De georganiseerde misdaad: opportunistisch, ultra-kapitalistisch, veroverend

Civis Mundi Digitaal #112

door Jan de Boer

Ter gelegenheid van de laatste editie van het rapport van de « service d’information de renseignement et d’analyse stratégique sur la criminalité organisée » (Sirasco) heeft de centrale directie van de justitiële politie, de opsporingsdienst, op 7 juli van dit jaar een stand van zaken betreffende de dreiging van de georganiseerde misdaad in Frankrijk gepresenteerd. De algemene constatering: de criminele sector bloeit als nooit tevoren.

Een voorbeeld van de kwalificaties om de gemondialiseerde criminaliteit van vandaag de dag, en meer specifiek de handel in drugs, de financiële criminaliteit en de cybercriminaliteit te beschrijven: opportunistisch, veelvormig, gestructureerd, veroverend, grensoverschrijdend, ultra-kapitalistisch, even onopvallend als gewelddadig en voorzien van een immense aanpassingscapaciteit.

Wat betreft de drugshandel verklaart de directrice van het jonge « Office antistupéfiants » (Ofast), Stéphanie Cherbonnier, dat deze de belangrijkste criminele markt in Frankrijk vertegenwoordigt. « Deze heeft de laatste twintig jaar een spectaculaire ontwikkeling doorgemaakt, met een verdubbeling van de betreffende drugs. Sinds vier jaar word in Frankrijk jaarlijks meer dan 100 ton cannabis en 10 ton cocaïne in beslag genomen. » Een realiteit die past bij een steeds grotere vraag. Meer dan 900.000 personen consumeren dagelijks cannabis in Frankrijk. Cherbonnier herinnert eraan dat de drugshandel een « moeder-misdaad » is die andere misdaden en delicten tot gevolg heeft: witwassing, ontvoeringen, afrekeningen tussen strijdende partijen, wapenhandel, corruptie… Ze beschrijft in het bijzonder de publieke en private corruptie, die zelden naar voren wordt gehaald, maar zeer verwoestend is en wel op drie niveaus: personen die de aanvoer van drugs beheersen, zoals havenarbeiders, ambtenaren van de strafrechtelijke diensten (maar ook van justitie en van strafinrichtingen), en ten slotte gemeentelijke functionarissen belast met controle. De drugshandel, die zo groot is als 1% van het Franse bruto binnenlands product (BBP), geeft directe werkgelegenheid aan 21.000 personen en onderhoudt in totaal 240.000 personen. Volgens Cherbonnier « bedreigt deze criminaliteit de republiek, want zij valoriseert, met name in sociale media, een sociaal en cultureel tegenmodel door de combinatie van een verwerping van de autoriteit van de staat en het idee van een succesvolle misdaadcarrière ».

Thomas de Ricolfis, onderdirecteur in de strijd tegen de financiële criminaliteit, deelt mee dat deze 3% van het mondiale BBP vertegenwoordigt. « Alle criminaliteit heeft een financieel karakter, » zegt hij, en hij voegt daaraan toe dat winst uiteindelijk het doel is van alle criminele organisaties. 75% daarvan is het witwassen van geld. Thomas de Ricolfis onderstreept de groeiende rol van « neo-banken », van « crypto-actifs » maar ook die van de meer traditionele systemen van « collecteurs », afpersers.

Zoals alle crises heeft die van Covid-19 nieuwe mogelijkheden geschapen. De staatssteun, met name ingesteld voor gedeeltelijke werkloosheid of voor gegarandeerde leningen voor ondernemingen, zijn prima gelegenheden voor fraude. De Ricolfis waarschuwt voor het risico dat criminele organisaties voor een lage prijs ondernemingen opkopen via juridische procedures.

Een laatste punt: cybercriminaliteit. Nicolas Guidoux, werkzaam bij de onder-directie in de strijd tegen de cybercriminaliteit, maakt onderscheid tussen strafbare feiten inzake het gemene recht middels digitale middelen en digitale piraterij. Hij toont aan dat er in deze sector, zoals in alle criminele sectoren, steeds meer « onderaannemers » werkzaam zijn: commerciële opportunistische samenwerkingsverbanden met een steeds belangrijker rol van « courtiers financiers », financiële makelaars, voor het witwassen van geld.

Het grote gevaar is ook dat de onderwereld zich via corruptie met bijbehorend geweld meester maakt van de bovenwereld… Duidelijke actie is derhalve geboden!

Geschreven in juli 2021