De Amerikaanse samenleving in de greep van Donald Trump

Civis Mundi Digitaal #91

door Jan de Boer

Macht via gerechtelijke benoemingen

Ruth Bader Ginsburg, 86 jaar met een uiterst kwetsbare gezondheid, is één van de voor het leven benoemde negen rechters van het Amerikaanse Hooggerechtshof. Zij is indertijd benoemd door president Bill Clinton. Met haar zetelen er nog drie andere progressieve rechters in het Amerikaanse Hooggerechtshof. De andere vijf conservatieve rechters werden benoemd door vader en zoon Bush en Donald Trump. Als Ruth Bader Ginsburg overlijdt, dan ziet het Hooggerechtshof zich met zes tegen drie voor lange tijd in de ultra- conservatieve hoek. En dat kan veel zaken veranderen, zoals het recht op abortus, de rechten van homoseksuelen, positieve discriminatie en allerlei andere samenlevingsonderwerpen waarover het Hooggerechtshof zich vaak in laatste instantie moet uitspreken.

De recente ziekenhuisopname van Ruth Bader Ginsburg is een waarschuwing voor de komende presidentsverkiezing in 2020. De volgende president heeft wellicht de mogelijkheid één of twee rechters voor het Hooggerechtshof te benoemen. Als die volgende president weer Donald Trump is, zal deze in versterkte mate zijn stempel op de Amerikaanse maatschappij drukken, zelfs als het aantal stemmen voor een democratische tegenkandidaat aantoont dat het Amerikaanse volk niet in meerderheid achter de ideeën van Trump staat.

Trump heeft een duidelijke methodische benaderingswijze om Amerika aan zijn wil, aan zijn ideeën te onderwerpen. Hij heeft in de eerste drie jaren van zijn mandaat meer federale rechters benoemd dan welke van zijn voorgangers ook: 158, nu ik dit artikel eind november schrijf. Ook een kwart van de rechters van de Gerechtshoven van Beroep is door hem benoemd. En zij – met een gemiddelde leeftijd van 50 jaar - zijn ook voor het leven benoemd. Trump past een strategie toe die ook andere gekozen populisten kennen: absolute prioriteit geven aan het controleren van de juridische macht. Viktor Orban en Jaroslaw Kaczynski hebben dat ook met een zeker succes gedaan.

Wankelende instituties

Zelfs een oude democratie met solide instituties als die van de Verenigde Staten is kwetsbaar. Dat tonen de hoorzittingen in de volksvertegenwoordiging de laatste weken, gehouden in het kader van de afzettingsprocedure van Trump, aan. Hoge functionarissen, ambassadeurs en medewerkers van de Nationale Veiligheidsraad legden uit hoe zij buitenspel werden gezet door een door de president opgerichte en door hemzelf geleide parallelle groep trouwe medestanders. Hetzelfde geldt ook voor de Amerikaanse politiek inzake de Oekraïne. Wat deze hoorzittingen aan het licht brengen is desastreus voor het imago en de invloed van de Verenigde Staten: een diplomatie onderschikt aan de arbitrage van de president met de medeplichtigheid van zijn minister Mike Pompeo.

De invloed van Trump op de instituties spaart ook het leger niet. De affaire van Navy SEAL Edward Gallagher, een commando van de marine en beschuldigd van oorlogsmisdaden in Irak, is daarvan een voorbeeld. Niet alleen heeft Trump het bevel gegeven hem zijn decoraties terug te geven en hem weer in het commandocorps van de marine op te nemen. Hij heeft ook de chef van de marine, die hiertegen was, zijn ontslag laten indienen. Een verontwaardigde Trump op Twitter: « Men vormt onze jongens tot vechtmachines om te doden, en daarna veroordeelt men ze als ze doden ».

Drie jaar Trump stelt het systeem van « checks and balances », de fameuze Amerikaanse tegenmachten, voor een ware beproeving. Drie jaar Trump ondermijnt de grondslagen van de Amerikaanse maatschappij. U kunt zich de gevolgen voor de Amerikaanse democratie voorstellen bij nog eens vier jaar Trump…