De vaccin-oorlog is begonnen

Civis Mundi Digitaal #95

door Jan de Boer

In september 1918 maakte de Spaanse griep haar eerste slachtoffers. In de lente van 1919 leek de epidemie, die wereldwijd tientallen miljoenen mensen het leven had gekost, uitgewoed te zijn. Maar zij kwam terug om pas in 1920 definitief te verdwijnen, bijna twee jaar na haar verschijning. Gaat hetzelfde gebeuren met de pandemie van COVID-19? Waar de autoritair opgelegde totale isolering in China en misschien ook in Europa doeltreffend schijnt te zijn, is het de vraag of dat eveneens het geval zal zijn in Afrika en Latijns-Amerika, waar de volksgezondheidszorg in het algemeen kwantitatief en kwalitatief fors tekortschiet.

Daarom is onderzoek naar behandelingsmethoden en vaccins een absolute noodzaak. De genetische wetenschap maakt grote vorderingen. Waar het vroeger jaren onderzoek kostte om een vaccin te vinden, is de Amerikaanse maatschappij Moderna erin geslaagd al na 42 dagen een vaccin te ontwikkelen. Haar product is op 16 maart bij 45 gezonde patiënten in Seattle in de staat Washington getest. Er moet op gerekend worden dat het een jaar kost voor het eventueel op de markt gebracht kan worden. Maar als de testen overtuigend zijn, zal het als alle vaccins miljoenen levens redden.

Achter Moderna is de jacht geopend om het meest effectieve product te vinden. Johnson & Johnson, Sanofi en een twintigtal andere bedrijven en organisaties zijn daarbij betrokken. Het is evenwel geen lucratieve bezigheid. De ontwikkeling van vaccins is een kostbare aangelegenheid: er wordt gesproken van rond de 2 miljard euro voor het coronavirus. Maar vaccins brengen weinig geld in het laatje, omdat één of twee injecties volstaan om je te beschermen. De grote mondiale laboratoria en jonge bedrijven wagen zich er niet aan als zij niet door fondsen of door staten gesubsidieerd worden. Moderna heeft gedurende negen jaar verlies geleden.

Ook op dit gebied hebben de Amerikanen het Oude Continent buitenspel gezet. De baas van Moderna is een Fransman, Stéphane Bancel, oud-algemeen directeur van BioMérieux, die net als de meeste Europeanen het onderzoekswerk heeft verplaatst naar de Verenigde Staten. In het tijdperk van « America first » is dat op zijn zachtst gezegd niet erg geruststellend.

De Duitse bondskanselier Angela Merkel ontstak dan ook in grote woede toen zij gewaar werd dat Donald Trump probeerde voor 1 miljard dollar het Duitse specialistische bedrijf CureVac, dat ook op het punt staat een vaccin te vervaardigen, over te halen om zich in de Verenigde Staten te vestigen en zo het vaccin uitsluitend voor Amerika te gebruiken. De sociaal-democratische parlementariër Karl Lauterbach: « Het kapitalisme heeft grenzen. Wij kunnen niet voor medicijnen afhankelijk blijven van China en de Verenigde Staten ». Zelfs de baas van Sanofi, Paul Hudson, heeft de Europese regeringen dringend aanbevolen een speciaal agentschap naar Amerikaans model te creëren. Helaas spelen de eigen belangen van de lidstaten van de Europese Unie zo’n grote rol en is er zo weinig sprake van echte solidariteit, dat Brussel ook op dit gebied tot dusverre vrijwel onmachtig is. Je mag hopen dat op dit en andere levensbelangrijke gebieden, ook voor het voortbestaan van de Europese Unie, hierin nu eindelijk eens verandering komt.

De vaccin-oorlog gaat nu echt beginnen en zij zal erg veel kosten.