Drugshandel en Covid-19 in Zuid-Amerika, deel 2: Peru

Civis Mundi Digitaal #99

door Jan de Boer

In Peru is al op 16 maart een zeer strenge lockdown ingevoerd die de productieketen van de drugshandel zwaar heeft getroffen. Sinds die datum zijn transporten verboden, met uitzondering van die van levensmiddelen en primaire behoeften. Er is een avondklok ingesteld, eerst vanaf 18.00 uur (zelfs vanaf 16.00 uur voor de hardst getroffen gebieden), wat later vanaf 21.00 uur tot 4.00 uur ‘s ochtends. Militairen patrouilleren ‘s nachts in de straten en er zijn heel veel controles. Het is werkelijk erg moeilijk om zich te verplaatsen. Verschillende bronnen maken melding van transportproblemen van cocabladeren en drugs.

De productie is niet weggevallen, maar de leveranties zijn vrijwel gestopt. Volgens de drugsbestrijdingspolitie zou bijna 90 procent van de handel in cocaïne gestopt zijn. Slechts in enkele kleine gebieden langs de grens met Brazilië en Colombia zou nog sprake zijn van activiteit, laat Pedro Yaranga, een onafhankelijke Peruviaanse expert op het gebied van veiligheid en drugshandel, weten. « Sinds het begin van de lockdown in Peru is er sprake van een bijna totale verlamming. In de zone Vraem (de vallei van de rivieren Apurimac, Ene en Mantaro) in het centrum van het land, vanwaar driekwart van de drugs van Peru komt, werden bijvoorbeeld in 2019 meer dan honderd illegale vliegtuigvluchten gesignaleerd, maar geen enkele vlucht meer sinds het begin van de lockdown. Niemand verkoopt nog drugs en er is niemand die ze koopt. Zij die nog goede reserves hebben, geven er de voorkeur aan deze te bewaren omdat de prijzen heel laag geworden zijn. Zij wachten betere tijden af. Het is geen probleem van een buitenlandse, maar van een binnenlandse vraag ».

De prijs van cocaïne is tussen januari en april met gemiddeld 25 procent gedaald volgens een op 30 april gepubliceerd rapport van de Nationale Commissie voor Ontwikkeling en een Leven zonder Drugs (Devida) en met 58 procent in de Vraem. In mei is de prijs in deze zone weer wat gestegen. In de Vraem is de prijs per kilo in april gezakt van 5922 naar 2426 soles, oftewel van 1511 naar 619 euro. Op nationaal niveau is de prijs van illegale cocabladeren tussen januari en mei gemiddeld met 51,2 procent gedaald en die van cocaïnepasta met 20,7 procent. « Deze situatie doet de Peruviaanse handelaars naar andere wegen zoeken, zoals in de grensstreken (bijvoorbeeld in de stad Caballococha, grenzend aan Colombia). Drie drugsvliegtuien daarvandaan zijn Brazilië in beslag genomen, dankzij een gemeenschappelijke actie van de Braziliaanse en Peruviaanse politie », constateert kolonel Deny Rodriguez, chef van de afdeling speciaal onderzoek van de drugsbestrijdingspolitie (Dirandro) in Peru.

De Peruviaanse markt kan nog wel een tijdje minder goede tijden beleven, want de kleine producenten van de coca aan het begin van de keten zijn ook getroffen. Er zijn er die niet meer oogsten, omdat er geen kopers meer zijn. Het verbouwen van coca is bovendien een dure aangelegenheid en vereist veel arbeidskracht. Te meer omdat de gedroogde blaadjes niet bewaard kunnen worden, zoals Percy Pereales, voorzitter van de Federatie van coca-producenten in Convencion, Yanatile en Lares (Fepcacyl) in het zuidoosten van het land, mij uitlegt. « Toen de president van de Republiek, Martin Vizcarra, de verplichte sociale immobilisatie afkondigde, was het niet meer mogelijk de productie van coca te verzamelen en veel van onze producenten hebben hun oogst verloren, omdat de coca niet langer dan een week bewaard kan worden. Het is een kwetsbaar product, één keer geoogst en gedroogd verliest het zijn kwaliteit ». In tegenstelling tot andere Peruviaanse regio’s, waar de handel nog duidelijk aanwezig is, verkopen de kleine coca-verbouwers in de provincie La Convencion in het centrum van Peru hun productie voornamelijk op de legale markt. De nationale onderneming van de coca, Enaco, koopt hun productie voor een lagere prijs dan die op de illegale markt. Maar deze afzetmarkt verleent hun een zekere stabiliteit. De coca in Peru wordt volkomen legaal geconsumeerd door 3,5 miljoen mensen in de vorm van thee en snoepjes. De coca wordt ook op traditionele wijze met name door de bevolking in het Andes-gebergte gebruikt: het kauwen op de blaadjes geeft energie, en vermindert de vermoeidheid van het leven op grote hoogte. « Na een aantal dagen van een zeer strikte lockdown hebben wij speciale permissie gekregen om ons te verplaatsen en de coca legaal te verkopen in deze noodsituatie », vervolgt Perales, « maar wij worden geconfronteerd met een tekort aan transportmogelijkheden. De producent kan zijn handelswaar niet vervoeren tot aan de verkoopplaats: het transporteren van vijf arrobes – ongeveer 60 kilo coca – te voet over 4 tot 5 kilometer is niet eenvoudig ».

Geschreven op 23 juni 2020