Coronabeleid doorgelicht door diverse deskundigen
Deel 1: De maatregelen - effect en marketing

Civis Mundi Digitaal #130

door Piet Ransijn

 

 

Alweer een boekbespreking over corona. Is de crisis niet voorbij en al lang over zijn hoogtepunt heen? Wat is dan de zin ervan? Als de volgende crisis zich aandient, kunnen we leren de lessen van de vorige gebruiken om niet dezelfde fouten maken en de aanbevelingen ter harte te nemen. Het is zaak de fouten in kaart te brengen om ze vervolgens zoveel mogelijk te herstellen en te voorkomen. Bovendien vloeien er adviezen uit voort. Het RIVM en het OMT hebben ook adviezen gegeven die achteraf juist bleken, maar niet altijd. Dat kan ook moeilijk in een ondoorzichtige crisis. Als er iets van belang blijkt, dan is dat wel een onafhankelijke kritische wetenschap en in het voetspoor daarvan een onafhankelijke pers. Het is zaak om daarin te investeren en kritische wetenschappers en journalisten te koesteren in plaats van te verketteren.

Beide boeken geven een kritische, onderbouwde beschouwing door resp. 17 en 20 deskundigen, die vanuit diverse vakgebieden conclusies trekken met veel overeenkomstige inzichten, maar ook veel overlapping en herhaling. De bijdragen lijken onafhankelijk van elkaar geschreven en niet op elkaar afgestemd. Dat bevordert de onafhankelijkheid van visie, maar ook de herhaling. Het tweede boek is in eigen beheer uitgegeven, omdat de uitgever het wilde censureren.

De titels roepen de vraag op in  hoeverre er een pandemische chaos was en waaruit deze bestond. De dreigende of zich manifesterende chaos in de gezondheidszorg werd ingekaderd in een een denkkader met een tunnelvisie die de coronamaatregelen en massale vaccinatie uitdroeg met ‘’one voice, one message’. Behalve een “tunnelvisie” wordt “het corona-overheidsverhaal” een “dogmatisch narratief” genoemd, waarin “‘andersdenkenden’... buitengesloten werden” (2022, p149-158, 235). Het rapporet van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid begint met de vaststelling, dat een “bredere blik op crisis cruciaal [is] bij aanpak coronacrisis… De aandacht was…  zeer sterk gericht op de ziekenhuizen. Er was weinig aandacht voor andere gevolgen van de coronacrisis… voor de verpleeghuizen… het onderwijs, de cultuursector en het midden- en kleinbedrijf… Sommige groepen in de samenleving… voelden zich niet gehoord of waren het niet eens met de crisisaanpak. De Raad wijst op de eenzijdige benadering van de crisiscommunicatie en stelt dat de overheid rekening dient te houden met de informatiebehoefte van alle groepen in de samenleving. Ook dient de overheid het gesprek met burgers aan te gaan over hun zorgen en behoeften.” Ook dit draagt ertoe bij dat het draagvlak en “de democratische legitimiteit van besluiten versterkt” naast andere factoren. https://www.onderzoeksraad.nl/nl/page/16666/aanpak-coronacrisis-%E2%80%93-deel-1-tot-september-2020

De dreigende chaos werd onderdrukt door een opgelegd overheidsbeleid, afgewisseld met laissez-faire beleid. De titel suggereert dat behalve de pandemie ook het beleid chaotisch was. De diverse bijdragen gaan in op tekortkomingen. Eén ervan schrijft dat “de chaos een structuur werd” (2022, Mittelmeyer, p242). Maar was het beleid niet veeleer strak, eenzijdig en dogmatisch dan chaotisch om “geconstrueerde zekerheid kracht bij te zetten” met “gesponsorde wetenschap” uit een voorgeselecteerde hoek?  (2022, p234, 234, 316). De titel Pandemische chaos doet nogal negatief aan. Werd er niet veeleer een chaos voorkomen? De tweede titel gaat de chaos voorbij. Zijn we goed op weg? Het boek beschrijft nogal wat hobbels op die weg, die nader uit bde doeken worden gedaan.

Overzicht

De boeken hebben resp. vier en drie delen die grotendeels overeen komen: 1. ‘Algemeen’, 2 resp. 3 ‘Effecten van de maatregelen op specifieke (deel)gebieden’. 3. resp. 4. ‘De toekomst’. Het eerste boek heeft nog een deel 2: ‘Gegoochel met cijfers en ideeën’. Dit artikel volgt deze indeling deels, maar deelt de artikelen anders in. Deel 1 gaat over de maatregelen in het algemeen, de marketing ervan en het vaak schadelijke effect, in het bijzonder bij kinderen en jongeren. In Deel 2 staat de rol van de wetenschap in het coronabeleid centraal bij de specifieke (deel)gebeiden gebieden die aan de orde komen. Ook bij de rechterlijke toetsing van het beleid blijkt de wetenschap zoals naar voren gebracht door het OMT bepalend. Deel 3 gaat over de toekomst van onze democratie, onze wetenschap en de media.  

https://ewi-vlaanderen.be/nieuws/covid-19-een-overzicht-van-onderzoek-en-innovatie-vlaanderen

In Vlaanderen zijn de effecten van de maatregelen onderzocht. In Nederland verschenen inmiddels twee rapporten van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid. Het derde is in aantocht. https://www.onderzoeksraad.nl/nl/page/20666/aanpak-coronacrisis

Onderzoek van maatregelen, vaccins en medicijnen

Onder de titel ‘Algemene maatregelen, vaccins en medicijnen’ geeft Dick Bijl in beide boeken een inleiding. Hij is epidemioloog en voormalig huisarts, was 20 jaar (hoofd)redacteur van het Geneesmiddelenbulletin en is auteur van Het pillenprobleem; Griep, en Antdepressiva en depressie. 

Wat betreft de coronamaatregelen ontbraken wetenschappelijke onderbouwing en discussie. Lockdowns en mondkapjes hebben geen wetenschappelijk aantoonbaar effect, wel schadelijke neveneffecten. Er was uiteindelijk weinig verschil in besmettingsgetallen tussen landen met een strenge, minder strenge en geen lockdown (bijv. Zweden, 2022, p45. Daarentegen lijkt - achteraf gezien - de coronagolf in China door strenge lockdowns te zijn uitgesteld).  Wat betreft afstand houden is er geen overeenstemming onder onderzoekers. Ook zijn er geen harde conclusies wat betreft handen wassen. Hieraan valt toe te voegen dat afstand houden en beperking van contacten de kans van verspreiding op voor de hand liggende wijze beperken, daar het virus zich door contact via de adem verspreidt. Er wordt niet ingegaan op ventilatie, die later effectief zou zijn gebleken. Gezien de gebrekkige wetenschappelijke fundering en het feit dat “te weinig bekend [was] over effecten van coronamaatregelen”gebrek aan inzicht in de effectiviteit, is het volgende advies van de Onderzoeksraad voor de veiligheid een passend advies: “Borg dat zowel hoogwaardige actuele kwantitatieve data alsook kwalitatieve data en minder zekere informatie in adviezen en besluiten worden betrokken. Zorg daarmee voor een zo goed mogelijk actueel beeld van het verloop van de crisis en inzicht in de uitvoering en effectiviteit van de maatregelen.” https://www.onderzoeksraad.nl/nl/page/16666/aanpak-coronacrisis-%E2%80%93-deel-1-tot-september-2020

Bij vaccinatie zijn de effecten van de eigen producten vooral onderzocht door farmaceutische bedrijven, terwijl ze erom bekend staan regelmatig fraude te plegen. Hun onderzoeksresultaten werden door onafhankelijke onderzoekers bijgesteld. “Peter Doshi, redacteuer van het British Medical Journal (BMJ) en onderzoeker bij de University of Maryland... kwam, in tegenstelling tot Pfizer tot een VE (vaccineffectiviteit) van 19 procent  en in het gunstigste geval van 29 procent.... in  plaats van 95 procent... die Pfizer vond” (2021, p55). Niettemin is aangetoond dat vaccins tegen besmetting beschermen, zij het minder dan aanvankelijk geclaimd. 

“Voor elk coronavaccin kunnen de voordelen uiteindelijk opwegen tegen de nadelen. oOf niet. Of het kan zo zijn dat de voordelen alleen opwegen tegen de risico’s bij bepaalde groepen. Alleen de tijd en goede wetenschap kan dat duidelijk maken... Goede wetenschap is onafhankelijke wetenschap” (2021, p62). Daar tegenover staat belangenverstrengelde wetenschap, die vaak de overhand lijkt te hebben, vooal op medisch gebied. 

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-vaccinatie/aanpak-coronavaccinatie/kin

deren-en-jongeren/jongeren-krijgen-vaccinatie-met-pfizer-of-moderna 

Bijwerkingen

Gezondheidsautoriteiten stelden aanvankelijk dat covidvaccins  geen bijwerkingen hadden. “Hoogleraren riepen al voor het beschikbaar komen van de vaccins dat er geen risico op bijwerkingen was...Het bijwerkingencentrum Lareb wist dit al voor de marktintroductie te melden” (2022, p319). Die kwamen later veelvuldig naar voren en worden in het boek genoemd, o.a cardiale bijwerkingen, zoals ontsteking van de hartspier (myocarditis) en trombose (bloedstolsels). “Stollingsstoornissen en hartaandoeningen kwamen het vaakst voor... Ernstig was de conclusie dat het risico op ernstige bijwerkingen met de vaccins, in vergelijking met placebo, groter was dan het risico op ziekenhuisopname door COVID-19” (p38).  

De schade van bijwerkingen in verhouding tot de bescherming op termijn is nog niet onderzocht. Bij kinderen en jongeren is de kans groter dat de schade groter is dan de bescherming, omdat de coronasymptomen bij hen te vergelijken zijn met griep, uitzonderingen daargelaten.  

Pfizer heeft de controlegroep bij het vaccinonderzoek “om ethische redenen” opgeheven en ook gevaccineerd (2022, p28). Daardoor werd het onderzoek naar bijwerkingen beperkt. De fabrikant had minder belang bij dergelijk onderzoek, wegens vrijwaring van aansprakelijkheid mede vanwege de urgentie. Onderzoeksgegevens werden niet vrijgegeven ter controle. Niettemin hebben “hebben Amerikaanse onderzoekers ernstige methodologische tekortkomingen vastgesteld in de onderzoeken van onder meer het Pfizer-vaccin... Pfizer is een bedrijf dat jarenlang in de top 3 stond van bedrijven in de VS die de hoogste boetes opgelegd kregen voor onrechtmatig handelen en fraude... Meerdere personen en organisaties constateerden dat er fraude was gepleegd in de onderzoeken met mRNA-vaccins” (p30-31, 319).

Alleen bescherming tegen covid-besmetting werd onderzocht. “Er was van het mRNA-vaccin op dat moment geen werkzaamheid aangetoond op klinisch relevante eindpunten: ernstige ziekte en overlijden... We vaccineren niet om te voorkomen dat mensen een loopneus of keelpijn krijgen... Of een vaccin een netto positief efffect heeft, kan het beste worden gemeten door te kijken naar overlijden of ziekenhuisoipname ongeacht oorzaak... De effecten van de coronavaccins op overlijden ongeachte de oorzaak... werden onderzocht. Het ging om 9 onderzoeken met in totaal 196.357 deelnemers... De 2 vectorvaccins (AstraZenec en Janssen)...  verlaagden het risico op overlijden statistisch significant. Daarentegen hadden de mRNA-vaccins (Pfizer en Moderna) geen statistisch significant effect op overlijden ongeacht de oorzaak” (meta-analyse van de Deense hoogleraar Cristine Stabell Benn, p27). 

Medicijnen

“Er zijn is een aantal medicijnen vermeld [...op] de website van het CBG (College ter beoordeling van Geneesmiddelen): o.a. ivermectine (Stromectol)... en (hydroxy)chloroquine... De internationale wetenschappelijke literatuur was niet eenduidig over de werkzaamheid en veiligheid van deze middelen... IGJ (Inspectie gezondheidszorg en Jeugd) ging artsen die deze middelen voorschreven vervolgen en dreigde met zeer hoge boetes” (2022, p31,44). Dit omdat ze off label waren (niet voorgeschreven voor behandeling van covid). “In het verleden had IGJ nooit actie ondernomen tegen off-label voorschrijven... Als er geen bewezen effectieve behandeling bestaat, mag een arts een onbewezen behandeling toepassen (Art. 37 Verklaring van Helsinki, p 44). “Eind juni verscheen een meta-analyse naar de werkzaamheid van het middel waarin de onderzoekers concluderen dat ivermectine de sterftekans verminderde. Zeer recent kwam daar nog een andere meta-analyse bij” (die dit bevestigde, 2021, p51, geen nog meer recente uit 2022).

De website van de EMA (European Medicines Agency) vermeldt nog een tiental medicijnen, waarvan de meeste ‘off-label’. O.a. remdesivir, waarvan de WHO het gebruik later afraadde (wegens onvoldoende bewezen effectiviteit en schadelijke bijwerkingen, zie CM 128). Volgens het CBG is het middel toegelaten bij bepaalde doelgroepen sinds sept. 2022.  

Bij de wet zorg&dwang wordt geken naar proportionaliteit.

Bij de coronamaatregelen had dit meer gekund https://www.youtube.com/watch?v=l-MgCywhWd4 

Effectiviteit en proportionaliteit van de maatregelen

In het algemeen brachten de maatregelen meer schade dan aantoonbare preventie, met uitzondering van vaccinatie. Maar daarvan zijn de bijwerkingen op termijn onduidelijk. Niet uitgesloten is dat deze soms schadelijker kunnen zijn dan covidbesmetting, vooral bij jonge mensen die weinig covidrisico lopen. “Binnen de academische wereld ontstonden kritische vragen... is het noodzakelijk om gezonde jongeren te vaccineren? En wat als het zelfs schadelijk voor de volksgezondheid is als iedereen zich laat vaccineren? We weten immers nog weinig van het virus. Iedere vorm van kritiek leek echter niet te mogen bestaan. Bezorgde wetenschappers en artsen kregen veelal geen podium, werden geframed als antivaxxer of ondeskundig en werden soms zelfs ontslagen. Een open academisch debat was ver te zoeken... en steeds weer leek de overheid het patent op de waarheid te hebben, groeide de censuur en namen de spanningen in de samenleving toe... Twijfel brengt ‘de missie’ in gevaar... Ondertussen stuwden angst en sociale druk de vaccinatiebereidheid naar grote hoogten” (2021, Voorwoord Wendy Mittemeijer-Ooteman). 

De vraag is of de maatregelen in verhouding stonden tot de risico’s, of ze proportioneel waren en of ze onderbouwd waren. De meeste hadden “geen zinvol effect op de verspreiding van het virus... De door belangenverstrengelde onderzoekers gegeven adviezen stonden nogal eens haaks op het belang van de volksgezondheid... Van evaluatie van de maatregelen was geen sprake... Tijdens de hele pandemie kwam het begrip Gezonde Leefstijl niet ter sprake” (2022, p317,321). 

“Bij een blik op een IC valt het op dat vele COVIdD-19 patiënten een vitamine D3-tekort hebben” (2021, p67). Bovendien dat velen te zwaar zijn, obesitas en andere kwalen hebben. Bij de vaccinatiecampagne werd sociale druk uitgeoefend, maar niet op gezond leven. “Mensen moeten [ook] hun eigen weerstand op peil brengen” (2021, p71). “Bovenal blijft natuurlijk de vraag hoe zwaar de maatschappelijk nevenschade meegewogen had moeten worden in het beleid” (2021, p39).

Hoe dan ook, “eind juni [2021] werd in Nederland bekend dat er geen mensen meer overleden aan het virus. De grote vraag is wat de oorzaak hiervan is: de vaccinaties, het natuurlijke verloop van luchtwegvirussen in het voorjaar of de zomer of een combinatie van beide?” (2021, p60). Dick Bijl meent beide. Hij vermeldt het bestaan van diverse virusvarianten, maar (nog) niet specifiek de mildere omikron-variant, die in de media als belangrijke factor bij de vermindering van ziekenhuisopnamen wordt beschouwd.  

‘Overheidsmarketing en beïnvloeding’

Dit is de titel van een originele bijdrage van marketingdocent Willem Sorm, die commerciële functies heeft gehad in de farmaceutische industrie. Hij baseert zich op het standaardwerk van Philip Kotler, Principles of Marketing. Deze schreef ook een boek over sociale marketing, dat ik deels heb vertaald. Het gaat over geplande sociale verandering en gedragsbeïnvloeding. Sorm zoekt een verklaring voor “het fenomeen dat de bevolking zich als massa achter de eigen vrijheidsbeperking schaarde en welke effecten dit had” (2022, p46). Naast marketing zijn er ook (sociaal) psychologische benaderingen. 

Het adopteren van de coronamaatregelen vergelijkt hij met koopgedrag. “Enige tijd na de aankoop ontdekt de koper toch wat nadelen aan het product of de service.” Dat kan leiden tot “’cognitieve dissonantie’... een ongemakkelijk gevoel of een innerlijk conflict... De marketeer heeft dan twee opties: 1. verander het product of de dienstverlening, 2. verander de perceptie van de consument” (p48,49). 

Het mondkapje zou de perceptie en de “koopbereidheid ten aanzien van het coronabeleid” beïnvloeden. “Mensen zijn sneller en vaker bereid om dingen te accepteren of gedrag te vertonen als anderen hetzelfde doen. Vooral in situaties waarin men onzeker is, kijkt men naar het gedrag van anderen... Als anderen het doen en goed vinden, dan zal het wel goed zijn... Als genoeg mensen via het dragen van het mondkapje uitstralen dat de situatie ernstig is, dan zult u daar sneller en makkelijker van overtuigd raken... Het mondkapje ondersteunt de overheidsboodschap [...met] een gedeelde identiteit en verbondenheid enerzijds en het samen handelen anderzijds... ‘Alleen samen krijgen we corona onder controle’.” 

De mondkapjesplicht had een psychologisch effect, “ondanks dat het RIVM het medisch nut er niet van inzag... Het ethische vraagstuk ligt dan ook op tafel of een langdurige mondkapjesplicht voor miljoenen mensen, zonder aantoonbaar significant medisch nut, een acceptabel en proportioneel middel was om de koopbereidheid ten aanzien van het coronabeleid af te dwingen” (p51-53. De schrijver verwijst naar Robert Cialdini, The Psychology of Persuation).  

https://www.bitchute.com/video/Jtulh7bn7Mch/ 

‘Voorbeeld 2: Dansen met Janssen’

“’Janssen, ideaal vaccin als je echt klaar wilt zijn met die ene prik... klaar voor een zomer vol festivals... Op is op, zolang de voorraad strekt’. Deze goed ingestudeerde advertentietekst kwam... uit de mond van Hugo de Jonge... De marketeer die het product in staat stelt door te dringen tot... de Core Customer Value, heeft goud in handen... Het is onmogelijk om op basis van alleen de niveaus Actual en Augmented Product iets te verkopen aan hordes mensen die het zelf eigenlijk niet echt nodig hebben... Terwijl men zelfs misschien wel een hoger risico loopt om zieker te worden van die vaccinatie dan van een toevallige coronabesmetting.” 

“Een ervaren marketeer weet dat daarvoor een krachtige Core Customer value nodig is. Bij het ministerie van VWS vonden ze er niets slechts één, maar zelfs twee: hoop en vrijheid... Hoop gaat hand in hand met solidariteit... Ook als u het zelf niet nodig heeft, moet u zich laten injecteren uit naastenliefde... In de wetenschap dat solidariteit en hoop bij deze generatie geen sterke troef zou zijn, kozen de marketeers behendig voor iets anders, voor een belofte: vrijheid. Wat wil een jongere na een jaar lang lockdowns en andere vrijheidsbeperkende restricties nu liever dan vrijheid?” (p54-59).
De vrijheid viel niet altijd mee. Eén prik was niet voldoende om in het buitenland op vakantie te gaan en ze werden na vaccinatie toch besmet. Er was toen al bekend “dat de vaccins niet zijn goedgekeurd om te dansen en bovendien niet meteen volledig beschermen en serieuze risico’s kennen... De wet- en regelgeving voor reclame in Nederland heeft onder meer ten doel dat mensen, vrij van enige vorm van druk of chantage... een weloverwogen individuele keuze kunnen maken op basis van eerlijke en gebalanceerde voorlichting. Daarom dienen... ook de risico’s, zoals... bijwerkingen meegenomen te worden, zodat de reclameuiting in balans en niet misleidend is,” voegt Wendy Mittelmeyer hieraan toe (2022, p229-30, zie ook haar bijdrage Deel 3). 

Onethische kwesties

“Het moge duidelijk zijn dat ook hier grote ethische vraagstukken ontstaan... Jongeren met een valse belofte vaccinaties aansmeren zonder te wijzen op de mogelijke nadelen of gevaren... Rookwaar mag niet zonder waarschuwing voor de ‘bijwerkingen’ worden verkocht... Overheidsmarketeers hebben een groeiende hoeveelheid overtuigingsntechnieken ter beschikking en deinzen er niet voor terug de ethische grenzen op te zoeken” (p60,61). Bij covidvaccinatie werd aanvankelijk “geclaimd dat het geen bijwerkingen heeft... ook toen ernstige bijwerkingen optraden” (Dick Bijl, p35). 

De reclamecode commissie zou de advertentie ‘Dansen met Janssen’ later hebben afgewezen als oneigenlijke reclame. In hoger beroep werd “de klacht afgewezen... Enkele maanden later werd bekend dat reeds 67 procent van de COVID-19-IC-opnames onder 70-plussers bestond uit gevaccineerde of geboosterde personen. Voor mensen tussen 12 en 69 jaar was dit 63 procent.” Mogelijk heeft ‘Dansen met Janssen’ hiertoe ook bijgedragen door meer bescherming te beloven dan kon worden waargemaakt in de “ontspoorde vaccinatiereclamecampagne... Een dergelijk marketingcampagne zou niet door de interne goedkeuring van een fabrikant zijn gekomen, omdat het niet aan de geldende wetgeving voldoet... De overheid overtrad bij de vaccinatiecampagne echter morele grenzen, door mensen te dwingen tot vaccinatie door doelbewust angst te genereren.” En ook hoop op vrijheid en zekerheid die niet gewaarborgd kon worden (p230,231,237,240)).

“In A State of Fear beschrijft auteur en journaliste Laura Dodsworth hoe de Britse regering bewuste en georganiseerd angst onder de bevolking vergrootte... om het gedrag van burgers te beïnvloeden en te sturen. Zij refereert aan uitgelekte Duitse overheidscommunicatie waaruit blijkt dat de overheid in Duitsland iets soortgelijks hetzelfde deed.” Willem Sorm wijst op het belang van een publiek debat hierover. “Hoe ver willen we dat de overheidsmarketeers... mogen gaan bij de inzet van het arsenaal aan marketing-en beïnvloedingstechnieken om het [koop]gedrag van de burger te beïnvloeden? (p61-62).

https://www.istockphoto.com/nl/foto/control-over-the-brain-gm545983670-98526203 

‘Geregisseerde mindcontrol’

Deze term gebruikt hoogleraar hartchirurgie Jan G Grandjean ter verklaring “hoe je een volk dingen kan laten accepteren waar ze kort daarvoor een afschuw van hadden... Virologen kregen een breed podium om angst in te boezemen... vaak dierenartsen met weinig kennis van de mens... Bij het OMT is er sprake van de nodige belangenvestrengelingen... De RIVM is de versterker... Om de gecreëerde angstcultuur een extra draagvlak te geven worden we dagelijks verblijd met een corona-update. Deze cijfers worden volledig uit hun context gehaald, omdat er geen vergelijkking wordt gemaakt met normaalwaarden. Alles wordt in de emotionele sfeer getrokken... Toen het aantal COVID-doden dusdanig laag was, werd de transitie gemaakt naar het dagelijks vermelden van het aantal ‘geïnfecteerden’... Testen geven absoluut niet aan of iemand daadwerkelijk een besmettelijk coronavirus bij zich draagt.” 

“Binnen deze geregisseerde mindcontrol dienen de media als luidspreker... De critici wordt veelal de mond gesnoerd en... een wetenschappelijke discussie is vrijwel onmogelijk. Ook treedt de nodige censuur op, een fenomeen dat ik zelf heb ondervonden... Het ontbreken van een tegengeluid bij journalisten wordt hoogstwaarschijnlijk van hogerhand opgelegd. Bovendien zal bij hen de angst bestaan dat zij hun baan verliezen door tegen de gecreëerde angstcultuur in te gaan... Bovendien zijn er vele experts die kritiekloos het voorgestelde beleid ondersteunen (2021, p72-75). Maar er zijn ook nog steeds veel onafhankelijk denkende mensen, die zich ook laten horen. 

‘Psychologische aspecten’ 

Onder deze titel noemt de Rotterdamse hoogleraar management Michaéle Schippers onder meer de conformiteitsexperimenten van Solomon Asch en Stanley Milgram over gehoorzaamheid aan autoriteiten in witte jassen. Deze zijn in eerdere artikelen beschreven (zie CM 128 en 129 over Robert Kennedy en Hannah Arendt). Tijdens de coronacrisis “zijn veel psychologische tactieken... gebruikt om gedrag te beïnvloeden (2021, p162). Het heeft een draagvlak gegeven aan maatregelen die veel psychosociale en andere schade met zich meegebrachten en weinig aandacht voor de neveneffecten, “terwijl er weinig bewijs is dar dat deze het dodental ook daadwerkelijk verlagen”. Chronische stress verzwakt bijv. het immuunsysteem en vergroot daarmee de vatbaarheid voor ziekte. “Sociale en fysieke isolatie worden geassocieerd met eenzaamheid [...en] verhoogde mortaliteit” (p164,166). De maatregelen hebben ook geleid tot ander ongezond gedrag, zoals minder sport en bewegen en ongezond eten en hebben vaak meer kwaad dan goed gedaan.

“Veel gedragingen die van mensen werden gevraagd of zelfs geëist, zoals mondkapjes dragen en handen ‘kapot wassen’, zijn voor een deel bijgeloof” (p170). Zoals eerder vermeld, helpen dergelijke rituelen de maatregelen in stand te houden door zichtbare bevestiging van anderen.

Economische steunmaatregelen worden echter effectief genoemd door Robin Fransman, publicist over financieel-economische onderwerpen, in dialoog met Peter van Bergeijk, hoogleraar macro-economie (zie CM 116 voor een bespreking van zijn boek De volgende pandemie). “De werkgelegenheid is nauwelijks afgenomen... en herstel is zichtbaar... Wat wel kan is dat de inflatie per jaar sterk dreigt op te lopen.... en het prijsniveau per maand stijgt” (2021, p151,148). Dat zien we later inderdaad gebeuren. Het is de vraag of de lockdown van scholen en bedrijven nodig was, hoewel deze laatste vooral beperkt bleef tot de vrijetijdseconomie inclusief de horeca. 

https://www.youtube.com/watch?v=j9wiVot8X9 

‘Kinderen van de coronarekening’: ‘Jong in coronatijd, kinderen in de vuurlinie’

Onder deze titels verschenen twee bijdragen van orthopedagoog Hans Koppies. “Kinderen spelen een beperkte rol in de verspreiding cvan COVID-19... maar lopen wereldwijd het risico de grootste slachtoffers te worden... Het RIVM en OMT zijn geen voorstanders van een algehele schoolsluiting... Kinderen krijgen het virus in veel mindere mate. Ook besmetten ze nauwelijks volwassenen... betoogd betoogt Van Dissel... Onder jongeren zijn weinig besmettingen en scholieren zijn minder vatbaar... aldus Mark Rutte... De onrust in het onderwijsveld is uiteindelijk de doorslaggevende factor bij het besluit de scholen te sluiten. De onrust is versterkt door een paar (bange) artsen en oproepen in de media.” De ‘intelligente lockdown’ wordt een ‘harde lockdown’. “Deskundigen zijn verbaasd” (2021, p175-77, 2022, p178-80). 

Ook sportaccomodaties werden gesloten, waardoor kinderen en jongeren nog erger gedupeerd werden. Terwijl “al vroeg bekend was dat kijnderen en scholen een beperkte rol spelen bij de verspreiding van het coronavirus” (p179). Ook bij het RIVM. Dit werd bevestigd door steeds meer studies, waaruit blijkt dat schoolsluiting niet nodig was. Het besluit werd genomen op basis van emoties.  

https://www.youtube.com/watch?v=To0besaPGAk 

Geen bewijs en een zeer hoge prijs

“Zelfs bij de meer besmettelijke varianten is er geen bewijs dat scholen op een belangrijke manier bijdragen aan verspreiding in de samenleving,” volgens het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) en de Europese tak van de WHO... Kinderen hebben een zeer laag risico, maar betalen... een zeer hoge prijs voor het beperken van de risico’s (p181,182). Kinderen worden eerder besmet door docenten en volwassenen dan andersom, blijkt uit diverse studies (2022, p183). 

Het sluiten van de scholen heeft ook volgens Van Dissel “’geen invloed gehad op het totaal aantal besmettingen’... De negatieve impact... daarentegen was groot... Kinderen en jongeren is veel angst aangejaagd... ‘Want anders worden alle vaders en moeders, alle opa’s en oma’s ziek’” (De Jonge, 2021 p183, 2022 p185). Ze zijn minder gaan bewegen, contacten werde  n minder. Huiselijk geweld nam toe. “De bewijzen dat de genomen maatregelen kinderen en jongeren grote schade berokkenen, stapelen zich inmiddels op” (p186).  

https://noordkopcentraal.nl/jongeren-minder-gelukkig-na-corona/ 

Zweden

In Zweden bleven de scholen open en zijn de kinderen en jongeren gevrijwaard gebleven van de nadelige effecten van sluiting. Daar had men meer oog voor hun belangen. Uit Zweeds onderzoek blijkt dat “leraren... een lager risico hebben dan andere beroepen” (p188). Zweden wordt een voorbeeld genoemd van ‘good practise’, om in het vervolg over te nemen. Inclusief transparante communicatie over mogelijke  risico’s en deze niet uit te vergroten op grond van angst en kinderen, jongeren en volwassenen daarmee te beïnvloeden. “Het negeren van wetenschappelijk onderzoek... is een ernstige dwaling geweest met grote gevolgen voor kinderen” (p190). De schoolsluiting wordt een van de grootste catastrofes tijdens de pandemie genoemd. “De jeugd heeft geen enkele prioriteit in het Nederlandse coronabeleid, concludeert kinderrechtenorganisatie Kids Rights... De gezondheid van de jongste generatie opofferen ten behoeve van de de veiligheid van ouderen komt met een te hoge prijs” (p191,192). Terwijl lasten en schulden in de toekomst op de schouders van de jongere generatie terecht komt.

Vaccinatie van kinderen en jongeren en het coronatoegangsbewijs

Het tweede artikel gaat o.m. in op de vaccinatiedruk bij jongeren, voor wie dit niet nodig is omdat ze weinig risico lopen. “Zonder wetenschappelijk argumenten...verplicht het kabinet iedereen van 13 jaar en ouder een Coronatoegnangsbewijs (CTB) te tonen om toegang te krijgen tot horeca, evenemenenten, sportwedstrijden en theater... Jongeren voelen een hoge druk van buitenbaf om zich te laten vaccineren, vooral de sociale beperkingen... van het weigeren [ervan...] wegen zwaar... Voor het vaccineren van gezonde kinderen is geen wetenschappelijke rechtvaardiging te vinden naar het oordeel van veel deskundigen... Dat zonder CTB voor kinderen sociale uitsluiting dreigde, was... vaccinatiedwang... Opvallend is – terwijl het CTB wordt ingevoerd – dat de site van het RIVM... al maanden een daling laat zien” (van positieve test, 2022, p184-186). 

De risico’s van genoemde maatregelen waren voor kinderen en jongeren vele malen groter dan van COVID-19. Er is een enorm verschil in [covid]risico tussen de jongste kinderen en hoogbejaarden “een factor 10.000... Kinderen werden ingezet als instrument om de risico’s voor ouderen te verminderen.” Dit bleek weinig effectief. “De Britse minister van Onderwijs heeft... het sluiten van de scholen... ‘a mistake’ genoemd” (2022, p186,187). 

“Voor de jongsten generatie kwam het gevaar van de overheid, niet van COVID-19... Uitgerekend kinderen die het minste risico lopen kregen de de zwaarste last te dragen om risico’s in de samenleving te beperken... In plaats van de hoogste hadden kinderen de laagste prioriteit... ‘Het risico van scholen sluiten was honderd keer groter dan van COVID-19’” aldus de Amerikaanse arts en onderzoeker Vinay Prasad (p191,193). Om kwetsbaren te beschermen werden juist kwetsbare kinderen en jongeren de dupe. Het irrationele en schadelijke karakter van de maatregelen blijkt het meest navrant bij kinderen en jongeren. 

 

In plaats van opstand zagen we volgzaamheid van de massa 

‘De weg van de minste weerstand’

Onder deze titel volgt “een filosofische bespiegeling op de coronacrisis”’ door filosoof Ad Verbrugge (2021, p193). “Gezondheid is slechts één element van het gehele goede leven van de mens als gemeenschaposwezen. Het... moet in verhouding staan tot andere goede dingen in het leven, zoals het welzijn van je kinderen” (p195). Die verhouding of proportionaliteit lijkt tijdens de coronacrisis uit het oog verloren onder invloed van angst.

Opmerkelijk is dat er weinig aandacht was voor gezond leven en gezond eten en dat de vatbaarheid voor epidemieën samenhangt met ongezond leven en een zwakke constitutie. Met name obesitas en diabetes vergrootte de vatbaarheid. “De dieperliggende problematiek van onze leefstijl en de consumptiecultuur komt nauwelijks aan de orde. We richten ons vooral op symptoombestrijding, niet op de ziekellijkheid van onze consumptiecultuur” (p198). 

Niet een gezonde leefstijl maar de “technologische rede werd zo dominant dat men de middelen heiligde, ook al diende ze soms het doel niet en moesten daarvoor grondrechten wijken... Ook het voorgewende doel zelf, namelijk de volksgezondheid, bleek in feite van secundair belang te worden. De berekeningen dat er als gevolg van de maatregelen 5 keer zoveel kwalitatief gezonde levensjaren (520.000 qaly’s, Quality Adjusted Life Years) verloren zouden gaan als er zouden worden gered, werden terzijde geschoven... Mensen zelf werden niet gestimuleerd om iets aan hun situatie te doen en bijv. gezonder te gaan leven. Integendeel, ze werden ‘uitgeschakeld’ en moesten binnen blijven.” 

“En of je nu wilt of niet, crowdcontrol maakt je tot massamens. Iin deze dynamiek van massale volgzaamheid en technocratisch bestuur ontwaarden sommigen de komst van een nieuw soort fascisme of een andere totalitaire regeervorm... De massamens is gemakkelijk bespeelbaar, vatbaar voor waandenkbeelden... kan anderen wreed buitensluiten, maar ook dwingend insluiten... en heeft een irreëel verlangen naar veiligheid en bescherming... Mensenmassa’s zijn  onder bepaalde omstandigheden vatbaar voor totalitaire regimes, met name bij dreiging.... neemt de druk toe tot gelijkvormigheid en gelijkschakeling... Juist de massa roept om vergaande overheidsmaatregelen... Iedereen moet gevaccineerd worden, enzovoort. De massa weet zich veelal gesteund, geleid en bespeeld door de media en experts die er samen voor zorgen dat andere gekluiden niet meer worden gehoord: andersdenkenden worden tot ‘wappies’ bestempeld, dissidenten wordt het zwijgen opgelegd, weigeraars onder druk gezet” (p199-201). 

“’Volgens Heidegger verhullen we de angst om ons eigen bestaan juist door de vlucht in ‘het men’, dat met zijn gepraat overal een antwoord op heeft en ons verlost van individuele keuzes en verantwoordelijjkheid. Dat je doet en zegt wat ‘men’ doet en zegt is existentieel gesproken geruststellend... We klampen ons massaal vast aan adviesen adviezen om enige greep op onze eigen situatie te krijgen en praten hen massaal na om een gevoel van eenheid en daarmee ook weer veiligheid te bewaren. Mogelijke twijfel... wordt de kop ingedrukt doordat ‘men’ het erover eens dat dit de beste aanpak is... De massasamenleving werkt een soort infantilisering in de hand... daarom zijn velen bereid kritiekloos de autoriteiten te gehoorzamen: als een soort vader en moeder ineen” (p202-03). 

“De massa is het meer passieve en beïnvloedbare collectieve element waarop verschillende machtsfactoren hun invloed uitoefenen, zoals de politiek, het bestuur, de expertise, de media en het kapitaal.,” Vaak in onderlinge samenwerking. Het pubieke debat bleef buitenbeschouwing. Kritische stemmen kregen weinig of geen aandacht in de media. Alleen in negatieve zin als ‘complotdenkers’ e.d. “Daarmee bewoog ook de vrije journaluistiek zich sterk in de richting van propaganda.” Zij hielpen bij het verslaan van “de vijanden van het volk”. De sociale media waren in hun ogen een subversief element, “een poel van nepnieuws die ons in het verderf stort.” Big Pharma en Big Tech hadden baat bij “het groter maken van het gevaar van corona met behulp van schrikbeelden uit Bergamo” (p207-209). Een zwaar soort griep kreeg de contouren van de pest of de Spaanse griep, waarvan alleen vaccins ons konden verlossen.

Intussen blijven we volop consumeren, waardoor zich “in onze sterk vergrijzende consumptiesamenleving is een ongezonde leefstijkl dominant geworden is waarmee we steeds meer chronische ziekte ontwikkelen” (p210). Die makenEen dergelijke leefstijl maakt ons vatbaar voor ziekten die de meest voorkomende doodsoorzaken zijn en ernstiger en dodelijker zijn dan COVID-19. Nl. welvaartsziekten als kanker en hart- en vaatziekten. Medicijngebruik en medisch falen staat op de derde plaats.Hieraan valt toe te voegen dat COVID COVID-19 alleen in combinatie dodelijk lijkt (comorbiditeit), ook in combinatie met hoge ouderdom. Dit zou ons kunnen aanzetten tot “een maatschappelijke discussie over leefstijl”. De industrie zal daar geen belang in zien. Ook de wetenschap buigt vaak voor financiële belangen. Gelukkig zijn er ook nog kritische deskundigen, die ons erop wijzen dat in de volgzame consumptieve massasamenleving “mogelijk en groter gevaar schuil gaat dan in het virus waarvan we zo massaal in de ban zijn” (p211). 

https://www.newscientist.nl/blogs/kwam-het-coronavirus-toch-uit-een-lab/ 

‘SARS-CoV-2: Een wetenschappelijk ongeluk?’

Onder deze titel gaan onderzoeksjournalisten Willen Koert en Marcel van Silfhout de herkomst van het virus na. Het begin van de pandemie is van belang om een volgende te kunnen voorkomen. Ze beginnen met Ron Fouchier van de Erasmus Universiteit, die erin slaagde een mutant van het vogelgriepvirus te maken dat “uitstekend in staat is om mensen te besmetten... ‘waarschijnlijk één van de gevaarlijkste virussen die je kunt maken’.” Ook Japanse wetenschappers slaagden in iets dergelijks. “Dit onderzoek had nooit gedaan mogen worden,” reageert de Amerikaanse specialist in biologische rampen Richard Ebright (2022, p65). 

Stel dat er iets misgaat. “Alleen al Amerikaanse laboratoria rapporteren elk jaar wel een paar dozijn gevallen waarijn iets misgaat met potentieel gevaarlijke virussen” (p66). De risico’s zijn groot dat dit besmettelijke ziekten veroorzaakt. Dergelijk onderzoek gebeurt ook in Wuhan, onder meer met coronavirussen, in een minder goed beveiligd laboratorium. In de VS geldt een moratorium, waardoor Amerikanse onderzoekers uitwijken naar Wuhan waar het wel mag. Het wordt bekostigd door het National Institute of Health (NHI) waar Anthony Fauci de leiding heeft. Vanaf eind 2019 waren er berichten dat daar een gevaarlijk virus rondwaarde. De Amerikaans senator Tom Cotton vroeg zich af of er een verband was met het virologisch lab te Wuhan. 

“Al vroeg maken diverse experts zich zorgen over de herkomst van het virus. oOok Anthony Fauci is niet gerust over de genetische structuur van het virus” (p69. Wijst deze op menselijke fabricage?). Het coronavirus lijkt sprekend op een al langer bekend virus, dat vleermuizen als herkomst heeft. Het heeft echter een spike-eiwit van weer een ander coronavirus, dat onder schubdieren voorkomt. “Een spike-eitwit van een schubdier in een coronavirus van een vleermuis is op zichzelf al enige reden om knip- en plakwerk in een laboratorium te vermoeden... maar in de genetische code staat nog iets raars: een klein stukje genetisch materiaal dat virologen niet kunnen thuisbrengen. Als Fauci deze en andere gegevens op zijn bureau krijgt, organiseert hij van de ene op de andere dag een  telefonische conferentie... Er zijn geen opnames... Een deel van de inhoud van mails [erover] is in 2021 naar buiten gekomen... Wetenschappers weten zich geen raad met de merkwaardige structuur van het virus, vooral niet met dat rare kleine stukje genetisch materiaal... dat het virus zo onwaarschijnlijk besmettelijk maakt... De code is zo ongewoon dat hij heel goed kunstmatig kan zijn ingebracht. De experts sluiten ook... natuurlijke origine niet uit. Ze weten het gewoon niet... Wel blijkt... dat het gezelschap vindt dat discussie over de mogelijkheid dat het virus uit een laboratorium afkomstig is, onwenselijk is” (p70,71).

Er verschijnt een artikel in Nature over een natuurlijke herkomst van het virus. De ‘lablek-hypothese’ wordt bestempeld als samenzweringstheorie. Zo komt er een campagne tegen de laboratoriumhypothese op gang. Deze campagne blijkt niet overtuigend. “Wat ons betreft liggen alle hyptheses nog op de tafel,” vertelt Tedros A. Ghebreysus, de directeur van de WHO, die zelf heeft gewerkt in Wuhan. “President Joe Biden vraagt zijn inlichtingendienst om alle beschikbare kennis” (p73,74). Het laboratorium voldoet niet aan de hoogste veiligheidseisen. De data-base wordt off-line gehaald. Vvanaf sept 2019 worden in Wuhan veel mensen ziek. De Military World Games “hebben waarschijnlijk gefunctioneerd als superspreader” (p77). 

Monsters van het toenmalige virus worden vernietigd. Dit blokkeert onderzoek naar de herkomst, die nog steeds in nevelen is gehuld en er is van alles aan gedaan dit zo te houden. Toch menen veel wetenschappers dat een kunstmatige vervaardiging van het virus heel goed mogelijk of zelfs waarschijnlijk is. Het genoemde tussenstukje is namelijk in geen enkele virusdatabase te vinden en wijst erop dat deze kunstmnatig is ingebracht. Er lekt een onderzoeksvoorstel uit waarbij dergelijk zogeheten ‘gain-of-function research’ om virussen besmettelijker te maken uitlekt. Er komt echter geen nieuw onderzoejk, noch van de WHO, noch van de Amerikaanse overheid, die beide de laboratoriumhypothese open hielden. Ook wetenschappers houden de mogelijkheid open, o.a. de Lancet COVID-19 Commission in de wetenschappelijke media en Robert Redfield voormalig directeur van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC), die in een positie was om er meer van te kunnen weten (p313). 

                       Herkomst van het covidvirus    2023 01 20

De covidcrisis lijkt alweer geweken

We raakten erop uitgekeken

en hervatten ons gewone leven

hoewel we veel ervan niet weten

 

Een mogelijk laboratoriumlek

werd later misschien afgedekt

Maar uitgesloten is het niet

ondanks alle mediakritiek

 

Dit virus komt niet voor in de natuur

en in geen enkele virussencultuur

Waar kwam het dan vandaan?

Waar vond het zijn bestaan?

 

Het antwoord blijft nog onbeslist

want de sporen lijken uitgewist

China heeft er geen belang bij

geeft geen dubieuze informatie vrij

 

Andere wetenschappers zijn verdeeld

over mogelijk een stam van eigen teelt

De herkomst blijft verhuld in mist

en wordt door velen nog betwist

 

Het mogelijke menselijke falen

lijkt niet meer te achterhalen

Transparantie van de informatie

bleef verhuld in consternatie

Vervolg

De volgende delen gaan verder in op het coronabeleid en op toekomstige ontwikkelingen. Het enige hoofdstukm dat niet besproken is gaat over ‘Corona en wat er (wellicht) achter zit’. Zoals de titel doet vermoeden gaat het over complotdenken. Het wordt echter een “epistemologsiche verkennening” genoemd van wat wij weten en niet (kunnen) weten. Het is een gefingeerde dialoog van twee artsen, van wie er een neigt naar complotdenken: “we worden gedomineerd door door het relatief kleine aantal mensen... dat de mentale processen en sociaole patronen van de massa begrijpt. Zij trekken aan de touwtjes die de publieke geest controleren... De massa wordt gedreven door door factoren buiten hun gebrip begrip en daarom kan en moet hun geest worden gemanipuleerd door de weinige capabele mensen,” met de woorden van Louis Bernays, een dubbele neef van Sigmund Freud, zijn neef die een boek schreef over de massapsychologie. Hoewel propaganda en manipulatie een rol speelden bij de coronacrisis, beperkt deze boekbespreking zich tot opgedane wetenschappelijke inzichten, voorbijgaand aan speculaties omtrent een manipulerende elite die zich onttrekken onttrekt aan wetenschappelijk onderzoek. Zonder over het hoofd te zien dat sommige mensen en groepen meer macht hebben dan andere groepen, zie de artikelen over elites en elitetheorie in CM 101-106 en 126.