Een betere isolatie is een goed alternatief voor airconditioning

Civis Mundi Digitaal #88

door Jan de Boer

Winterse kou en zomerse hitte dringen de huizen binnen met een intensiteit die afhangt van de kwaliteit van de isolatie. Hittegolven met extreem hoge temperaturen zullen door de klimaatopwarming steeds vaker voorkomen. Om zich daartegen te wapenen wordt er mondiaal steeds vaker en steeds meer airconditioning aangeschaft. Van nu 1,6 miljard geïnstalleerde apparaten in de wereld gaan we toe naar 5,6 miljard in 2050, oftewel de verkoop van 10 apparaten per seconde in de komende dertig jaar, volgens het in mei van dit jaar gepubliceerde rapport ‘The Future of Cooling’ van het Internationaal Energieagentschap (IEA). In de Verenigde Staten is 90 procent van de huishoudens voorzien van airconditioning. De alleen al daarvoor benodigde elektriciteit is ongeveer gelijk aan het verbruik van het gehele Afrikaanse continent.

Airconditioning vreet energie (het verbruikt 10 procent van de mondiale elektriciteitsconsumptie), is sterk vervuilend (het stoot koelgassen uit die aan het broeikaseffect bijdragen), en is warmtegevend (het is met een bijdrage van 1 tot 1,5 graad mede verantwoordelijk voor stedelijke oververhitting). Mobiele airconditioningsapparaten zijn bovendien buitengewoon ondoelmatig: doordat het voor hun functioneren noodzakelijk is om een raam te openen, wordt de warme lucht binnenshuis naar buiten gejaagd. Bovendien wordt het elektriciteitsverbruik bij een afstelling van 28 naar 26 graden verdubbeld, en bij een afstelling van 28 naar 24 graden zelfs verviervoudigd, laat Leo Pardo van het IEA mij vanochtend weten.

Bij de bouw van veel huizen en appartementen is in meer of mindere mate wel rekening gehouden met isolatie tegen kou, maar niet tegen hitte. Beton bijvoorbeeld neemt overdag warmte op en geeft die door openingen ‘s nachts binnenshuis af. Bij het isoleren van daken is alleen gedacht aan winterse kou. Het bekende isolatiemateriaal polystyreen, piepschuim, laat al na een uur de warmte passeren. Cellulosewatten en houtvezels zijn de beste isolatiematerialen. Wat betreft de kosten van de groeiende vraag naar biologisch verantwoord isolatiemateriaal zijn cellulosewatten, niets anders dan gerecycled krantenpapier, even goedkoop als piepschuim en glaswol. In afwachting van het aanbrengen van goede isolatie, ook tegen hitte, kunnen bij een plafondhoogte van tenminste 2,80 meter elektrische plafondventilators enig soelaas bieden. Die gebruiken weinig elektriciteit, en werken verkoelend zonder de temperatuur te verlagen.

Het is ook mogelijk om op een natuurlijke manier de temperatuur in een vertrek te verlagen, door bijvoorbeeld daar heel vochtig linnengoed te laten drogen, of er daar vooraf met water volgezogen aardewerkpotten te plaatsen. Het drogende linnengoed en aardewerk geven het verdampende water af dat zo een natuurlijke airconditioning geeft. In India creëert de methode ‘beehive cooling’, die bestaat uit het opstapelen van natte aardewerkpotten voor de huizen een verschil van meer dan 10 graden tussen buiten- en binnenshuis.

Hoe dan ook, de gebruikelijke airconditioning draagt in niet onbelangrijke mate bij aan de verdere opwarming van de aarde, met alle rampzalige gevolgen van dien, nu en in de toekomst. Het is maar dat u dat weet, als u gebruikmaakt of gebruik wilt maken van elektrische airconditioning.