Paasgedicht: het Christuslicht
Civis Mundi Digitaal #96
door Piet Ransijn
Ostara (1884), Johannes Gehrts en Christoph Schwartz, Opstanding van Christus.
Geldt de uiterlijke gelijkenis in beide afbeeldingen ook op een dieper, innerlijk niveau?
Inleiding: het Paasfeest
Tegenwoordig is het niet altijd duidelijk meer wat er met het Paasfeest wordt gevierd. In onze cultuur zijn de twee voornaamste bronnen de christelijke en de oorspronkelijke Germaanse traditie. Daarin was het paasfeest een lentefeest. Daar komen de paaseieren en de paashaas vandaan, die nog altijd populair zijn en goed verkopen.
Bij het christelijke feest wordt de opstanding van Christus gevierd, de verrijzenis en de bevrijding uit de dood. Dat staat in de Evangeliën beschreven: het verhaal van het lege graf en de ontmoeting van de weer levende Jezus met de Emmausgangers. Aan dit feest wordt een innerlijke betekenis toegekend. Deze wordt bijvoorbeeld door Tolstoi beschreven in zijn laatste roman Opstanding als de opstanding van Christus of het licht van Christus in ons. In de roman vindt er een soort loutering plaats, die ruimte maakt voor waarachtige liefde. Ook bij Teilhard de Chardin zien we de opstanding, de verrijzenis, als ‘de transfiguratie van Jezus in de kosmische Christus’, een kosmisch bewustzijn (Claude Cuénot, Teilhard de Chardin: Leven - werk - visie, p 63).
Het Germaanse paasfeest was een lentefeest, dat werd gevierd aan het begin van de lente. In het Engels heet Pasen ‘Easter’, in het Duits ‘Oster’. Het is afgeleid van de lentegodin Ostara of Eostre. Zij was ook de godin van de dageraad, die eveneens in de mythologie van andere volken voorkomt, zoals Eos, de Griekse godin van de dageraad, Aurora, de Romeinse godin en Usha(s), de Indiase godin van de dageraad in de hymnen van de Rig Veda.
Ostara werd afgebeeld met een haas als begeleider en zij droeg een mand met eieren. Beide zijn symbolen van vruchtbaarheid, die we met Pasen nog steeds in de winkels aantreffen. Eieren zijn ook een symbool van wedergeboorte, van nieuw leven, evenals de paashaas. Hazen en konijnen zijn zeer vruchtbare dieren. Later is dit Germaanse feest door toedoen van christelijk monniken, zoals de Britse monnik Beda gekerstend tot het opstandingsfeest van Christus. Beda schreef dat de Engelse naam voor april Eosturmonath was afgeleid van de godin Eostre. Ter ere van haar werden in deze maand lentefeesten gevierd.
Paasgedicht: het Christuslicht 2020 04 12 Pasen
De afgelopen week was Goede Week
Het is vanouds de lijdensweek
om leed van Christus te gedenken
en ook aan anderen te denken
Met Pasen komt het Christuslicht
van binnen en van buiten weer in zicht
Wat leek verloren wordt in zonnegloren
weer in ons en anderen herboren
De lijdensweek
De wereld is ons welgezind
Toch zijn wij een kwetsbaar kind
dat steun zoekt bij een ander
en warmte bij elkander
Een fysiek gevoel van tederheid
werd in de vroege kindertijd
nog niet genoeg aan ons gegeven
als een gegeven in ons jonge leven
Genegeerd of afgeweerd
raakt men in zichzelf gekeerd
En als je met jezelf bezig bent
wordt een ander niet gekend
Als de extrinsieke motivatie wegvalt
en de intrinsieke motivatie tegenvalt* *Dat zien we bij de coronacrisis
komt men in een soort van dip terecht
Dat bekomt de meeste mensen slecht
Dan zoekt men prikkeling van buiten
wil dan graag zijn ongenoegen uiten
Geeft anderen graag de schuld
want men voelt zich onvervuld
Men heeft geen oog voor de relatie
met het gebrek aan eigen motivatie
Een levenslange volgzaamheid
raakt men niet gauw kwijt
Men wil een ander volgen
maar voelt zich dan verbolgen
als men hem niet volgen kan
De ander volgt een ander plan
Men komt dan in een oude groef
Dingen lopen dan vaak stroef
Een ander wordt dan afgeweerd
Wat hij doet is dan verkeerd
Het Paasfeest
Dat past niet bij het Paasfeest
dat ooit anders is geweest
Het licht wordt dan herboren
in het hart in zonnegloren
Het is een feest van inspiratie
van intrinsieke motivatie
De diepe zin die leek verloren
wordt binnenin herboren
Als een parel in de ziel
of een inzicht dat ons inviel
Een gevoel van inspiratie
geeft een nieuwe fascinatie
Gemotiveerd van binnenin
krijgt het leven nieuwe zin
Met een warm, gericht gevoel
stelt het zich een hoger doel
Om de vervulling uit te breiden
Inzicht verder te verspreiden
Of eenvoudigweg bewust te zijn
dat het fijn is om gewoon te zijn
Niets te doen, alleen te zijn
in grondeloos bewustzijn
van de bron van al het leven
die van binnen is gegeven
Als een helder licht
dat ieder mens verlicht* *Johannes 1:9
Het licht van het bewustzijn
waarin wij leven, bewegen en zijn* *Handelingen van de apostelen 17:28