Immigratie: de eeuwige rode lap van de politiek

Civis Mundi Digitaal #91

door Jan de Boer

Eigenlijk onbegrijpelijk dat het vraagstuk immigratie altijd weer in de discussies opduikt. En dat niet alleen in Frankrijk waar immigratie door de bevolking niet eens als één van de belangrijkste prioriteiten wordt gezien. Koopkracht, gezondheidszorg, sociale bescherming en in toenemende mate ook het milieu staan volgens een recente peiling een stuk hoger op de ladder bij de Franse bevolking. En ik heb het sterke vermoeden dat hetzelfde ook in Nederland en in veel andere Europese landen het geval is.

In de laatste dertig jaar is wat betreft deze constatering bijna niets veranderd. Maar gek genoeg heeft dat in Frankrijk linkse en rechtse regeringen niet verhinderd immigratie als rode lap, als een afleidingsmanoeuvre voor de werkelijke problemen van het land te gebruiken. In 45 jaar zijn er hier maar liefst 49 wetten inzake immigratie in het parlement aangenomen! Familiehereniging, asielaanvragen, uitzetting, de wijze van verkrijging of afwijzing van de nationaliteit… allemaal onderwerpen waarover de elkaar opvolgende regeringen maatregelen hebben genomen. Het echte probleem dat zij zouden moeten aanpakken en regelen is om de politieke krachten die sterker worden door vooroordelen te gebruiken en de immigratie als zondebok voor alles aan te wijzen, terug te dringen.

Ook de regering van Macron maakt hierop geen uitzondering. Op 6 november jongstleden kondigde de regering de instelling van jaarlijkse quota’s van gewenste werkende immigranten per beroepsgroep aan. Daarnaast wordt de toegang tot de gezondheidszorg voor asielaanvragers beperkt. Deze maatregelen hebben hooguit een uiterst marginaal effect en veranderen niets of vrijwel niets aan de bestaande situatie. Buitenlandse werkers die geschikt zijn voor hier niet vervulde of te vervullen betaalde banen, kunnen nu ook al een verblijfsvergunning krijgen, waarvan 33 500 personen in 2018 gebruik maakten. De drie maanden voordat door asielaanvragers een beroep gedaan kan worden op de gezondheidszorg verhindert gelukkig niet dat deze asielzoekers met vaak door hun vervolging opgelopen ernstige fysieke en/of psychische klachten om verzorging te krijgen op basis van «dringende behoefte aan zorg die van levensbelang is» zoals een rapport van de algemene inspectie van sociale zaken en van de algemene inspectie van financiën aangeeft. Natuurlijk moet erkend worden dat op dit gebied misbruik bestaat en dat het legitiem is dit misbruik te bestrijden. Maar hier wordt slechts een symbolische maatregel gepresenteerd om de geesten van de Fransen wat betreft immigratie te kalmeren.

(Overigens kunnen ook Europeanen uit de Europese Unie die zich in Frankrijk vestigen en geen inkomen uit (vroegere) arbeid hebben, maar hier leven van de rente van hun al of niet belegd vermogen, in het kader van de op dit gebied in mijn ogen waanzinnige Franse wetgeving, een beroep doen op onder meer een volkomen gratis gezondheidszorg …Die zijn hier meer dan u denkt. )

Het instellen van quota’s voor buitenlandse werkers bevestigt het idee dat immigranten ongenode gasten zijn. Maar deze maatregel rust op een misverstand: al jarenlang en met name tijdens het presidentschap van Sarkozy moeten quota’s in de verhitte publieke opinie de komst van immigranten beperken en de banen voor Fransen «beschermen». Het tegenovergestelde is het resultaat: het bekend maken van een gewenst aantal immigranten voor bepaalde beroepen gezien de economische behoeften is tevens het verspreiden van een bericht inzake een verwelkoming. Het aantal immigranten daalt niet, het heeft integendeel de duidelijke tendens toe te nemen. Landen als bijvoorbeeld Canada die de politiek van quota’s toepassen, hebben dat ervaren.

De door de regering aangekondigde «evenwichtige» maatregelen: een opening via de zogeheten quota’s en een beperking wat betreft de toegang tot de gezondheidszorg, is een op zijn minst ambivalente en in werkelijkheid hoogst ongezonde boodschap voor de publieke opinie. Inzake immigratie geeft de regering van Macron signalen af naar het electoraat van rechts en extreemrechts waarbij ze oppassend dat de maatregelen niet in strijd zijn met het grondwettelijke kader. Het is geen win-win, maar een verlies-verlies strategie: het versterkt de associatie tussen immigratie, fraude en werkloosheid. Ook tast het de humanitaire traditie van Frankrijk aan zonder te overtuigen dat deze «oplossingen» voor het tegengaan van onnodige angst- en haatzaaiers ook werkelijk succes hebben.

Net als vrijwel alle andere Europese landen heeft Frankrijk te kampen met een verouderende bevolking. De problematische economische gevolgen daarvan maken van immigratie een onontkoombare zaak. Maar uit angst voor de publieke opinie en extreemrechts is ook de regering Macron ziende blind en horende doof en wordt dit gigantische probleem voor de niet zo verre toekomst doodgezwegen. Over politieke moed gesproken…