De toekomst van onze planeet ligt ook op ons bord

Civis Mundi Digitaal #91

door Jan de Boer

De mensheid is bezig zelfmoord te plegen, niet omdat ze daartoe gedwongen wordt, niet omdat ze niet anders kan, niet omdat ze geen andere keus heeft, maar omdat ze gewoonweg niet gelooft in berichten over klimaatverandering. Vrijwel niemand denkt dat de wetenschappers liegen, maar ik constateer dat verreweg de meeste mensen kennelijk niet in staat zijn de ernst van hun woorden en dus van de situatie van opwarming van de aarde met de daarbij behorende catastrofale gevolgen te begrijpen. Zij kunnen of willen er niet in geloven of denken ten onrechte dat de wetenschap er uiteindelijk nog wel een oplossing voor vindt.

Natuurlijk, de politiek - en dat zijn wij – zou nu onmiddellijk op mondiaal niveau zeer drastische maatregelen moeten treffen om voor zover en zoveel alsnog mogelijk is een verdere klimaatopwarming te beheersen. Dat is niet eenvoudig want dat kost eenieder bloed, zweet en tranen. In een maatschappij met een op oneindige groei gebaseerde economie en een onverzadigbare consumptiedrift is dat een welhaast onmogelijke taak. Onze maatschappij moet in dat kader dan ook totaal geherformuleerd en geherfundeerd worden.

Nu de politiek het mondiaal tot nu toe af laat weten, rijst de vraag of we als mensheid op individuele schaal een bijdrage kunnen leveren in de haast hopeloze strijd om onze planeet leefbaar te houden. Eén van ieders belangrijkste bijdrage daartoe is hetgeen wij eten. In het wetenschappelijke blad «Nature» werd in oktober 2018 de impact van industriële veeteelt beschreven. De auteurs van deze studie kwamen tot de conclusie dat in bepaalde delen van de wereld waar ondervoeding heerst mensen daarom wat meer dierlijke producten zouden moeten nuttigen, maar dat met name Europeanen en Amerikanen om onomkeerbare catastrofale milieuschade te vermijden hun vleesconsumptie gemiddeld met 90 procent en melkproducten met 60 procent zouden moeten verminderen.

Per jaar wordt er mondiaal 330 miljoen ton vlees geproduceerd en dat levert een flinke bijdrage aan de klimaatopwarming en ook aan een globale verslechtering van het milieu. Daar kunnen we de noodzakelijke energie voor de productie en de transformatie van voer voor de dieren aan toevoegen, de winderigheid en de oprispingen van de dieren, het opslaan en de behandeling van de mest, en ook het transport van het vlees. Volgens het laatste in 2013 gepubliceerde rapport van de Voedselorganisatie van de Verenigde Naties (de FAO) bedroeg in 2005 de totale uitstoot van broeikasgassen bij de veeteelt 14,5 procent van de door mensen teweeggebrachte uitstoot van broeikasgassen, een percentage vergelijkbaar met die van de transportsector. Rundvlees is daarbij verantwoordelijk voor 41 procent van deze uitstoot (74 procent als men de productie van melk ook meetelt), terwijl zij slechts 22 procent van de totale vleesconsumptie voor haar rekening neemt.

En dat is niet alles. Volgens een in maart 2018 gepubliceerd rapport van Greenpeace, zou de productie van vlees en melkproducten de oorzaak zijn van 80 procent van de ontbossing in het Amazonegebied en zou deze beslag leggen op ongeveer 80 procent van het agrarische oppervlak in de wereld: honderden miljoenen hectares voor het voeden van dieren die door de inwoners van de rijke landen geconsumeerd worden, terwijl de exploitatie van deze gronden de inwoners van arme landen zou kunnen voeden. Met andere woorden: de industriële veeteelt voedt de wereld niet, maar doet hongerlijden en verwoest de wereld.

Om al deze redenen zijn de grote internationale instanties en de meerderheid van de wetenschappers van oordeel dat de mensheid zeer dringend de consumptie van dierlijke producten, met name die van runderen, aanzienlijk moet verminderen. Het probleem daarbij is dat er nog nooit zoveel vlees geconsumeerd werd als vandaag de dag. De gedurende lange tijd onbereikbare consumptie voor ontwikkelingslanden, is begonnen in India en China en geeft weinig hoop op een ommekeer in de statistiek van mondiale vleesconsumptie. Werd er 70 miljoen ton vlees in 1961 geconsumeerd, in 1981 was dat 330 miljoen ton en dat zou volgens de FAO in de komende decennia op kunnen lopen tot 524 miljoen ton in 2080, tenzij de opwarming van de planeet en de daardoor veroorzaakte waterval van catastrofes de mensheid collectief een andere keus zou doen maken.

Dus nu vrijwel geen vlees meer op uw bord, met name geen rundvlees, wel meer peulvruchten en seizoengroenten en beslist geen barbecue meer aansteken!!