Het geheime vermogen van Juan Carlos verzwakt de Spaanse monarchie

Civis Mundi Digitaal #95

door Jan de Boer

Geld stinkt niet, « Pecunia non olet », schreef ik in een vorig artikel, en dat gaat ook hier op. « Juan Carlos verbergt 100 miljoen euro in Genève ». De onthullingen in « La Tribune de Genève » op 4 maart over het geheime vermogen van de vroegere koning van Spanje, vergroot door kapitaal uit Saoed-Arabië, zorgen voor grote opschudding in Spanje. De radicaal-linkse partij Unidas Podemos, die in een coalitie met de socialisten van premier Pedro Sanchez Spanje regeert, heeft om een onderzoek van een parlementaire commissie gevraagd. Unidas Podemos wordt gesteund door de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen, die vastbesloten zijn profijt te trekken uit dit schandaal dat de Spaanse kroon verzwakt. » Alle twijfel rond het veronderstelde corrupte gedrag van het vroegere staatshoofd moet uit de weg geruimd worden, » aldus de woordvoerder van radicaal-links, Pablo Echenique. De woordvoerder van de linkse republikeinse partij in Catalonië (ERC), Gabriel Rufian, stelde « de ondoorzichtigheid van een familie die 8 miljoen euro per jaar van de Staat krijgt en die ook nog eens zakendoet met de potentaten van Saoedi-Arabië » aan de kaak.

De Spaanse socialistische Partij (PSOE) wil daarentegen geen parlementair onderzoek instellen, met het argument dat de vroegere koning op dat moment vanuit de grondwet onschendbaarheid genoot. Maar de Spaanse justitie heeft Zwitserland toch om nadere gegevens gevraagd inzake de veronderstelde rekening van Juan Carlos, die zijn onschendbaarheid in 2014 verloor toen hij aftrad en zijn zoon Felipe I hem opvolgde.

In het centrum van dit financiële schandaal, dat het koninklijk huis doet schudden, staat de vroegere 82-jarige maîtresse van de vroegere koning, Corinne Larsen, beter bekend onder de naam van haar ex-echtgenoot – een Duitse prins – als Corinna zu Sayn-Wittgenstein. Deze van origine Deense onderneemster heeft in 2012 een « gift » van 65 miljoen dollar ontvangen op een bankrekening op de Bahama’s, wat de alarmklok bij de Zwitserse officier van justitie deed rinkelen. Volgens mevrouw Larsen is het een cadeau van de toenmalige Spaanse koning. Haar advocaat, Robin Rathmell, verklaarde dat dit bedrag « een soort donatie was voor haar en haar zoon, voor wie Juan Carlos een grote genegenheid koesterde ». Het geld kwam van een rekening van de privé-bank Mirabaud, behorend tot de Stichting Lucum, gevestigd in Panama. De enige begunstigde zou de vroegere koning van Spanje zijn. Wat betreft de fondsen van deze troebele stichting is er weinig onduidelijkheid: een overschrijving van 100 miljoen dollar op 8 augustus 2008 kwam van het ministerie van buitenlandse zaken van Saoedi-Arabië. Betreft het hier steekpenningen voor de toekenning in 2011 van het Saoedische contract voor de constructie van een TGV tussen Medina en Mekka aan een consortium van Spaanse bedrijven ter waarde van 6,7 miljard euro? In 2018 hebben verschillende informatiesites afgeluisterde telefoongesprekken door een malafide oud-politiefunctionaris gepubliceerd, commissaris José Manuel Villarejo, die bevestigen dat Juan Carlos voor dit contract steekpenningen zou hebben ontvangen. In Spanje heeft justitie deze affaire destijds bij gebrek aan bewijs en wegens de onschendbaarheid van het staatshoofd afgesloten. Officier van justitie Bertossa heeft nu een onderzoek ingesteld voor « ernstige verdenkingen betreffende het witwassen van geld » tegen mevrouw Larsen en de beheerders van de Panamese stichting. Deze beheerders ontkennen en zeggen dat het niet erg waarschijnlijk is dat Saoedie-Arabië in 2008 betaald zou hebben voor een contract dat pas in 2011 afgesloten werd. Bovendien, als Juan Carlos steekpenningen zou hebben, dan zouden deze door de Spaanse bedrijven en niet door Riyad overgemaakt zijn.

De website El Confidencial laat weten dat twee evenementen dit « cadeau » van Saoedi-Arabië kunnen verklaren. In 2007 heeft Juan Carlos de hoogste Spaanse onderscheiding, de titel van Ridder in de orde van het Gulden Vlies aan koning Abdallah toegekend. Deze zeer bestreden beslissing werd beschouwd als een poging het imago van het Saoedische regime op te vijzelen. Daarbij kwam in 2008, na een bezoek van Abdallah aan Spanje, een economisch en cultureel samenwerkingsakkoord tussen Madrid en Riyad. Want een week na de officiële publicatie van dit akkoord in het Spaanse staatsblad werd de genoemde 100 miljoen euro overgemaakt op de Zwitserse rekening van de stichting Lucum.

Hoe dan ook, de directeur van de linkse website Eldiario, Ignacio Escolar, laat weten dat « het staatshoofd van een democratisch land nooit 100 miljoen euro van een oliedictatuur zou moeten ontvangen », noch miljoenen moet verbergen in belastingparadijzen », noch « zijn functie moet gebruiken om zich te verrijken ». Het Spaanse anti-corruptieparket onderzoekt overigens nog altijd mogelijke overgemaakte steekpenningen in de marge van de toekenning van het contract van de « TGV in de woestijn ». Het interesseert zich voor de rol van de chef van de Iraanse onderneming Shahpari Zanganeh, met een door de Spaanse bedrijven betaald bedrag van 134 miljoen euro voor advieswerk en de functie als intermediair. En die chef is de ex-echtgenote van de in 2017 overleden Saoedische wapenhandelaar Adnan Khashoggi, die bekend stond om zijn in zijn woonplaats Marbella georganiseerde feesten en zijn zeer goede relatie met Juan Carlos…

Juan Carlos wordt ook geconfronteerd met de woede van zijn vroegere maitresse. Corinna Larsen heeft aangekondigd een aanklacht in te dienen wegens « bedreigingen en lastigvallen » tegen Juan Carlos en de vroegere directeur van de Spaanse geheime diensten, Felix Sanz Roldan. Volgens haar zijn deze pressies begonnen in 2012 na de beruchte olifantenjacht die in Spanje het bestaan van de maîtresse van de koning onthulde en die als doel zouden hebben dat zij geen in haar bezit zijnde « staatsgeheimen » zou onthullen. Het jaar 2012 is ook het jaar waarin de stichting Lucum is opgegeven en zij het saldo van 65 miljoen dollar heeft ontvangen…

Kortom, deze zaak stinkt aan alle kanten, en doet het toch al niet zo geliefde Spaanse koningshuis, dat al eerder met corruptieschandalen te maken heeft gehad, op zijn grondvesten schudden. Persoonlijke noot: net als heel veel Spanjaarden ben ik daar als overtuigd republikein niet rouwig om.