Bedreigde bossen

Civis Mundi Digitaal #82

door Jan de Boer

Begrijpen hoe de verspreiding van parasieten geregulariseerd kan worden is een zeer belangrijke uitdaging. De reden daarvoor is doodeenvoudig: schadelijke insecten en schimmels « zijn overal ter wereld de grootste bedreiging voor inheemse bossen » schrijven Kevin Potter (universiteit van de Staat Noord-Carolina) en Qinfeng Guo (ministerie van landbouw van de Verenigde Staten).

In een zeer brede studie verschenen op 25 maart jongstleden in het wetenschappelijke blad PNAS, ontleden deze ecologen de relatie tussen de biodiversiteit in de bossen en de aanwezigheid van exotische vernielers. Gehouden in de Verenigde Staten (2098 districten oftewel meer dan 130.000 percelen bos) en over een niet inheems zestigtal insecten en ziekteverwekkers, onthult de studie dat, wanneer een bos zeer weinig verschillende boomsoorten heeft, de diversiteit van parasieten vergemakkelijkt wordt door de aanwezigheid van wat aanvullende boomsoorten waarvan een zeker aantal doelwit van parasieten is. Maar vanaf 35 verschillende boomsoorten in het bos, wordt de kans op een vermindering van het contingent ‘gastbomen’ steeds groter, waardoor de behuizing van parasieten wordt bemoeilijkt.

Dit soort minutieus onderzoek is van cruciaal belang voor de Verenigde Staten die sinds lange tijd het doelwit zijn van aanvallen van parasieten. In het begin van de twintigste eeuw waren miljarden tamme -kastanje bomen het slachtoffer van een uit Azië afkomstige schimmel: de schorsbrand. Meer recent hebben ook andere insecten afkomstig uit Azië aanzienlijke schade veroorzaakt in de ecosystemen van de bossen. De situatie in Europa is overigens nog veel kritieker, want bossen met meer dan zes of zeven boomsoorten zijn zeldzaam. De toename van handelsverkeer en de temperatuursverhoging door de opwarming van de aarde dragen ook bij aan de verergerde kwetsbaarheid van de Europese bossen. In de context van deze biologische invasie moet men in Europa beslist de weerstandscapaciteit van de ecosystemen in de bossen versterken. Dat moet met name gebeuren door meer ‘multifunctionaliteit’ in nieuw aan te leggen bossen om zo het vaak enige doel: houtproductie, te vervangen door productieve en tegen parasieten weerstand biedende bossen.