Dankwoord: een nieuw type ouderdom

Civis Mundi Digitaal #67

door Wim Couwenberg

Ik behoor inmiddels tot de categorie van negentigplussers, maar beschouw mijn leven nog niet als voltooid, zoals tegenwoordig gangbaar is, althans niet in intellectueel opzicht, gezien Civis Mundi. Bovendien heb ik zopas nog een prijs ontvangen, de Visser-Neerlandia Prijs, en tevens heb ik mogen luisteren naar een luisterrijke laudatio door Geerten Waling, als intellectuele exponent van de jonge generatie. Als negentigjarige valt in de regel van het leven niets meer te verwachten dan op termijn een meelevende necrologie. Het ontvangen van juist genoemde prijs en het luisteren naar de mooie laudatio door Geerten Waling is op mijn leeftijd iets bijzonders. Ik dank van harte het ANV voor die prijs, en Geerten Waling voor zijn mooie laudatio.

Wel staat een en ander haaks op de tijdsgeest. Ik ben zelf opgegroeid in het interbellum, toen oudere generaties nog het heft in handen hadden in maatschappelijk opzicht, en dus toonaangevend waren. Maar sinds de jaren ’60 is dat helemaal omgeslagen, en zijn het de jonge generaties die sindsdien het maatschappelijke heft in handen hebben genomen, dus op hun beurt toonaangevend zijn geworden, terwijl oudere generaties steeds meer in het defensief zijn geraakt. De jonge generatie begin jaren ’60 ging in hun overmoed zelfs zo ver om mensen boven de 30 al achterhaald te noemen. Dat was natuurlijk niet vol te houden. Maar nu is het in ieder geval zo dat je boven de 70 niet meer meetelt, zoals Marli Huijer als denker des vaderlands kortgeleden verklaarde. De oudere generaties lijken voorgoed in het defensief gedrongen; voorgoed voorbij. Maar er is wel een tegenstroming in opkomst, die een nieuw type oud-zijn definieert, zoals novogeront of psychogeront, waartoe ik mijzelf ook reken. Dat zijn mensen die op hoge leeftijd nog maatschappelijk actief blijven. Onze bekende Hedy d’Ancona verklaarde onlangs dat het nu tijd is voor een emancipatie van de oudere generaties. Ik voel mij nog altijd deel van moderne tijden die ongekend nieuwe biologische ontwikkelingsmogelijkheden in het vooruitzicht stellen, met de uitdaging daar onbekommerd voor open te staan.

Met de eerdergenoemde veranderingen in de ouderdom onderscheidt men tegenwoordig ook een ander type derde levensfase. Die was traditioneel gereserveerd voor rust houden en hobby’s, maar die wordt tegenwoordig aangevuld met doorleren (denk bijvoorbeeld aan HOVO’s), ervan uitgaande dat leven een permanent leerproces is, en aangepast werken. Er zijn nu al tal van oudere mensen gepensioneerd, die een eigen bedrijfje beginnen, om zodoende door te kunnen werken, omdat ze zich nog niet uitgewerkt voelen. Ook dat accentueert het nieuwe type ouderdom.

Hij prijst het ANV voor de activiteiten die ze, ondanks alle tegenkanting, nog altijd aan de dag legt, en voor haar pleidooi, tot driemaal toe, voor een BeNe-liga, dus een collectieve competitie tussen de eredivisies voetbal van Nederland en België. Daarmee zou de belangstelling in Nederland voor Vlaanderen, die nog altijd veel te veel tekortschiet, een geweldige impuls krijgen.