Amerika

Civis Mundi Digitaal #109

door Jan de Boer

Joe Biden in de aanval

Er is in de Verenigde Staten weinig aandacht besteed aan het bezoek van de progressieve senator Bernie Sanders van de arme rurale staat Vermont aan werknemers van Amazon in Alabama. Hij kwam daar om zijn steun te betuigen aan hun initiatief om voor hun opslagplaats met 5600 medewerkers een vakorganisatie op te bouwen. Amazon ging meteen in de aanval en twitterde: « Er is een groot verschil tussen woorden en daden. Senator Sanders is een machtig politiek verantwoordelijke persoon in Vermont en dat al sinds dertig jaar. Het minimumsalaris is er nog altijd 11,75 dollar. Amazon biedt 15 dollar en vanaf de eerste werkdag uitstekende voorzieningen op het gebied van gezondheid. Sanders geeft er eerder de voorkeur aan om in Alabama te spreken dan voor de werkers in zijn staat Vermont op te komen. »

Amazon vergist zich door Sanders als schietschijf te gebruiken, want wie handelt als dat nodig is, is de « revolutionair » Joe Biden. Al op 28 februari waarschuwde hij in een video de onderneming van Jeff Bezos (zonder deze expliciet te noemen) dat werknemers het recht moeten hebben zich al of niet via een vakbond te organiseren. Je zou kunnen zeggen dat deze affaire nu achter de rug is, dat Amazon met het salaris van 15 dollar gerealiseerd heeft hetgeen Joe Biden in het Congres niet voor elkaar kreeg, maar dat is een vergissing. Helaas heeft Amazon in Alabama via manipulaties van het personeel een vakbond weten te voorkomen, maar er zijn nu in veel andere Amazon-vestigingen in Amerika ook acties van personeel aan de gang om zich via een vakbond te organiseren.

Amazon is voor Joe Biden wat de bestorming van de « Bastille » in de Franse revolutie was. Biden heeft een beslissende dynamische economische revolutie in de Verenigde Staten ontketend. Na eerst een gigantisch herstelplan van 1900 miljard dollar te hebben laten aannemen in het Congres vervolgt hij nu zijn economische revolutie met een even gigantisch plan van grote werken. Bij de democraten gonst het van de geruchten over belastingverhogingen, al beloofde Biden in zijn verkiezingscampagne enkel over inkomens hoger dan 400.000 dollar per jaar meer belasting te gaan heffen.

Sinds het begin van zijn mandaat zeggen commentatoren dat de teams van Biden uitsluitend uit centrumfiguren bestaan. Dat is waar, want er is geen enkele plaats ingeruimd voor Bernie Sanders, Elizabeth Warren of Alexandria Ocasio-Cortez, de uit de Bronx afkomstige leidster van links in het Congres. De enige door het Congres geweigerde kandidaat van de president was Neera Tanden, die anti-republikeinse tweets uitzond en voorzitster is van een progressieve denktank. Maar dat alles verhindert Biden er niet van een revolutie te organiseren.

De president mag zich graag vergelijken met zijn verre voorganger Franklin Delano Roosevelt (1933-1945), de vader van de New Deal, promotor van vaste salarissen in tijden van depressie en herinnerd als de man van grote werken. Maar voor mij gaat deze vergelijking niet op. De Amerikaanse economie, die met de grote vaccinatiecampagne tegen Covid-19 weer sterk opleeft, is gezond. De grote infrastructurele werken zijn geen investeringen om de toekomst voor te bereiden. Zij zijn vooral dure hersteloperaties die echt moeten plaatsvinden, gezien de belabberde staat van de Amerikaanse infrastructuur. Biden zegt zelf dat bruggen en wegen met een meter verhoogd moeten worden om rekening te houden met klimaatopwarming. De voorbereiding op de wereld van morgen is, als deze met succes wordt afgerond, het « pakkie-an » van de Amerikaanse technologische reuzen.

De meest accurate vergelijking van Joe Biden is die met president Lyndon Johnson (1963-1969), de echte hervormer van de Verenigde Staten. Dit in tegenstelling tot Kennedy, die dankzij de tv voor alles een icoon, een soort heiligenbeeld, was. De Verenigde Staten lijden aan armoe, ongelijkheden en een schreeuwende discriminatie. Dat zijn de werkelijke onderwerpen die Biden moet aanpakken en ook aanpakt. In het begin van zijn mandaat beschreef hij een apocalyptisch beeld van het Amerika dat hij geërfd had, een beeld als van de Grote Depressie in de jaren 1930. Deze electorale visie deugde voor geen meter. Biden begint deze foute visie gelukkig te corrigeren. De economische grondslagen van de Verenigde Staten zijn goed. Het land beleeft een crisis zoals die van de jaren 1960, niet die van de jaren 1930. En het is die crisis die hij moet aanpakken. Dus geen revolutie in de geest van Roosevelt, maar wel een hervorming in de geest van Johnson. En laten we hopen dat Biden hierin slaagt.

Geschreven op 14 april 2021

De Republikeinse Partij in de greep van Donald Trump

Het kompas van de Republikeinse Partij wijst naar het zuiden, naar Florida, waar Donald Trump zich gevestigd heeft. Na de jaarlijkse bijeenkomst van de conservatieven in Orlando in februari zijn er op 10 en 11 april drie andere conferenties gehouden in Palm Beach, waarvan twee op landgoederen van de vroegere president. Deze aantrekkingskracht toont een blijvend gewicht dat niet zonder fricties gaat.

Vastbesloten om aan het roer te blijven staan van de « Grand Old Party », die nu geleid wordt door een van zijn schatplichtigen, Ronna McDaniel, is Trump een krachttoer aangegaan tegen de financiële arm van de Republikeinse Partij, met het doel dat deze ophoudt met het gebruiken van zijn imago en naam om fondsen in te zamelen. De jaarlijkse bijeenkomst van Republikeinse donateurs in een luxe hotel in Palm Beach moest overigens opboksen tegen een conferentie in Mar-a-Lago, georganiseerd door goede vrienden van de vroegere president. Aangemoedigd door de miljoenen dollars opgehaald voor het betwisten van de resultaten van de presidentsverkiezing wil de vroegere zakenman een vorm van controle over de financiën van zijn partij bewaren. Ook wil hij invloed op de Republikeinse basis uitoefenen door zijn eigen kandidaten te selecteren voor het komende seizoen van de voorverkiezingen, die voorafgaan aan de verkiezingen halverwege het mandaat van Biden in november 2022. Hij heeft daar een voorbeeld van gegeven met zijn steun bij de komende senatoriale verkiezing in Alabama aan Congreslid Mo Brooks, die aan het hoofd stond van de protesten tegen de verkiezingsresultaten.

Het is een belangrijk politiek spel. Nu de Democratische en de Republikeinse Partij allebei over 50 stemmen in de Senaat beschikken, en vijf conservatieve senatoren hebben laten weten zich niet opnieuw verkiesbaar te stellen – drie van de vijf hebben afstand genomen van de vroegere president – hoopt Trump hen te vervangen door zijn trawanten. Dit zou het voor Biden een stuk moeilijker maken om bij stemmingen een meerderheid in de senaat te krijgen, vooral als de vroegere president zijn radicale lijn aanhoudt. Zijn frequente persberichten hebben dezelfde agressieve stijl als destijds via Twitter, dat hij sinds januari niet meer mag gebruiken. Trump heeft nooit zijn nederlaag erkend en hij houdt vol dat massale fraude bij de verkiezingen – waarvoor geen enkel bewijs is – hem een tweede mandaat heeft onthouden.

De meest hoorbare stemmen van de Republikeinse Partij vallen met kracht de nieuwe democratische regering aan. Bijvoorbeeld om tegen de toevloed van migranten bij de grens met Mexico te protesteren of tegen de goed gefundeerde voorzichtige maatregelen van Biden om een deel van de wapenmarkt in te kaderen, als vervolg op de massale schietpartijen in Georgia en Colorado.

De alomtegenwoordigheid van Trump sinds zijn verschijning op het politieke toneel in 2015 heeft evenwel te lijden onder zijn vertrek uit de macht. De Washington Post heeft opgemerkt dat het zoeken naar Donald Trump via Google teruggevallen is op het niveau van voor zijn kandidaatstelling voor de Republikeinse presidentiële voorverkiezing, nu zes jaar geleden. Ook wordt zijn naam op nieuwszenders steeds minder vaak genoemd, zelfs op de conservatieve zender Fox News. Trump blijft bedreigd door juridische onderzoeken, en nu is er ook het schandaal rondom Matt Gaetz, een van zijn fervente steunpilaren uit Florida, die vervolgd wordt voor seksuele relaties met een minderjarige. Kortom, het klimaat van schandalen drukt zijn stempel op het mandaat van de Republikein.

De nederlaag en het voortdurend betwisten van de verkiezingsresultaten heeft zijn kamp gedemobiliseerd. Het onderzoeksinstituut Gallup heeft in het eerste trimester van 2021 een terugloop van Trumpaanhangers ten gunste van de democraten aangetoond: 49 % van de ondervraagden zeiden democraat te zijn, tegen slechts 40% die verklaarden republikein te zijn of sympathie voor de republikeinen te hebben. Het betreft het grootste gemeten verschil sinds 2012. In dat jaar werd Obama voor de tweede keer als president gekozen. Twee jaar later leed hij evenwel een fikse nederlaag, waardoor hij de meerderheid in de Senaat verloor.

Het kan verkeren, zei Bredero al. Je mag hopen dat Joe Biden dit in 2022 niet overkomt, want in dat geval zal hij net als Obama destijds vleugellam zijn.

Geschreven op 14 april 2021

Peking tegen Washington en Washington tegen Peking

Twee landen die elkaar nodig hebben en elkaar bestrijden. De boodschap van de Chinese leiders ter gelegenheid van de Nationale Volksvertegenwoordiging en de politieke adviserende conferentie van het volk, beide gehouden van 5 tot 11 maart, waren overduidelijk. Koste wat kost, China moet in 2035 een grote moderne socialistische wereldmacht zijn met een technologische onafhankelijkheid ten aanzien van de Verenigde Staten en met gemoderniseerde strijdkrachten. Premier Li Keqiang tijdens een persconferentie: « Het is onvermijdelijk dat de twee landen meningsverschillen en zelfs grote verschillen in opvattingen hebben. » Hongkong maakt daar natuurlijk deel van uit. Daar is onlangs een nieuw electoraal systeem ingevoerd, waarmee wat er nog restte aan democratie door Peking is weggevaagd. Zowel de Europese Unie als de Verenigde Staten hebben tegen deze machtsgreep geprotesteerd, maar op dit moment zijn er nog geen strafmaatregelen getroffen. Hongkong is geen « casus belli », Peking kan gewoon bezocht blijven worden, maar beide wereldmachten houden elkaar nauwlettend in de gaten. Bij elke ontmoeting tussen de rivalen probeert ieder de ander met krachtsvertoon te imponeren. De Verenigde Staten versterken hun banden met India, Japan en Australië in het kader van de « vierzijdige dialoog voor de veiligheid ». Dit door Donald Trump gewilde forum, dat wil streven naar een « vrije en open » Indische en Grote Oceaan, is door Peking af en toe bestempeld als een tegen haar gerichte « Aziatische NAVO ».

In een eerste telefonisch onderhoud op 11 februari met Joe Biden heeft Xi Jinping volgens het persbureau Nieuw China laten weten dat « samenwerking de enige correcte keuze is voor de twee landen. Samenwerking kan de twee landen en de wereld helpen om belangrijke zaken te verwezenlijken, terwijl confrontatie zonder enige twijfel tot een ramp leidt ». Maar hoewel China geen confrontatie wenst, sluit zij dit ook niet uit. Op 9 maart herinnerde Xi Jinping, ook voorzitter van de centrale militaire commissie, er voor een gehoor van militairen aan dat de situatie « instabiel en onzeker » is en dat het leger « klaar moet staan om het gevecht aan te gaan om vastbesloten de nationale soevereiniteit te redden ». Op 5 maart verklaarde de nummer twee van de strijdkrachten, generaal Xu Qiliang, voor de nationale volksvertegenwoordiging dat « gezien de valstrik van Thucydides en de grensproblemen het leger zijn capaciteiten moet verhogen ». Het is zeer uitzonderlijk dat een generaal de « valstrik van Thucydides » te voorschijn haalt: volgens deze theorie leidt de vervanging van een grootmacht door een andere grootmacht noodzakelijkerwijs tot een oorlog. Deze door de South China Morning Post gepubliceerde verklaring werd overigens niet in de andere Chinese kranten herhaald.

Waarschijnlijk wordt er in Peking veel meer over deze kwesties gedebatteerd dan wij denken. Op dezelfde dag waarschuwde de vroegere vicepresident van de centrale opleidingsschool van de Chinese Communistische Partij, He Yiting, voor de toename van het nationalisme. Volgens hem moet « China doorgaan zich open te stellen, actief en voorzichtig de relaties met de belangrijke landen beheren en de opkomst van binnenlands nationalisme tegengaan ».

Het defensiebudget wordt voor 2021 met 6,8% verhoogd, en bedraagt dan ongeveer 167 miljard euro, overigens nog heel wat minder dan dat van de Verenigde Staten, die voor defensie rond de 1000 miljard euro uittrekken.

Premier Li Keqiang heeft de economische conclusies van de Nationale Volksvertegenwoordiging, die in haar plenaire vergadering het 14^e vijfjarenplan (2021-2025) aannam, onderstreept. In tegenstelling tot het vorige vijfjarenplan is er geen becijferd doel voor economische groei in de komende jaren vastgesteld. Even vaag is de bescherming van het milieu. Ik heb in eerdere artikelen al aangegeven dat economische groei tegen de schrijnende armoede de gestelde milieudoelen onbereikbaar maakt. Duidelijk is dat innovatie de eerste prioriteit is. De uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling moeten jaarlijks met meer dan 7% verhoogd worden. Ongetwijfeld om het Westen niet opnieuw schrik aan te jagen, zoals met het plan « Made in China 2025 », zegt China nu niets over de betreffende sectoren. Li Keqiang wil ook veel meer banen creëren. Vanaf dit jaar « 11 miljoen nieuwe stedelijke banen ». Bij de realisering daarvan wordt gerekend op 280 miljoen migranten die het platteland gedwongen moeten verlaten voor de in het oosten van het land gelegen steden. De meesten van deze migranten zullen het eerst moeten doen met onzekere banen. Het uiteindelijke doel is om honderden miljoenen Chinezen die een precair bestaan leiden deel te laten uitmaken van de middenklasse en om de groeiende ongelijkheden te bestrijden.

Li Keqiang: « Wij hebben een stabiele economische ontwikkeling op lange termijn nodig ». Zonder dat te zeggen, vermoed ik dat de Chinezen wellicht oververhitting van hun economie vrezen. De beslissing van Donald Trump om ieder Amerikaans huishouden een cheque van 500 dollar te sturen, heeft de Chinese export in 2020 nieuwe records opgeleverd. De economische herstel- plannen van Joe Biden zullen « onvermijdelijk een massale toevloed van liquide middelen en inflatie tot gevolg hebben », is het commentaar van de belangrijke Chinese econoom Huang Qifan. Alsof deze Amerikaanse herstelplannen ook geen goede zaken voor de Chinese export zijn, denk ik dan.

Geschreven op 28 maart 2021