Amerika

Civis Mundi Digitaal #121

door Jan de Boer

Cuba: een bijzondere vorm van slavernij

Honderden Cubanen worden geëxploiteerd op grote luxe cruiseschepen. En als ze niet van hun « missie » terugkeren, worden ze voor jaren uit hun land verbannen. Dat is de beschuldiging van Cubaanse organisaties voor de verdediging van de democratie, die sinds 2019 voor de derde keer laten weten dat de regering in Havana professionele Cubanen – in meerderheid artsen, maar ook artiesten, sporters, leerkrachten en zeelieden – als « slaven » uitzendt naar het buitenland. Een aanklacht voor « slavernij » betreffende 110 artsen werd in mei 2019 tegen de Cubaanse autoriteiten neergelegd bij het Internationale Strafhof (ICC) in Den Haag en bij de Verenigde Naties (VN) in Genève. Deze artsen, verzekert het document, waren beslist geen vrijwilligers voor de « missies », die een essentieel middel voor de Cubaanse diplomatie en de Cubaanse economie zijn. Tot aan negentig procent van hun salaris werd overgemaakt naar Havana en het was hen verboden om zonder goedkeuring van Havana te trouwen. In 2020 werden er aan deze 110 getuigenissen nog eens 600 toegevoegd. De organisaties « Prisoners Defenders », het « Centre pour l’ouverture et le développement de l’Amérique latine » en de « Union patriotique de Cuba » waarvan de leider José Daniel Ferrer in de gevangenis zit, hebben onlangs aan het ICC en de VN een derde document overgedragen, dat zelfs steunt op 1100 getuigenissen. Ongeveer 40.000 « deserteurs » zouden uit Cuba verbannen zijn en 5000 tot 10.000 zouden op dit moment hun kinderen niet meer kunnen terugzien. De tekst levert de getuigenissen van Cubaanse bemanningsleden (keukenpersoneel, schoonmaaksters, technici…) aan boord van de cruiseschepen en onderworpen aan dezelfde regels als de artsen. Deze Cubanen werkten op schepen van de onderneming MSC Croisières, een onderdeel van het van origine Italiaanse MSC met als zetel Genève. Om deze Cubanen aan te kunnen nemen was MSC verplicht Selecmar in te schakelen, het staatsagentschap belast met het rekruteren en opleiden van zeelieden in Cuba.

Duizenden Cubanen werken op internationale schepen. Selecmar zegt de regels van de Internationale Arbeidsorganisatie te respecteren, maar volgens de in het document gepubliceerde arbeidscontracten werd 80% van het basissalaris overgemaakt naaar Selecmar. Eén van de getuigenissen: « Ik heb zes maanden achtereen zonder één vrije dag gewerkt met per dag tussen de tien en twaalf uur. Als ik de overuren, weekenden, etc. erbij optel dan kreeg ik minder dan 900 euro per maand ».

Volgens het document hadden de gesalarieerden geen enkele bewegingsvrijheid en beschuldigen zij de MCS de regering in Havana ervan hun onderdrukking te steunen. Cubanen werden verhinderd om van boord te gaan. Eén van de getuigenissen: « De purser van de MSC nam bij mijn komst aan boord onmiddellijk mijn paspoort in. Ik vroeg aan mijn collega’s waarom en kreeg het antwoord dat als een Cubaan van een tussenhaven gebruik maakte om te vertrekken, MSC 10.000 euro moest betalen als compensatie aan de Cubaanse regering. ». Hoewel deze getuige zijn contract tot het einde nakwam, werd hij toch voor acht jaar uit Cuba verbannen. De getuige vreest nu geïdentificeerd te worden, met alle gevolgen van dien voor zijn familie: « Zij kunnen hun werk verliezen en vervolgd worden. Al werkend op het cruiseschip heb ik mij rekenschap gegeven dat wij op het eiland gemanipuleerd worden. Cuba is voor mij verleden tijd. »

Ik heb nooit kunnen begrijpen dat veel links-denkende mensen het door Fidel Castro en zijn opvolgers dictatoriaal bestuurde en onderdrukte Cuba als een aards paradijs beschouwden, en soms nog steeds beschouwen.

Geschreven in april 2022

Groenland en de oorlog in Oekraïne

Groenland, met zijn ongeveer 15.000 inwoners tellende hoofdstad Nuuk, is paradoxaal genoeg het meest afgelegen en geïsoleerde land op onze planeet en tegelijkertijd één van de meest aan de oorlog in Oekraïne blootgestelde landen. Allereerst op economisch gebied: de Russische invasie heeft de prijs van grondstoffen tot recordhoogte doen stijgen. Deze prijzen kunnen op Groenland een run op mijnen ontketenen: het grootste eiland ter wereld is overdadig gezegend met hulpbronnen van lood tot ijzer en van titanium tot goud. Deze laatste twee werden tot dusverre niet geëxploiteerd vanwege de hoge winningskosten en de daarmee samenhangende logistieke problemen. De ondergrondse galerijen moeten verwarmd worden om te vermijden dat waterinjecties met hoge druk niet in ijs veranderen, en de motoren van de laadschoppen moeten ‘s nachts verwarmd worden om de volgende ochtend te kunnen starten. Het isolement van het land compliceert bovendien alle operaties: in geval van pech moet het minste onderdeeltje duizenden kilometers ver gehaald worden en dat kan weken kosten.

Op dit moment geven exploratie-ondernemingen miljoenen euro’s uit om de ondergrond van Groenland in kaart te brengen. Deze gegevens worden verkocht aan ondernemingen die zich willen wagen aan mijn-avonturen. De klimaatopwarming, met daarbij technologische vooruitgang en de steeds grotere vraag naar zeldzame aardmetalen, doet ondernemingen honger krijgen. De stijgende koersen zouden de industriëlen kunnen aanmoedigen om talrijke mijnen op Groenland te openen. De regering staat daar positief tegenover, want het ziet daarin een mogelijkheid om zijn economische onafhankelijkheid te versterken vis-à -vis Denemarken, dat jaarlijks de helft van zijn budget ter hoogte van 500 miljoen euro financiert. Er is echter één uitzondering: de winning van uranium is sinds november 2021 verboden, uit vrees voor de consequenties voor het milieu, met name het vis-milieu. De visvangst vertegenwoordigt 90% van de export van Groenland.

De oorlog doet ook het geostrategisch belang van Groenland ontwaken. Niet voor niets landden slechts enkele uren na de Russische invasie in Oekraïne vier Amerikaanse gevechtsvliegtuigen op de landingsbaan van het vliegveld Kangerlussuaq, het grootste vliegveld van Groenland. In Thulé, wat noordelijker op de noordoostkust, beschikken de Amerikanen over een militaire basis die bekend staat als « het oog van de Verenigde Staten op Rusland ». Zijn positie in het midden tussen de twee grootmachten geeft Groenland een belangrijke strategische plaats. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog legden de Amerikanen er een grote landingsbaan aan, bouwden er een ziekenhuis, legden er een wegennet aan en een haven aan zee die twee tot drie maanden per jaar bereikbaar is. De basis beschikt over geavanceerde waarschuwingssystemen tegen raketten en een surveillance-station voor satellieten.

Het lijkt daarom waarschijnlijk dat wij in de toekomst nog veel over Groenland zullen horen als een bij uitstek belangrijk geostrategisch eiland.

Geschreven in april 2022