Ontbossing en monocultuur soja in Zuid-Amerika

Civis Mundi Digitaal #58

door Jan de Boer

De verschrikkelijke beelden van de immense , vaak nog rokende vlakten ontdaan van elke begroeiing en ook die van de miljoenen hectares  monocultuur  van soja en veeteelt zijn op zich niet voldoende om de gevolgen aan te tonen van de verwoesting die de toenemende industriële landbouw in Zuid-Amerika veroorzaakt. Leden van de NGO  Mighty Earth  hebben meer dan 4000 km doorkruist in de Gran Chaco : een groot gebied dat zich uitstrekt van het noorden van Argentinië  via het westen van Paraguay tot in het zuiden van Bolivië, om getuigenissen te verzamelen van autochtonen verjaagd uit hun vroegere ondoordringbare wouden waar gordeldieren, jaguars en grote miereneters leefden. Zij vertelden hun dat ze regelmatig besproeid werden en worden met het giftige onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat uitgestrooid door vliegtuigen over de gigantische velden genetisch gemodificeerde soja, die daarbij water en hele dorpen besmetten. " Ik denk niet dat soja een echt voedingsmiddel is. Voor mij is het een ziekte", aldus een getuigenis, " Gezond voedsel is wat er  door mijn voorvaderen verbouwd werd : zoete aardappelen, pompoenen en de yucca. Soja is er voor de grote kapitalisten , niet voor ons. Zij komen, zaaien, vergitigen alles, oogsten en gaan weer weg".

In maart 2018 publiceerde Mighty Earth haar enquete in gezelschap van "France Nature  Environnement " en "Sherpa": een organisatie die met juridische middelen bevolkingen beschermt en verdedigt tegen economische misdaden. Tijdens de presentatie ervan in Parijs  interpelleerden ze een twintigtal Franse ondernemingen in de vleessector op de mogelijke aanwezigheid van

 "  gemodificeerd  soja" in hun aankooplijnen en op hun verantwoordelijkheid ten opzichte van schade aan mensen en het milieu die hun activiteit aan de andere kant van de Atlantische Oceaan  veroorzaakt. Want gemodificeerde soja uit de Chaco voor het voeren van gevogelte, varkens, runderen en gekweekte  vis in Europa eindigt altijd op onze borden.

De Europese Unie is de tweede mondiale importeur van dit rijk aan proteïne peulgewas, dat voor drie kwart bestemd is voor veevoer. Alleen Frankrijk koopt al jaarlijks  gemiddeld 3 miljoen ton sojabonen uit Zuid-Amerika dat wordt ingevoerd via havens aan de westkust of uit andere Europese lid-Staten. In fabrieken worden de peulen fijngemalen en olie en koeken geproduceerd voor het voedsel voor dieren.

Etelle  Higonnet van Mighty Earth zegt : " Wij hebben het spoor van de vrachtschepen uit Rosario in Argentinië gevolgd en veel landbouwers ter plekke ondervraagd. Zij hebben ons verteld over het geweld dat zij ondergingen om hen van hun akkers te verjagen en de misvormingen van de kinderen bij hun geboorte. Wij kunnen aantonen dat ondanks hun publieke  verklaringen de grote multinationals van de voedingsindustrie de ontbossing op grote schaal aanmoedigen om hun bevoorrrading uit te breiden". Mighty Earth heeft  Cargill et Bunge in het vizier tegen wie zij al in 2017 campagne heeft gevoerd. Zij interpelleerde de klanten van de restaurantketen

Burger King en legde de indirecte impact van hun  biefstuk  uit op de bossen van de Cerrado: een andere regio in Brazilië die deze grote  multinational veranderd heeft in één grote monocultuur .

Volgens de Wereldbank is  in Argentinië het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de landbouw in de laatste twintig jaar met 1000 procent gestegen wegens de verbouw van gemodificeerde soja. Ondanks de  al 650 miljoen hectares verbrande en van begroeiing ontdane grond voor landbouw en veeteelt, gaat de verwoesting van bosssen ,van boomrijke savannen en vochtige zones gewoon door. Want de vraag explodeert: ongeveer 120 miljoen hectares zijn alweer  bestemd voor de bouw van sojapeulen voornamelijk in de Verenigde Staten, Brazilië en Argentinië.De soja-productie stijgt ieder jaar met 5 procent en bedroeg in 2017 al  336 miljoen ton.

Je mag hopen dat de informatie van de NGO’s naar de consument en de pressie op de ondernemingen en winkelketens een minder gebruik van gemodificeerd soja tot gevolg heeft, want een systematische verwoesting en verslechtering van bodems brengt de voedselveiligheid , het klimaat en de stabiliteit van gemeenschappen in gevaar. Volgens het Intergouvernementele Wetenschappelijke en Politieke  Platform betreffende de biodiversiteit zal bij het huidige ritme van menselijke activiteiten afhankelijk van het scenario in 2050 het aantal klimaatvluchtelingen  tussen de 50 en  700 miljoen personen bedragen. Als de menselijke activiteiten op dit gebied niet drastisch  veranderen kunnen van nu tot 2050  maar liefst 36 gigaton CO2 door deze verwoeste gronden uitgestoten worden, dat wil zeggen net zoveel als 20 jaar uitstoot door alle soorten transport  over land, ter zee en in de lucht.. De gemiddelde landbouw -opbrengsten op onze aarde  zullen met 10 procent , in sommige regio’s met 50 procent dalen. En daarmee zal het gebruik van pesticiden en kunstmest wereldwijd verdubbelen. En dat allemaal terwijl de mondiale bevolking met enige miljarden mensen toeneemt. Een wereldwijde catastrofe is dan  niet meer te vermijden.