk dodelijk onderzoek, waarbij tijdens het onderzoek mensen kunnen omkomen, wordt misleidende marketing ontketend. Ghostschrijvers prijzen in artikelen gunstige effecten aan. “Antidepressie zijn het marktsegment waar bedrijven het hardst om vechten… Lepraxo had een jaaromzet van 2,3 miljard dollar” (p 355). Geld is de basis van de bedrijfsethiek.

Duizenden psychiaters en artsen worden door het bedrijf opgeleid om lezingen over Lepraxo te geven dus als ‘medicijnpushers’. “Bij één gelegenheid mochten artsen 500 dollar besteden aan een diner” (p 354). Via ‘vrij te besteden beurzen’ worden specialisten in staat gesteld ‘redelijke praktijkrichtlijnen’ te ontwikkelen met als doel ‘een verbetering van het percentage patiënten dat zich voor de volledige duur aan de therapie houdt’. De volledige duur kan oplopen tot levenslang. Maar, zoals reeds bleek kan dat kortdurend zijn  en abrupt eindigen in suïcide.

Genootschappen van specialisten en hun bijeenkomsten worden gesponsord. “Ik wordt hier misselijk van. Totale corruptie van de academische gemeenschap is enorm schadelijk voor patiënten: nadat die zich voor ‘de volledige duur aan de therapie hebben gehouden’, kunnen ze niet meer van het middel afkomen” (p 356). Als ze dit overleven.

“Het verhaal van antipsychotica lijkt heel erg op dat van de SSRI’s” (dat zijn antidepressiva). Zyprexa (olanzapine) is door agressieve marketing het meest voorgeschreven antipsychoticum: omzet 4,2 miljard dollar. Met Prozac behoort het tot “de twee ergste psychofarmaca die ooit zijn uitgevonden… Op de lange termijn kunnen ze een psychose veroorzaken,” in plaats van te voorkomen (p  359).

Laten we schatten hoeveel mensen Lilly met zyprexa heeft gedood… Op elke 100 patiënten die met het actieve middel werden behandeld vond één extra sterfgeval plaats… Hieruit volgt dat van de 20 miljoen mensen die met zyprexa zijn behandeld er 200 duizend zijn overleden aan schadelijke bijwerkingen… Aangezien zyprexa niet het enige antipsychoticum is, moet het sterftecijfer veel hoger liggen”.

Hierbij dient ter nuancering te worden opgemerkt dat zorgvuldig afgestemde medicatie bij een psychose nodig blijkt maar niet bij mensen van wie zijzelf of anderen denken dat ze psychotisch zijn. Zyprexa en andere antipsychotica kunnen ook effectief en levensreddend zijn bij ernstige psychosen als redmiddel, leert mijn ervaring hiermee bij anderen, zoals wordt bevestigd door deskundigen.

“Hoe hebben we farmaceutische bedrijven ooit kunnen toestaan om zo veel te liegen, misdaden te plegen en honderdduizenden patiënten te doden, terwijl wij er helemaal niets aan doen? Waarom stoppen we de verantwoordelijken niet in de gevangenis?... Waarom zijn ze ertegen het hele systeem op te doeken en uitsluitend door de overheid aangestelde academici geneesmiddelen op patiënten te laten testen, onafhankelijk van de farmaceutische industrie?” (p 361-62). Het antwoord komt neer op geld, macht en collectief gebrek aan bewustzijn en daadkracht. Dit leidt tot:

19. Intimidatie, bedreiging en geweld om de verkoop te beschermen.

“Een klokkenluider kan de overheid tegen zich krijgen… Stanley Adams belandde in een gevangenis. Toen zijn vrouw vernam dat hij 20 jaar gevangenisstraf kon krijgen pleegde zij zelfmoord… Hij mocht niet bij haar begrafenis zijn… Het lijkt heel erg op hoe de maffia haar misdaden pleegt.” (p 363-64).

Gøtzsche gaat in op de beruchte affaire met methalidomide of softenon in de jaren ‘60, waarbij het bedrijf 2000 meldingen achterhield van afwijkingen en ernstige misvormingen bij baby’s, waarbij moeders het middel slikten. “Het bedrijf stuurde toch een brief naar 70.000 Duitse artsen waarin het verklaarde dat het een veilig geneesmiddel was… De advocaten van het bedrijf voerden aan dat het niet onwettig was om letsel toe te brengen aan een foetus, omdat die geen rechtspersoon was. Misschien waren ze vergeten dat de Nazi’s kinderen met een aangeboren afwijking en miljoenen anderen hadden vermoord… Niemand werd door een rechter schuldig bevonden” (p 365-66). Klokkenluiders en bestrijders van degelijke misdaden moeten zich beschermen met lijfwachten en worden met de dood bedreigd.

20. Hoe prik je mythes van de branche door?

Mythes is een te mooi woord voor leugens en verzinsels. Voorbeelden hiervan zijn:
1. geneesmiddelen zijn zo duur vanwege de hoge onderzoeks- en ontwikkelingskosten. Niet vanwege miljardenwinsten, omkoperij en smeergelden. 2. Doorbraken komen uit door het bedrijfsleven gefinancierd onderzoek, terwijl dit niet gericht is op fundamenteel onderzoek maar op winstgevend onderzoek. 3. Farmaceutische bedrijven concurreren op de zogenaamde vrije markt terwijl er in feite prijsafspraken worden gemaakt om de prijzen te verhogen of hoog te houden. Geneesmiddelenonderzoek is bedoeld om patiënten beter te kunnen behandelen in plaats van hen beter te kunnen uitbuiten en de verkoop te maximaliseren.

21. Het systeem is mislukt en vraagt om een revolutie.

Op dit punt is reeds ingegaan. Onafhankelijk onderzoek en belangenverstrengeling met artsen, toezichthouders, patiëntenorganisaties, redacteurs en journalisten ongedaan maken en een verbod op advertenties voor medicijnen is nog geen revolutie. Om dat voor elkaar te krijgen is wellicht een revolutie nodig. Zoals eerder vermeld werken boetes niet. Ook recordboetes zijn ‘peanuts’ voor farmaceuten. Ze gaan gewoon door met hun  winstgevende criminele praktijken (4).

De aanbevelingen van Gøtzsche zijn m.i. noodzakelijk maar te marginaal. Ze gaan niet ver genoeg om het systeem grondig om te vormen. Hij deelt af en toe een sneer uit naar alternatieve geneeswijzen, hoewel hij voor beweging en gezonde voeding pleit en waardevolle tips geeft wat je zelf kunt doen: “vraag je arts of hij gunsten van farmaceutische bedrijven ontvangt. Zo ja zoek dan een andere arts.” In een spreekuur van 5-10 minuten? “Gebruik alleen geneesmiddelen wanneer dit absoluut noodzakelijk is… Vraag of er andere opties zijn… Vraag of er goedkopere alternatieven zijn… Geen woord geloven van wat farmaceutische bedrijven ons vertellen” (p 434). En als de arts hen gelooft en napraat?

 

^{‘Mensen krijgen soms veel medicijnen terwijl we helemaal niet weten of die wel samengaan’ Interview Volkskrant 21 nov.} 

Deel 3 De medicijnproblematiek en een mogelijke oplossing in breder maatschappelijk verband

Medicijngebruik en de reguliere  biochemische geneeskunde

Om een revolutie of hervorming te bewerkstelligen is het van belang in te zien hoe  het excessieve gebruik van medicijnen voortvloeit uit het monopolie van het biochemische model van de reguliere geneeskunde. Mensen worden hierbij grofweg beschouwd als een veredelde chemische fabriek, die ook reageert op straling en andere biofysische factoren.

De onmiskenbare invloed van psychische factoren past eigenlijk niet goed in het materialistische model. Tenzij deze gereduceerd worden tot neurofysiologische processen, die te beïnvloeden zijn met psychofarmaca, die tot de meest problematische medicijnen bleken te behoren. Dit punt is eerder genoemd in mijn artikelen over de medische industrie en mogelijke alternatieven in nr 29 en 30. Gezien de lengte van dit artikel past het hier niet er verder op in te gaan.

In mijn andere artikelen is herhaaldelijk de dieper liggende problematiek van onze cultuur en samenleving toegelicht en de noodzaak tot ingrijpende collectieve bewustzijnsverandering en  collectieve actie. Ook in mijn reactie op Toon van Eijk in dit nummer. Om te begrijpen hoe de samenleving meer fundamenteel veranderd kan worden dan door (studenten)protesten en bezettingen, ben ik met alle begrip hiervoor, sociologie gaan studeren. Stel je voor dat (medische) studenten, gesteund door artsen en patiënten, farmaceutische fabrieken gaan bezetten… Bij het genoemde softenonschandaal was hiervoor bijvoorbeeld voldoende aanleiding. Veel mensen zijn liever ‘meelopers’ die het systeem in stand houden en er hun graantje van meepikken.

Hoe industrieën in elkaar grijpen om aan de bevolking te verdienen

Een ander punt is hoe de voedingsindustrie, de financiële industrie, de media en vermaak-industrie en eigenlijk of mogelijk de hele industrie, vooral de industriële en financiële elites, in elkaar grijpen en erop gericht zijn de mensen onwetend en afhankelijk te houden. Onderwijs vraagt onder meer volgzaamheid en leidt op tot een betaalde baan in het systeem. We leren ‘kritisch te denken’ door kritiek te leren leveren in de marge. Staat het onderwijs open voor fundamentele kritiek en hervorming? De kenniseconomie dient de industrie. Wie dient de industrie? Waar gaat het geld heen? Dat is te zien door de geldstromen te volgen.

De voedingsindustrie voedt mensen niet alleen, maar maakt mensen ook ongezond met kankerverwekkende stoffen, die worden toegestaan. Daardoor is er genoeg aanwas van zieke en ongezonde mensen, waar de medische industrie op drijft. Waarom wordt er niet meer geïnvesteerd in gezonde voeding en een gezonde leefstijl dan in ziekten en medicijnen, die ook ziekten creëren? Komt dat omdat daar veel minder aan te verdienen valt dan aan medicijnen, snoepgoed en junkfood?

Zo kunnen we doorgaan met het schieten van losse flodders op multinationals, die in stand gehouden en bevolkt worden door werknemers, die in hun levensonderhoud dienen te voorzien. Zoals ook de leidinggevenden van de farmaceutische industrie wat ruimer in hun levensonderhoud voorzien door de mensheid grote diensten te bewijzen met de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Deze komen als neveneffect of bijwerking het Bruto Nationaal Product ten goede en verschaffen talloze banen, zoals onderzoeker artsenbezoeker, omkoper, lobbyist enz. Het is gemakkelijk de vinger te wijzen naar de bazen. Zij kunnen echter alleen baas zijn als mensen zich laten leiden in een systeem dat corrupt is.

Dergelijke bedrijven worden in stand gehouden door niets vermoedende normale mensen, die zo ‘de banaliteit van het kwaad’ in stand houden, zonder te beseffen waar we eigenlijk mee bezig zijn. Dat geldt ook voor de consumenten van medicijnen, junkfood en andere overbodige producten op ‘de markt van welzijn en geluk’.

Gøtzsche biedt een noodzakelijke zeer gedegen kritiek op de farmaceutische industrie, die kritische ‘after-thoughts’ oproept. Zijn aantijgingen zijn feitelijk gedocumenteerd, zodat we er niet meer omheen kunnen en de ogen dienen te openen. De volgende stap is er collectief en structureel iets aan te doen en het niet langer te slikken. Een ‘plan de campagne’ valt buiten het bestek van dit al te lange artikel.

De volksgezondheid gaat het hele volk aan, maar artsen en patiënten en hun organisaties en ook politici kunnen hierbij een sleutelrol spelen en hun verantwoordelijkheid nemen.

Door een waslijst van wat er mis is, wordt het echter niet meteen beter. Het maakt wel het probleem duidelijker als stap naar een oplossing. Probleemverhalen verkopen vaak beter dan oplossingen, omdat er vaak meer overeenstemming is over de problematiek dan over de oplossing. In mijn levensloopbaan heb ik proberen bij te dragen aan oplossingen door o.a. gezondheids-, ontspannings- en bewustwordingsmethoden te verspreiden, eerst als meditatieleraar daarna door het opzetten van een onderwijsprogramma in sociaal-emotionele vaardigheden Leefstijl voor jongeren en als docent sociologie. Dit heeft ertoe bijgedragen dat bij vele duizenden mensen bekend zijn  geraakt met een meer gezonde leefstijl en ontspanningsmethoden. Het is slechts een druppel op een gloeiende plaat, vergeleken bij de miljoenen mensen die niet gezond leven en al of niet dodelijke medicijnen gebruiken. Tot slot dient te worden opgemerkt dat de medische industrie niet alleen uit rotte appels bestaan, maar dat deze een minderheid lijken vormen in een ‘verrotte’ industrie, die niet alleen de gezondheid maar ook de integriteit van talloze goedbedoelende mensen op het spel zet.

Waarom politieke maatregelen tekort schieten

Politieke maatregelen, zoals een parlementaire enquête, lijken geen oplossing, maar kunnen wel helpen. Couwenberg is een voorstander van dergelijke maatregel in zijn korte boekbespreking in nr 34, onder ‘kort geboekt’. Politici lijken qua corruptie vaak vergelijkbaar met farmaceuten, toezichthouders en artsen (in volgorde van corruptheid) en staan daar ergens tussenin. Debatten in de Tweede Kamer lijken een demagogisch verbaal toneelspel om de gunst van de kiezers. Zoals bij de artsen en misschien ook bij farmaceuten, zijn er velen die het goed bedoelen. Dat is echter niet genoeg. Zeker niet in een systeem dat corrupt is. Dat dit in zogenaamd democratische, maar in feite elitair geregeerde, landen zo ver heeft kunnen komen, zegt ook iets van de effectiviteit van onze democratie en het overheidstoezicht. De overheid lijkt vaak meer zichzelf en de (industriële) elites te dienen, zogenaamd in het belang van banen en werkgelegenheid, terwijl het bedrijven primair gaat om winst, anders kunne ze niet overleven. Zo lijkt het systeem in elkaar te zitten. Productie gaat voor. De economie is heilig. Degenen die het in de industrie voor het zeggen hebben, hebben ook in de politiek veel te zeggen. Politici lijken meer oog te hebben voor industriële belangen dan belangen van ‘het volk’, dat vaak opinieleiders napraat en vaak niet goed in staat lijkt tot kritisch onderbouwde overwegingen. Dit is ook moeilijk met zoveel met emoties vermengde meningen in de media.

“Helaas laten verslagen zien dat de maatregelen die door politici worden genomen de problemen eerder groter dan kleiner maken… In de afgelopen decennia zijn burgers consumenten geworden [niet alleen van medicijnen], maar klanten kunnen ook weer burgers worden. Te veel politici lijken meer problemen op te roepen, dan op te lossen”, aldus Harry Nijhof (zie bijlage).

Bij het ontslag van staatsecretaris Teeven en minister Opstelten van Justitie bleek dat er omstreden ‘deals’ waren gemaakt met een topcrimineel, die daardoor (strafrechtelijk en door de belasting) werd ontzien, zijn vermogen mocht houden, mogelijk minder werd gestraft etc., in ruil voor wederdiensten zoals het verschaffen van informatie. De oppositie greep zijn kans om een motie van afkeuring in te dienen. Eigenlijk is dit een incident vergeleken met wat er structureel mis is op het gebied van de politiek en de belangenverstrengeling van de geïnstitutionaliseerde misdaad van Big Pharma met de gezondheidszorg, die waarmee veel gemeenschapsgeld en vele levens zijn gemoeid. Het is de vraag of politici voldoende inzicht hebben in dergelijke verstrengelingen en er structureel iets aan kunnen en willen  doen. Een lezer schreef dat zij kunnen beginnen met het lezen van het boek van Gøtzsche (1).

In de bijlage van Nijhof zien we een soort geïnstitutionaliseerd nihilisme, normloosheid en gebrek aan moraal, dat gemeengoed lijkt te zijn geworden, het meest opvallend bij de politieke, industriële en financiële elites. Ruim een eeuw geleden werd hiervoor reeds gewaarschuwd, onder anderen door Nietzsche en Durkheim, zie Civis Mundi nr 33 in mijn bespreking van het boek God, geest en geld van Sloterdijk en Macho en het artikel over zingeving. Mijn andere artikelen en de reactie van Toon van Eijk in nr 33 wijzen bij herhaling op de noodzaak van bewustwording tegelijk met fundamentele economische, politieke, sociaal-culturele, morele en spirituele veranderingen.

Noten

1. https://cryptocheilus.wordpress.com/2015/11/11/vraagtekens-bij-het-boek-dodelijke-medicijnen-en-georganiseerde-misdaad-van-peter-Gøtzsche/comment-page-1/#comment-53435 Update3 13-11 Peter Moleman, emeritus. hoogleraar psychofarmacologie onder artikel Menno Oosterhof :http://medischcontact.artsennet.nl/Opinie/Blogs/Menno-Oosterhoff/Bericht-Menno-Oosterhoff/151764/Chemische-troep-Menno-Oosterhoff.htm?forum=117994&newmessage=true “Bovendien mogen ze [toezichthouders] de inhoud van die paar ton papier niet openbaar maken, hoewel tegen publicatie niets redelijks valt in te brengen. En als een farmaceutische industrie dan na registratie onzin verkondigt in hun reclame mogen (of willen, of kunnen?) ze dat niet tegenspreken.” De farmaceutische industrieën kunnen niet zonder klinisch onderzoekers om de middelen bij patiënten te testen. En dat is ook keiharde business. In de VS zijn er particuliere ziekenhuizen alleen voor het testen van geneesmiddelen. Het ene jaar worden daar alleen patiënten met depressies “behandeld”, het volgend jaar alleen patiënten met schizofrenie en nu alleen patiënten met dementie. Net welke middelen op dat moment in ontwikkeling zijn. Maar die ziekenhuizen in de VS zijn nogal duur, dus is het lucratief om in het voormalige Oostblok of in ontwikkelingslanden dit onderzoek te doen. De patiënten in deze onderzoeken komen zijn op geen enkele manier representatief voor patiënten in Nederland. Op basis van al dit onderzoek van bedenkelijke kwaliteit worden door wetenschappers meta-analysen gedaan en vaak vergaande conclusies getrokken. Zo komen verhalen de wereld in over goed effecten van middelen die nauwelijks werkzaam zijn. Of er worden verschillen tussen middelen aangetoond die van geen enkel belang zijn, als ze al bestaan. En die resultaten komen in de richtlijnen van de artsenorganisaties betreffende psychofarmaca terecht… De laatste jaren zijn er geen nieuwe psychofarmaca ter beschikking gekomen die enige toegevoegde waarde hebben ten opzichte van bestaande middelen. Enkele middelen zijn aanwijsbaar slechter dan bestaande middelen. De nieuwe middelen zijn tot wel 20 maal duurder. Toch worden ze ijverig voorgeschreven. Er zijn ook artsen die zich minder aan laten praten, maar die kunnen door patiënten onder druk worden gezet. Die patiënten willen vaak het nieuwste middel hebben in de hoop dat dat wel werkt en de wonderen doet die beloofd worden… De meeste psychofarmaca worden voorgeschreven door huisartsen en die hebben over het algemeen weinig verstand van de aandoeningen die ermee behandeld kunnen worden en van de psychofarmaca zelf... De bestrijders hiervan schieten door in het aan raden van onhaalbare maatregelen en het afraden van psychofarmaca. Het lijkt wel alsof ze die middelen de schuld geven. Een ding is duidelijk: psychofarmaca zijn bijzonder werkzame middelen bij psychiatrische patiënten met ernstige aandoeningen. En ze hebben ernstige en soms gevaarlijke bijwerkingen en daarom moeten ze alleen worden voorgeschreven door deskundige artsen. 
2. Dat kanker doodsoorzaak nr 1 of 2 is komt misschien wel door chemische medicijnkuren, die erop gericht zijn het leven en lucratieve chemokuren zo lang mogelijk te rekken, zodat er zoveel mogelijk wordt verdiend aan beklagenswaardige patiënten die een langzame uitputtende dood sterven. Het is een boude hypothese - ‘bold conjecture’ in de zin van Karl Popper - dat een medicijn tegen kanker een ramp zou zijn voor de kankerindustrie en daarom wordt tegengehouden, bijv. (onderzoek naar) natuurlijke niet farmaceutisch te vervaardigen middelen uit het Amazonegebied of preventieve voeding. Zo zou de brandstof industrie ernstig gedupeerd worden door een nieuw type motor dat niet op fossiele brandstof loopt, waardoor onderzoek in die richting nauwelijks wordt gefinancierd en veeleer wordt tegengewerkt. Het zou de moeite waard zijn dergelijke hypothesen nader te onderzoeken, mogelijk is dat levensgevaarlijk.
3. J.A. de Vries, Alternatieve geneeskunde en de wetenschap, in  Harry Nijhof, Internet Nieuwsrubriek Kwintessens 3 dec: Wetenschap is een model dat materie en geest verbindt. Er zijn andere modellen die datzelfde op andere manieren doen. Complementaire geneeswijzen zijn gebaseerd op zulke andere modellen. De westerse opvatting van wetenschap heeft kennelijk een soort van universele geldigheid waar niet vanaf mag worden geweken wanneer men onderzoek doet. Om misverstand te voorkomen: er zitten niet alleen nadelen aan het wetenschappelijk denken, en de westerse onderzoeksmethoden binnen de reguliere gezondheidszorg. Deze traditie heeft vele zegeningen voor de mensheid voortgebracht in de loop der eeuwen en is als zodanig onomstreden. De verworvenheden van de moderne geneeskunde zijn verbazingwekkend. De westerse wetenschapstraditie is echter niet alleen zaligmakend. Dit moge blijken uit het feit dat de eeuwen oude Chinese beschaving nooit een wetenschapstraditie heeft gekend of ontwikkeld, maar toch door de eeuwen heen er in is geslaagd een hoog ontwikkelde en effectieve geneeskunde te cultiveren. Zie ook mijn artikelen over de medische industrie in Civis Mundi nr 29 en 30
4. De Volkskrant 19 11 2015: ‘Recordboetes voor farmaceuten’. De inspectie voor de gezondheidszorg kan slechts een fractie van de verboden praktijken bestrijden en dient prioriteit te geven aan overtredingen waarbij doden vallen. Farmaceutische bedrijven blijken wel gevoelig voor hun imago.

Bijlage: Waarom de politie tekort schiet: Harry Nijhof Kwintessens

Ter illustratie van het falen van de politiek enkele recente citaten uit Nijhofs internet nieuwsrubriek 2015.

We zien op andere gebieden dezelfde problematiek als bij de medische industrie. Oorzaken liggen  dieper en wortelen in basiskenmerken van de huidige neoliberale en materialistische, amorele en nihilistische samenleving en cultuur waarin diepere geestelijke waarden in verval raken en niet meer leven in ons bewustzijn, dat door materiële waarden zoals geld overheerst wordt, zie o.m. nr 34 boekbespreking Geld geest en god van Sloterdijk en Macho. Het alternatief is een ander bewustzijn met andere waarden.

6 jan. Vergeefs bouwen op de bank (Thomas von der Dunk Volkskrant 20 april 2008):
“Met de opmars van de neoliberale dwaalleer moesten optieregelingen en verkoopprovisies moesten tot maximale productievergroting aanmoedigen, en dus stimuleren het onderste uit de kan te halen - en dat leidt tot de huidige praktijken. Burgers krijgen ondeugdelijke en ondoorzichtige producten aangesmeerd, die vaak door een gerenommeerde instelling zijn goedgekeurd.” Iets degelijks zien we in de farmaceutische industrie.

18 dec.: Lobbypraktijken moeten uit de schaduw (Raoul du Pré Volkskrant 23 december 2015 p. 23):
“Daglicht is de beste remedie tegen doorgeslagen lobbypraktijken… Op en rond het Binnenhof is een groot netwerk actief van lobbyisten die hun stempel op het beleid drukken: ze beïnvloeden de agenda, steken ideeën in, brengen initiatieven op gang of proberen die juist te smoren.”:

“De politiek is moreel leeg.’ (Nijhof 3 dec. Interview Stevo Akkerman met Gabriel van den Brink Trouw 27 november 2015).”De technocraten hebben gewonnen. Het uitoefenen van de macht door het stellen van regels is doel geworden: “Er wordt op landelijk politiek niveau soms wel over morele waarden gesproken, maar zodra het op besturen aankomt, zie je daarvan bitter weinig terug.

Het volgende (dat ook geldt voor Big Pharma) komt uitThe Ethics of Belief, William Kingdon Clifford (1845 -1879) De Ethiek van het Geloven (Nijhof, Idem 5 dec): “Een scheepseigenaar stond op het punt om een schip met emigranten te laten uitvaren. Hij wist dat het schip oud was en eigenlijk helemaal niet deugdelijk was gebouwd en dat het vele zeeën en klimaten had gezien en vaak was gerepareerd. Men had bij hem twijfels geuit over de zeewaardigheid van het schip. Deze twijfels kwelden hem en maakten hem ongelukkig; hij bedacht dat hij het schip misschien grondig onder handen moest nemen en repareren, zelfs al zou dat hem op grote kosten jagen. Maar voordat het schip uitzeilde slaagde hij erin om die sombere gedachten te verdrijven. Hij hield zichzelf voor dat het schip zoveel reizen had overleefd en aan zoveel stormen het hoofd had geboden, dat het zinloos was om te veronderstellen dat het ook niet van deze reis weer veilig zou terugkeren. Hij zou zijn vertrouwen stellen in de Voorzienigheid, die al die ongelukkige gezinnen die hun vaderland verlieten om elders een betere toekomst op te bouwen vast wel zou beschermen. Hij zou alle onaangename achterdocht over de oprechtheid van de bouwers en aannemers uit zijn hoofd zetten. Op die manier raakte hij er oprecht en eenvoudig van overtuigd dat zijn schip volkomen veilig en zeewaardig was; met een gerust hart zag hij het schip uitvaren en wenste de ballingen van harte veel succes in hun toekomstige nieuwe vaderland. Hij streek zijn verzekeringspenningen op toen het midden op de oceaan verging en had het er verder niet meer over.”

Het gebrek aan moraal in de politiek en de industrie is een algemeen maatschappelijk probleem. Met de EU is het niet anders of erger. Bij gebrek aan democratisch toezicht hebben we er weinig inzicht in. Op 6 dec  citeert Nijhof Ombudsman Alex Brenninkmeijer (Volkskrant 14 april 2015 p. 16/17): “De EU is een vereniging van onbetrouwbare leden. Zo typeerde hij… de lidstaten als een bende egoïstische graaiers, gericht op het ’binnenharken van zo veel mogelijk EU-geld’, zonder zich verder over de goede besteding ervan te bekommeren… ’Iedereen deelt deze mening.’”

Liberale cultuur en narcisme

Op 2 dec. refereert Nijhof naar M.T. Appelo Een-spiegel-voor-narcisten? (recensie Wim Couwenberg, Civis Mundi): )”over de vraag of liberale cultuur een narcistisch type mens voorbrengt, zoals de historicus Christopher Lasch beweert [in Culture of Narcissism]. Hij staat daarin niet alleen. Ook een bekende filosoof van de levenskunst als Joep Dohmen stelt dat. Die cultuur met zijn eng negatief vrijheidsbegrip stimuleert een ziekelijke preoccupatie met ons ‘dikke ik’. Die stelling valt inderdaad wel te verdedigen. Een cultuur van concurrerend individualisme lijkt niet gunstig voor de ontwikkeling van wederkerige sociale relaties en empathie. Menselijke relaties krijgen in die cultuur makkelijk een instrumenteel karakter. Men gebruikt elkaar als nuttig middel tot het realiseren van eigen doeleinden. Vriendelijkheid is er alleen, omdat en zolang dat nuttig is. Maar voor echt narcistisch gedrag is meer nodig.”

‘Kolossale onmacht Nederlandse politiek om zich te vernieuwen’ (Wim Couwenberg, Civis Mundi 2 mei 2012). Hij noemt diverse pogingen tot politieke vernieuwing. Nijhof concludeert: “Terwijl de samenleving waarin de politiek ligt ingebed de laatste 60 jaar grondig is veranderd evenals de mentaliteit van burgers is de Nederlandse politiek in al die jaren er nauwelijks in geslaagd de politieke cultuur en structuur aan die veranderingen aan te passen.”

Industriële debacles en eigenbelang

“De vraag die gesteld kan worden is in hoeverre hangen de veel besproken [industriële] debacles Enron, Parmalat, Ahold, Shell, Betuwelijn en HSL, de vernieuwingen in het onderwijs (Het Nieuwe Leren), de kredietcrisis en vanaf begin 2010 een monetaire crisis met de organisatiecultuur samen? Elk probleem heeft specifieke kenmerken, maar er kan ook van een generiek patroon worden gesproken. In bedrijven waar het misgaat…kiest een persoon eerst voor zijn eigenbelang… Veel managers zitten in een netwerk van corruptie. Het zijn de zwakke managers…met een groot ego, die dreigen en intimideren om hun gelijk te behalen.”

Politiek als besturen van BV Ego

Het bovenstaande geldt evenzeer voor politici (Nijhof, 30 nov.) “Te veel politici beperken zich tot het besturen van hun ’BV-Ego’. Maar het geldt nog meer bij banken: Waar wás u? (P. Gieske Volkskrant 13 oktober 2015 p. 24): ABN Amro-econoom Han de Jong… betoogt: ‘een bank geeft niet zo maar krediet’ (O&D, 12 oktober).Waarom? Om torenhoge bonussen, krankzinnige salarissen, gewetenloze verkoopcommissies en misplaatste aandeelhouderswinsten te kunnen uitbetalen. Er werd zo veel krediet verstrekt dat toen terugbetalen twijfelachtig werd, de banken op omvallen na, dood waren en gered moesten worden… de staat zijn inkomen kwam redden.”

Farmaciefusie gaat niet over pillen maar belastingvlucht (Nijhof 27 nov. Gerard Reijn, Volkskrant 24 november 2015, p. 2)

“Viagra en Botox komen in één hand. Medicijnenfabrikant Pfizer (producent van Viagra) koopt Allergan (Botox) en betaalt voor het Ierse bedrijf de hoogste prijs die ooit voor een farmaceutisch bedrijf is betaald: 160 miljard dollar. Als de overname doorgaat, wordt Pfizer het grootste farmaceutische bedrijf ter wereld. Op dit moment zijn twee Zwitserse concerns nog groter: Novartis en Roche. 

 ‘Moet de EU de Ierse tijger kooien?’ (Volkskrant 27 november 2015, Peter de Waard p. 23):

“Deze week besloot de Amerikaanse farmaciegigant Pfizer met een omgekeerde overname het hoofdkantoor te verplaatsen naar Dublin. Reden is dat in Ierland over de winst van Pfizer (vorig jaar negen miljard dollar) maar 15 procent vennootschapsbelasting wordt berekend en in de VS liefst 35 procent.

In Washington is de woede terecht groot. Zowel de linkse presidentskandidaat Bernie Sanders als de rechtse populist Donald Trump heeft de overname disgusting (walgelijk) genoemd. Ook Hillary Clinton leverde kritiek op Pfizers besluit, en minister Jack Lew van Financiën heeft gezegd dat dergelijke belasting-ontwijk-trucs moeten worden verboden. Het is moreel laakbaar gedrag. Maar Pfizer wordt er warm noch koud van. Ook de Ieren halen hun schouders op.”

Het spook van het kapitaal (Nijhof, 23 nov.)

“In het laatste hoofdstuk van dit boek fileert Vogl de economische wetenschap en haar oikodicee genadeloos. De economische wetenschap is een wetenschap die achter het scherm van haar eigen wetenschappelijkheid een normatief kader oplegt aan die economische werkelijkheid… Zij produceert de werkelijkheid die het analyseert en doet die werkelijkheid als norm gelden.
Maar de praktijk ziet er volgens Vogl helemaal anders uit. Economische keuzes en oordelen zijn nooit rationele keuzes of kennisoordelen, maar in de eerste plaats esthetische oordelen. Financiële markten bijvoorbeeld zijn bovenal gebaseerd op conventies. Het is doxa [meningen] en geen epistèmè [kennis]. Vandaar ook dat de schijnbaar rationele besluitvorming van marktactoren in de praktijk leidt tot systematische dwaasheid.

Gij zult renderen of ten onder gaan (Nijhof, 17 nov.,Marcel van Dam,  Volkskrant 24 april 2015):
“Wij accepteren dat alle publieke normen ondergeschikt worden gemaakt aan de rendementsnorm.
De rendementsnorm is simpel omdat die kan worden vertaald in getallen. Omdat die norm goed aansluit bij wensen uit ons reptielenbrein, wordt geaccepteerd dat alle andere publieke normen er ondergeschikt aan worden gemaakt. Alles wat in meer dan honderd jaar aan beschaving is opgebouwd om de nevenschade van het kapitalisme te beperken wordt nu in een ’race to the bottom’ weer afgebroken. Verschillen tussen mensen worden groter, humanitaire waarden worden ingeruild voor individueel gewin, rechten van onrendabelen worden vergruizeld, grondstoffen worden uitgeput, en alles wat kan branden wordt verbrand om nog meer dingen te kunnen produceren die we niet nodig hebben.
Marcel van Dam heeft echter ongelijk dat er in de cockpit van het ruimteschip aarde niemand zit die aan de knoppen draait. Tussen de verkoper en de koper (kredietverleners en schuldenaren), de aanbodzijde en de vraagzijde zit voor beide partijen de stem van het geweten. Uiteindelijk zijn we het allemaal zelf, die de chaos creëren. De roep om een krachtige leider vloeit uit ons collectief onbewuste voort. Het is het collectieve spiegelbeeld van de ’BV-Ego’, onze individuele zwakte.

Schep banen op kosten van de (super)rijken (Nijhof 11 nov. Stephan Huijboom, Volkskrant 13 nov. 2015 p. 21): “Hoewel de rijken rijker worden, lukt het links niet om hiermee kiezers te trekken. Hoe komt dat? De rijkste drie Nederlanders bezitten meer vermogen dan de helft van alle Nederlandse huishoudens bij elkaar. Van al het private netto vermogen in Nederland is bijna twee derde in het bezit van de rijkste 10 procent Nederlanders.

Ook na correctie voor pensioenen is de vermogensongelijkheid nog altijd gigantisch.

Intussen wordt er zogenaamd ’uit noodzaak’ en vermeende ’onbetaalbaarheid’ bezuinigd op publieke voorzieningen zoals de zorg en het onderwijs en is er mede daardoor een enorme structurele werkloosheid. Dat dergelijke bezuinigingen noodzaak zouden zijn, is een bespottelijke leugen die als functie heeft om te maskeren dat er politieke keuzes ten grondslag liggen aan banenvernietiging en het uithollen van de publieke sector.
Tegelijkertijd wordt er geen noemenswaardige belasting geheven over de vermogens van (super)rijken. Een groeiende groep mensen begint dit aardig de keel uit te hangen en is inhoudelijk tegen deze ontwikkeling. Toch lukt het collectief links niet goed om met dit verhaal overtuigend kiezers naar zich toe te trekken en een Kamermeerderheid te vormen. Hoe komt dat?

Groeiende publieke sector
De belangrijkste manier om het huidige structurele tekort van een half miljoen banen op te heffen, is de creatie van een grotere publieke sector. Iedereen die de afgelopen jaren niet in een grot heeft geleefd, weet ook dat de publieke sector juist in rap tempo afgebroken wordt. Laat u niet voorliegen door nepbanenplannen en laat heel duidelijk zijn: Het kan echt anders.
Kosten deze banen geen geld? Ja, maar niet het geld van doodnormale, hardwerkende burgers. Het geld dat via het bestaande systeem door de politiek-financiële elite uit de publieke sector is gezogen, had überhaupt nooit op deze schaal naar de superrijken mogen gaan. Zij mogen grotendeels opdraaien voor de bezuinigingsellende. Dat bereik je nauwelijks met het heffen van een paar procentpuntjes vermogensbelasting, zoals de SP voorstelt. Durf eens door te pakken! Kortom, breng fundamentele keuzemogelijkheden terug in de politiek. Anders gaat het goed mis.

Bankiers zeggen het zelf: we zijn grote hebberds (Nanda Troost, Volkskrant 11 november 2015 p. 2): “Wie werkt op de beursvloer of bij een bank, wordt meer dan in andere sectoren gedreven door hebzucht. Dat geldt ook voor verkoopmedewerkers en makelaars. Wie minder last van gelddorst heeft, werkt vaak in de zorg, het onderwijs of bij de overheid.
Voor het eerst is ook onderzocht in hoeverre hebzucht mensen motiveert. Daarbij kwamen stellingen aan de orde als ’Ik wil altijd meer’, ’zodra ik iets heb verkregen, ga ik nadenken over het volgende wat ik wil’ en ’ik kan me niet voorstellen dat ik te veel dingen heb’.
Hebzucht kan lonen, blijkt ook uit het onderzoek. Verkoopmanagers die bovengemiddeld hebzuchtig zijn, verdienen gemiddeld 10 procent meer dan jan modaal in een heel jaar, ongeveer 3.000 euro bruto per jaar.
Volgens het onderzoek is hebzucht ’de ontevredenheid dat men niet genoeg heeft van iets en dat men daar meer van wil hebben’. En: ’Zo bleek uit eerder onderzoek van de Universiteit Tilburg dat hebzuchtige mensen de neiging hebben om meer impulsief te zijn, riskant gedrag te vertonen en minder zelfbeheersing te hebben. Ze lijken ook minder tevreden te zijn met hun leven, hebben een negatiever zelfbeeld en zijn weinig empathisch.’
De economische groei stagneert omdat de moraal buiten het verkoopverhaal wordt gehouden Spirituele leiders hebben altijd al geweten dat om maatschappelijke ordening te bereiken het morele kompas centraal dient te staan. Politieke leiders houden zich vooral met koopkrachtplaatjes bezig om chaotisch menselijk gedrag te vermijden…

De moraal van het verhaal is dat ethiek zowel de oorzaak van het probleem als de oplossing ervan laat zien. Het gaat volledig mis, er ontstaat een breuk wanneer extremen van het kapitalisme gaan overheersen, de moraal, de regulerende principes buiten het verkoopverhaal worden gehouden, het gedrag wordt amoreel. In plaats van dat een dialoog partijen nader tot elkaar brengt, kunnen de meningen ook verharden en ontstaat er een loopgraven oorlog.

Naar een nieuwe bedrijfscultuur of Multinationals moeten naast lusten ook lasten willen (Nijhof 11 nov., Huub Ruel, Volkskrant 10 november 2015 p. 22): “Grote bedrijven hebben een legitimiteitsprobleem. Zij willen wel de lusten, maar niet de lasten. De cultuuromslag moet van binnenuit komen… Allemaal hebben ze mooie rapporten over maatschappelijk verantwoord ondernemen en ontplooien ze allerlei activiteiten aan de ’voorkant’ om bij te dragen aan klimaatbeheersing, aan milieuverbetering of aan armoedebestrijding. Dit is echter volstrekt ongeloofwaardig als zij aan de ’achterkant’ actief proberen de consument en overheden te bedonderen of tegen elkaar uitspelen om gunstige voorwaarden te bedingen.
Strengere wet- en regelgeving moet niet de motivatie zijn voor grote internationale bedrijven, het moet van binnenuit komen. Om het grote internationale bedrijfsleven op een nieuw waarden-gedreven pad te krijgen, is een nieuw bewustzijn in bestuurskamers noodzakelijk.
Nieuw type leiderschap
Dat vraagt om een nieuw type leiderschap, om een vernieuwende kijk op de rol, functie en positie van groot internationaal ondernemerschap en om vernieuwing van economie- en managementopleidingen.
Leidinggeven aan een multinational moet vanuit een bredere waardenset worden gevoed. Nu gaat het voornamelijk om economische waardencreatie. Multinationals die niet willen dat overheden hen voortdurend op de vingers tikken, moeten durven ondernemen op een wijze die het internationale maatschappelijke belang in brede zin dient.
Om de internationale ondernemers, managers en CEO’s van de toekomst op te leiden vanuit een fundamenteel breder, meer waarden-gedreven perspectief op de internationale onderneming, dienen de curricula van management-, bedrijfskunde- en economieopleidingen aangepast te worden. Deze zijn voornamelijk opgezet vanuit het ’klassieke’ economische denken, de internationale onderneming als winstgenerator.

Politieke machtsspelletjes   

Een ding is zeker dat de koehandel, de twee handen op één buik (you scratch my back and I’ll scratch yours), betekent dat de collectieve voorzieningen verder worden uitgehold. Het free-rider probleem van Mancur Olson houdt in dat individuele rationaliteit kan leiden tot collectieve irrationaliteit…

De afgelopen decennia hebben te veel managers zich met het doorschuiven van problemen beziggehouden. Feitelijk komt het neer op de vraag of je voor het oplossen of het doorschuiven van problemen riant wordt beloond. (Nijhof 11 okt., Nacht van de economie 5 juni 2014 ‘Crisis wordt alleen maar groter’ Volkskrant 6 juni 2014, Peter de Waard).