De twee Korea’s: hand in hand kameraden… Nieuw perspectief?

Civis Mundi Digitaal #55

door Jan de Boer

De teruggekeerde rust op het schiereiland Korea nu beide Korea’s deelnemen aan de Olympische winterspelen doet de vraag rijzen of deze ontspanning blijvend is of dat na het doven van de olympische vlam het schiereiland weer terugvalt in de oude spanning tussen beide Korea’s met alle kansen van dien op een gewapend conflict. Gezien de verklaringen van Pyonggyang en Seoel is de eerste hypothese beslist niet uit te sluiten te meer waar ook de officiële communicatiekanalen tussen beide Korea’s weer na twee jaar op 9 januari jongstleden zijn hersteld. Sinds tien jaar is er nu sprake van een werkelijke wederzijdse toenadering.

In 2007 werden op de topconferentie van beide Korea’s samenwerkingsprojecten afgesproken die het jaar daarop door de in Zuid-Korea aan de macht gekomen conservatieve, rechtse Lee Myung-bak van de onderhandelingstafel werden geveegd. Hij verweet zijn voorgangers dat zij Noord-Korea niet verhinderd hadden zijn nucleaire ambities een vervolg te geven maar integendeel Noord-Korea rijkelijk financiële steun te hebben geboden. Toch wisten zijn voorgangers heel goed wat voor vlees ze met Noord-Korea in de kuip hadden, ze probeerden vooral een sfeer van vertrouwen te kweken om de angel uit de al vijftig jaar durende vijandschap te halen. De Amerikaanse regering onder president Bush plaatste in 2002 Noord-Korea evenwel op de “axis of evil“ en deed er zo van alles aan om deze politiek die slechts gedeeltelijk succes had om zeep te helpen. Bush vond daarbij steun bij de conservatieven in Zuid-Korea waarvan de president Park Geun-hye, gearresteerd in 2017 wegens machtsmisbruik, één van de leiders was.

De facto een kernmacht

Vandaag de dag beschikt Noord-Korea over nucleaire en raketcapaciteiten die het de facto tot een kernmacht maken. Hoewel er nu nog twijfels bestaan over de reikwijdte van de raketten, is het gevaar voor Washington voldoende voor een eventuele preventieve aanval op Noord-Korea, met een Amerikaanse president als Trump zeker niet uit te sluiten. Beter ware het Noord-Korea internationaal als kernmacht te erkennen en te proberen deze weer binnen het nucleaire non-proliferatie verdrag te halen ten einde verspreiding/verkoop van Noord-Koreaanse nucleaire wapens en kennis te voorkomen. De dreiging van een mogelijke preventieve aanval die het voortbestaan van het Noord-Korea bedreigt, versterkt het gevoel van belegerd te worden bij de bevolking en is zo weer een rechtvaardiging om met het nucleaire en raketprogramma verder te gaan. In Zuid-Korea versterkt de oorlogsdreiging het besef het slachtoffer te kunnen zijn van een door Washington gewild of niet gewild gewapend conflict. Seoel ligt binnen bereik van de Noord-Koreaanse zware artillerie die –zonder nucleaire wapens in te zetten – Seoel in een paar uur in een hel met tienduizenden doden kan veranderen. Natuurlijk zijn er bij het weer opstarten van de dialoog tussen beide Korea’s ook achterliggende gedachten. Voor de Amerikanen is Zuid-Korea de zwakke schakel in het front tegen Noord-Korea en het gebaar van goede wil van Kim Jong-un om de dialoog weer te hervatten, ook gewenst door de in mei 2017 gekozen Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in, wordt gezien als een poging om de relatie met Amerika te verzwakken en Zuid-Korea te dwingen concessies te doen om zo tijd te winnen voor verdere nucleaire en ballistieke proeven.

Olympisch succes eerste priotiteit

Voor president Moon Jae-in is nu de eerste prioriteit het verzekeren van het succes van de Olympische Winterspelen en het voorkomen van ongelegen acties zoals een raketproef door Pyonggyang. Om deze garantie te verkrijgen heeft hij de gezamenlijke militaire oefeningen met Amerika die tijdens de Olympische Winterspelen gepland waren en door Pyonggyang gezien werden als een voorbereiding van een invasie, opgeschort. Met het hernieuwen van de contacten met Noord-Korea laat hij ook weten dat de toekomst van het schiereiland mede afhangt, of zelfs vooral afhangt van de Koreanen zelf. Donald Trump die deze ontspanning als een succes van zijn oorlogszuchtige taal beschouwt, houdt zich nu in met zijn impulsief taalgebruik. De vraag is voor hoe lang want het echte probleem ligt er nog steeds: de nucleaire strijdkracht van Noord-Korea waarvan ook Moon Jae-in een tegenstander is, maar zich minder frontaal uitdrukt als Amerika. De vijandigheid van de Zuid-Koreaanse conservatieven met betrekking tot elke toenadering tot Noord-Korea en de irritatie van Japan die volledig Amerika volgt, doen een militaire aanval op Noord-Korea niet uitsluiten, zeker niet met de oorlogszuchtige impulsiviteit van Donald Trump. De Zuid-Koreaanse president moet nu heel snel een geloofwaardig proces van ontspanning in gang zetten om te vermijden dat hij zich in de tang genomen ziet worden tussen Pyonggyang en Washington met het risico de tot nu toe gedempte verschillen met Amerika te zien verscherpen, waardoor ook de binnenlandse oppositie flink opgepookt wordt.