‘The American dream’ of ‘the American nightmare’

Civis Mundi Digitaal #37

door Jan de Boer

Kijkend naar de strijd tussen de presidentskandidaten in de Verenigde Staten van Amerika en luisterend naar hun woorden, blijft er weinig over van de befaamde American dream. Het land van de onbegrensde mogelijkheden is in werkelijkheid het land van de onbegrensde onmogelijkheden, van absoluut onrecht zoals de schrijver Michel Floquet in zijn boek Triste Amérique. Le vrai visage des Etats Unies (uitgave Arènes) in een vijftiental hoofdstukken beschrijft. 

Een paar voorbeelden. Vandaag de dag bezitten 160.000 families een kwart van de nationale rijkdom , de 400 rijkste mensen zagen hun bezittingen het afgelopen jaar met 50 miljard dollars toenemen. De voor een kleine elite beroemde universiteiten als Harvard verbergen voor de buitenwacht een onderwijssysteem waarin 50 procent van de studenten mislukt. De kosten aan deelname van dit onderwijssysteem zijn in de afgelopen 25 jaar met 440 procent toegenomen met als gevolg dat de totale schuld van de studenten op 1 januari 2015 maar liefst 1160 miljard dollars bedroeg. Een niet te verwaarlozen deel van deze jongeren voegt zich bij de 50 miljoen armen waarvan velen met onderbetaalde baantjes in hun auto moeten slapen bij gebrek aan normale betaalbare huisvesting. De Staat die de helft van zijn budget besteedt aan defensie, bekommert zich niet om het lot van de tienduizenden veteranen die al of niet gehandicapt moeten leven onder één van de 70.000 bruggen in het land die dringend aan herstel nodig zijn.

De Verenigde Staten kennen een fanatiek en verwoestend individualisme, een  ongebreidelde landbouw  waarvan 40 procent van de jaarlijkse produktie weggegooid wordt, een totale uitputting van de natuur die bergen met de grond gelijk heeft gemaakt en vruchtbare gronden heeft verwoest. Onverantwoord consumentengedrag, een ongebreidelde buraucratie, extreme rechtspraktijken ten voordele van in de politiek oververtegenwoordigde advocaten ,een in televisie-uitzendingen  volkomen doorgeslagen patriottisme ,  overbevokte privé-gevangenissen te wijten aan een ultra-repressieve benadering van het strafrecht door de lobby van penitentiaire groepen, een niet af te schaffen vrije circulatie van wapens, een voortdurende staat van oorlog in overeenstemming met het militair-industrieel complex, obscurantisme, hele series straffeloze excessen en al honderd jaar racistisch optreden van de politie zijn aan de orde van de dag.

Natuurlijk, de meeste van deze feiten zijn bekend, maar het griezelige is , dat ze zwijgend  geaccepteerd worden in een absoluut cynisme. Van Wounded Knee ( massaslachting van indianen ) tot aan Guantanamo heeft alles plaats gevonden binnen de regels, binnen de legaliteit,

met een onverbiddelijke logica in naam van het recht, de vrijheid en de democratie. De Franse schrijver en filosoof Alex de Toqueville schreef reeds in de eerste helft van de negentiende eeuw: in deze beschaafde, zo puriteinse, op het gebied van de moraal en de deugd betweterige samenleving, tref je een absolute ongevoeligheid, een soort koud en meedogenloos egoisme aan als het de inheemse bevolking betreft.

De schrijver oordeelt dat de Verenigde Staten altijd een totalitaire verleiding hebben gekend verscholen achter een verstikkende sociale controle, een liefde voor absolute orde en een verklikkerssysteem. Hij wijst erop dat veel van deze door hem beschreven symptomen nu ook in Europa aan de winnende hand zijn, met name ook in Frankrijk. Een waarschuwing van de klokkenluider Michel Fouquet,  die beslist niet niet met een schouderophalen afgedaan moet worden.