Opnieuw: wat is corruptie?

Civis Mundi Digitaal #53

door Michel van Hulten

Robert Klitgaard is niet algemeen bekend in Nederland, daarom ter aanbeveling: de Christian Science Monitor noemde hem eerder al de ‘wereldwijd leidende corruptie-expert’. Hij staat in hoge achting bij zijn collegae en bij mij. Lees zijn CV op http://www.robertklitgaard.com/ en zie daar ook hoe hij zijn werkwijze vorm heeft gegeven (via een klik op ‘consulting’).

Als je ziet wat deze veteraan uit de strijd tegen corruptie al gedaan en geschreven heeft dan kun je je alleen maar verbazen over de constatering dat in kringen van corruptie-bestrijders nog steeds geldt dat ‘corruptie’ ongedefinieerd blijft. Overheerst daardoor ook de mening dat corrupt gedrag vooral een armoede verschijnsel is en met name voorkomt in arme landen en kringen? Hier bij ons hoef je immers de ziekenhuisportier toch niet iets toe te stoppen om binnen gelaten te worden ter behandeling? Of het schoolhoofd een douceurtje te bezorgen om voor je kind een mooie CITO-score te krijgen en toelating tot het gymnasium? Is het diegenen nog nooit opgevallen dat er inmiddels al tientallen multinationals zijn die in corrupt-gedrag-processen boetes kregen opgelegd van soms zelfs honderden miljoenen dollars of euros? Dat zijn vrijwel steeds multinationals met hoofdzetels in rijke landen, rijk genoeg om die boetes te betalen, waar ‘de armen’ geen invloed hebben op besluitvorming.

In Nederland kan een wethouder, die van de rechter twee jaar kreeg voor zijn corrupt gedrag, volhouden dat hij zich absoluut niet corrupt gedragen heeft. Ik sluit de waarschijnlijkheid niet uit dat hij echt persoonlijk ervan overtuigd is dat hij alleen het goede beoogde en gedaan heeft, en van geen corruptie weet. Tja, als er ook geen sluitende definitie is, kan dat anders zijn? Zelfs de VN slaagde er niet in om in het wereldwijde verdrag tegen corruptie dat door vrijwel alle landen ter wereld getekend is een corruptie-definitie op te nemen. De tekstvoorbereiders van dit verdrag kwamen er niet uit. Zij kwamen met te veel en te veel verschillende definities en toelichtingen voor gedrag dat door iedereen wel verfoeid werd maar niet kon worden benoemd!

Klitgaard pretendeert niet dat hij dit probleem nu wel eens even zal oplossen, maar uitgaande van een aantal voorbeelden zet hij de essentie wel goed op een rij. Daar leer je van! Hij publiceerde nu recent nog eens zijn alles samenvattende tekst onder de veelzeggende titel What Do We Talk About When We Talk About Corruption? (Working paper LKYSPP 17-17, Aug 11- 2017, Singapore). https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3018299

Zijn samenvatting / ‘Abstract’:

‘Corruption is one of the most discussed concepts in the world. Usages escalate from bribery through untoward business-government connections on up to culture and human nature. Measures at the national level include amalgamations of perceptions and of “experience.” Since corruption conveys shame and blame, concepts and measures are especially controversial. This paper shows how definitions can be induced from examples and framed in terms of political economy models. It examines the coherence, reliability, and predictive power of measures of corruption. Although this paper deals with corruption, it may serve as a methodological warm-up exercise for other important topics in the social sciences, from democracy to mental health, from sustainability to poverty, where we need to clarify what we are talking about.’

Zijn paper eindigt dan ook nog eens met zes pagina’s ‘references’ zodat iedereen die verder wil komen alvast vele richtingen krijgt gewezen om verder te gaan. Dit gaat allemaal samen veel tijd kosten, maar je leert er veel van.