Saoedi-Arabië en Israël

Civis Mundi Digitaal #64

door Jan de Boer

Het mag bekend zijn dat de zoon van koning Salman van Saoedi-Arabië, kroonprins Mohamed Ben Salman (MBS) Saoedi-Arabië op wil stoten in de vaart der volkeren, het land in de praktijk van alle dag regeert en daartoe een groot deel van de elite heeft uitgeschakeld, en de invloed van de aartsvijand van Saoedi-Arabië, het sjiitische Iran, in het Midden-Oosten te niet wil doen. Dat doel heiligt voor hem alle middelen en daarom heeft Mohamed Ben Salman, met enthousiaste steun van de Verenigde Staten toenadering gezocht tot Israël dat Iran ook als zijn grootste vijand beschouwt.

Eind 2017 rapporteerden talrijke diplomatieke bronnen dat MBS zijn instemming had betuigd met het vredesplan voorbereid door de zakenman Jared Kushner, de schoonzoon van de Amerikaanse president Donald Trump op zoek naar het "ultieme akkoord" voor het Palestijns-Israëlisch conflict: een van de belangrijkste projecten van de Amerikaanse president. Volgens deze diplomatieke bronnen zou de door Jared Kushner, die een specialist was op het gebied van onroerend goed in New York voordat hij in dienst trad van het Witte Huis en zeker geen kennis had wat betreft geopolitiek in het Midden-Oosten, in de opgestelde tekst een door Joodse kolonies verbrokkelde Palestijnse staat met een marionettenregering voorzien zijn met als hoofdstad een voorstadje van Jeruzalem. In de New York Times lieten eind 2017 Arabische diplomaten weten dat MBS druk uitoefende op de Palestijnse president Mahmoud Abbas om dit plan van Jared Kusner als oplossing van het Palestijns-Israëlisch conflict te accepteren.

En hier ging de ambitieuze MBS wederom in zijn buitenlandse en regionale politiek duidelijk buiten zijn boekje. Koning Salman greep persoonlijk in. Een hoge Arabische diplomaat liet het persagentschap Reuter in de Saoedisch-Arabische hoofdstad Riyad weten dat " in Saoedi-Arabië de koning en niet de kroonprins over dit onderwerp beslist. De Verenigde Staten vergissen zich als zij denken dat één enkel land andere landen op dit punt kan overhalen. Geen enkele Arabische leider kan concessies doen betreffende Jeruzalem en Palestina". Dus bevestigde Saoedi-Arabië officieel opnieuw, dat geen vredesplan in het Midden-Oosten zonder verdeling van Jeruzalem mogelijk is. Saoedi-Arabië bevestigde dit standpunt conform de Palestijnse eisen en de belangrijkste punten in de regeling van het conflict ook verdedigd door de Arabische Liga en de grote Europese hoofdsteden. Dit standpunt weergegeven in de tekst van het plan Abdallah, de vorige Saoedi-Arabische koning, stelt voorwaarden aan de erkenning van Israël: de terugtrekking uit de in 1967 bezette gebieden en de stichting van een Palestijnse Staat met als hoofdstad het oostelijk deel van Jeruzalem. In zijn wens om een geformaliseerd front met de Verenigde Staten, Israël en de Golfstaten tegen Iran te creëren, wilde MBS het plan Abdallah doen vergeten. Een grote vergissing.

Koning Salman heeft zijn ambitieuze zoon hier laten vallen als een baksteen en dat is op het gebied van de regionale politiek niet de eerste keer. In april van dit jaar heeft Koning Salman ook ingegrepen naar aanleiding van een interview van MBS in het Amerikaanse blad "The Atlantic"; Op de vraag of het Joodse volk recht heeft op een natiestaat op ten minste een deel van hun vroeger patrimonium, antwoordde MBS toen dat " de Palestijnen en de Israëlieten het recht hebben op hun eigen grond", hetgeen gezien werd als een soort van voetje vrijen met Israël. De koning reageerde onmiddellijk met de boodschap dat zijn koninkrijk vierkant achter de legitieme eisen van het Palestijnse volk staat en blijft staan betreffende een onafhankelijke staat met als hoofdstad Jeruzalem.

Sindsdien heeft MBS die binnenlands veel vijanden heeft: de vroegere deels veroordeelde en ingesloten elite en niet de vergeten de zeer intolerante geestelijkheid van het Wahhabisme: de staatsreligie van Saoedi-Arabië, zich niet meer in het openbaar vertoond. Een teken aan de wand dat zijn invloed tanende is?

In november 2016 was MBS de aanstichter van het gedwongen aftreden van de Libanese eerste minister Saad Hariri, die het Koninkrijk in een onhoudbare positie bracht waaruit alleen de tussenkomst van de Franse president hem in staat stelde zich daaruit terug te trekken. Volgens de Israëlische krant Haaretz hebben Saoedi-Arabië en andere Arabische hoofdsteden waaronder Amman, Washington laten weten dat zij tegen het project van Jared Kushner zijn. De beslissing van Washington Jeruzalem als hoofdstad van Israël te erkennen en de rampzalige impact van deze beslissing op de Arabische publieke opinie heeft zeker deze ommekeer van het koninkrijk bewerkstelligd. Een Arabische diplomaat vertrouwde aan een redacteur van Haaretz toe, dat aan de Amerikaanse regering is meegedeeld, dat "wat wij eventueel voor u hadden kunnen doen voor Jeruzalem, dat kunnen wij nu niet meer doen". Dus het "ultieme akkoord " van het conflict tussen de Palestijnen en Israëlieten waarmee Donald Trump zo graag had willen triomferen, ligt weer ver weg in de toekomst als het er al zou komen.