AI. Een Overzicht

Civis Mundi Digitaal #136

door At Ipenburg

De mens heeft AI nog in de hand zo lang als het duurt

Bing Image Creator, AI-afbeeldingen gegenereerd met DALL-E

 

“De snelle opmars van kunstmatige intelligentie roept existentiële vragen op. Maar waar die voorheen voornamelijk uit de hoek van de geesteswetenschappers kwamen, zijn het nu de

techoptimisten zelf die aan de bel trekken. ” Eva Hofman, De Groene No 19, 10 mei 2023

 

“We want to use AI to augment the abilities of people, to enable us to accomplish more and to allow us to spend more time on our creative endeavors.” Jef Dean, Google Chief Scientist, mei 2023

 

“As AI redefines what’s possible, it also creates new ways to be helpful. Helping in the moments that matter has always been core to Google’s work. ”  (https://aigoogle/responsibility/socialgood)

 

Inhoud

  1. Inleiding
  2. AI in science fiction
  3. Enkele AI-apps
  4. AI Research en toepassingen in Nederland
  5. Fysieke grenzen aan de groei van AI
  6. Een ‘wired’ samenleving en ‘smart cities’
  7. Schendingen van het recht op privacy en cybercrime
  8. De singulariteitshypothese
  9. Conclusie

 

Bijlagen

  1. Global trends in digital and energy indicators, 2015-2021
  2. Tips voor communicatie met AI ChatboxGPT

 

Bibliografie

 

1.      Inleiding

Wat is AI? Met de introductie van ChatGPT door Microsoft op 30 november 2022 is de toegang tot AI voor een breed publiek wereldwijd mogelijk gemaakt. Chat GPT (Generative Pre-trained Transformer) is een technologie voor kunstmatige intelligentie die chat interacties tussen mensen en computers mogelijk maakt. Het is gebaseerd op het verwerken en begrijpen van natuurlijke taal en kan de intentie van de gebruiker identificeren en relevante antwoorden geven. (https://7-td.com/about-chatgpt). Het zoeken op het internet wordt erdoor aanzienlijk vergemakkelijkt. In plaats van een serie websiteadressen als resultaat van je zoekopdracht krijg je nu een beredeneerd antwoord met een samenvatting van de meest relevante websites, met de bronvermelding erbij. Bovendien kun je doorvragen wanneer het antwoord niet helemaal duidelijk is.

Maar zijn er ook gevaren aan de massale invoering van AI? Verschillende AI experts hebben verzocht om een moratorium, zodat we de negatieve gevolgen onder controle kunnen krijgen. Maar is het gebruik ervan nog op te schorten of helemaal te stoppen? Hoe is de verhouding van het menselijk brein (Human Intelligence (HI)) tot een kunstmatig brein (AI)? Hebben we voldoende inzicht in de werking en de vermogens van het menselijk brein? Is AI niet een veel te grote reductie, van ons denken, namelijk een reductie tot alleen de rationele, technocratische kant ervan? Waar is bij AI de poëzie, de kunst, de humor, het gebruik van metaforen, religie, geweten, instinct, het aha moment van het plotselinge inzicht, de verschillen tussen mannen en vrouwen in het benaderen van de werkelijkheid, die tussen de linker- en de rechterhersenhelft of die tussen een jonge ambitieuze of een oude, gevestigde onderzoeker? Kan een kunstmatige zelflerende intelligentie een zelfbewustzijn ontwikkelen, het idee krijgen van een eigen ik en ook een drang tot zelfbehoud (conatus1) ontwikkelen? De mogelijkheden van AI lijken onbeperkt. Het literaire genre sciencefiction is te beschouwen als een methode om ’out of the box’ te denken en is daarom misschien een geschikte inspiratiebron om de mogelijkheden, de beperkingen en de gevaren van AI te analyseren.

 

 

   Hybride vrouw met kunstarm  Bing Image Creator, AI-afbeeldingen gegenereerd met DALL-E

 

1.      AI in science fiction

Science fiction heeft de bijna griezelige eigenschap om toekomstige ontwikkelingen te voorspellen en bijvoorbeeld voor de gevaren van toekomstige ontwikkelingen te waarschuwen in de vorm de beschrijving van een volledig dystopische samenleving zoals Aldous Huxley’s, Brave New World (1932) en George Orwell’s, Nineteen Eighty- Four (1949). In 2001: A Space Odyssey, een roman en een film (1968) van Stanley Kubrick en Arthur C Clarke, wordt ook een ernstig probleem met AI aan de orde gesteld. In dit verhaal is een hoofdrol weggelegd een HAL 9000 computer, kortweg HAL genoemd. Je kunt met HAL een gesprek voeren net zoals nu met Alexa, Siri en Google Assistent. HAL zegt van zichzelf dat hij “foolproof is and incapable of error.” Maar hij faalt uiteindelijk, wanneer hij de regie probeert over te nemen van de menselijke astronauten en daarbij het wantrouwen opwekt van de commandant van het schip. HAL heeft een tegengestelde opdracht gekregen. Hij moet zijn eigenlijke opdracht geheim houden voor de menselijke bemanning èn tegelijkertijd moet hoe dan ook zorgen dat het doel bereikt wordt. Dat kan hij, denkt hij, bereiken door de bemanning van het schip een voor een te elimineren. Uiteindelijk schakelt de commandant, na een aantal onverklaarbare door HAL geënsceneerde ongelukken het apparaat uit. HAL moet geherprogrammeerd worden.

Stanislas Lems’ boek Solaris (1961) is in 1972 op een indrukwekkende manier verfilmd door Andrei Tarkovsky en in 2002 door de Amerikaan Steven Soderbergh. In de filmversie van Tarkovsky reist de hoofdpersoon, een psycholoog, naar een verre planeet, waar vreemde en onverklaarbare dingen gebeuren. Uiteindelijk komt de hoofdperosoon tot het inzicht dat de planeet een collectief bewustzijn heeft en goedgezind is naar de mensen toe, die hij verrast met het materialiseren van hun diepste verlangens. Na dit ingezien te hebben ziet hij op de planeet een vallei opdoemen, in een wegtrekkende mist, een vallei zoals in Rusland, waar hij opgroeide en gelukkig was. De planeet heeft zich voor hem bewoonbaar gemaakt. De vraag is of zoiets als een collectief bewustzijn mogelijk is, nu het grootste deel van de mensheid op vele manieren met elkaar verbonden is via internet en apps als Google, Facebook, TikTok, WhatsApp, SnapChat, WeChat,2 Twitter, Instagram, Telegram en YouTube, terwijl miljarden mensen een groot deel van hun leven doorbrengen in de cybersfeer?

Answer is een kort SF-verhaal van Frederic Brown uit 1954. De president van een regering van een enorm aantal werelden in de kosmos heeft ervoor gezorgd dat alle grote computers in dit deel van de kosmos met elkaar verbonden werden. Op een stralende zomerdag is de ceremonie van de officiële inwerkingstelling door een hendel over te halen. Dat doet hij en hij mag nu de eerste vraag stellen. Zijn vraag: “Bestaat God?” De machine geeft onmiddellijk antwoord: “Nu wel.” De president schrikt van het antwoord en wil de hendel weer terugzetten. Dan klinkt er donder uit de heldere hemel en een bliksemschicht soldeert de hendel vast aan de machine. Het zal duidelijk zijn dat deze “God” niet de God is van de openbaring, de mystiek, van de wereldreligies, maar meer een afgod en een absoluut dictator, die men moet vrezen.

De Matrix (1999), geregisseerd door Wachowski, geeft een angstaanjagend beeld van de toekomst van de mensheid. De machines hebben het overgenomen van de mensheid. De mensheid is onwetend gevangen in een gesimuleerde werkelijkheid die intelligente machines hebben gecreëerdom de mens af te leiden, terwijl de lichamen van hen gebruikt worden als een bron van energie voor de machines. Die gesimuleerde werkelijkheid bestaat al en wordt Meta genoemd.

Samenwerking AI en HI (Human Intelligence)  Bing Image Creator, AI-afbeeldingen gegenereerd met DALL-E

 

3.      Apps met AI

Er zijn meerdere apps op de markt, die net als ChatGPT met AI werken. Dat zijn Google’s Bard, OpenAI GPT-3 Playground, GitHub Copilot, Jasper Chat, YouChat (op https://you.com), Deep Mind’s Sparrow, Meta’s Blender Bot en WriteSonic met de “ChatSonic” chatbot, Replika. Deze laatste is een chatbot die je de illusie geeft jou als persoon te kennen en die je dingen die je verwacht zou te horen van een in jou geïnteresseerde vriend of vriendin. Het is zelfs mogelijk om jouw Replika te upgraden naar een “Romantische Partner.”) 3 In China heeft Baidu, de Chinese zoekmachine een AI platform opgezet met ‘Ernie’op https://ai.baidu.com.

De meeste van deze bedrijven die met AI werken hebben in 2016 het Partnership on Artificial Intelligence to Benefit People and Society, (PAI) opgericht. Oprichters zijn Amazon, Facebook, Google, DeepMind, Microsoft en IBM. Apple werd in 2017 lid, en Baidu in 2018. PAI zegt zich in te zetten voor een verantwoord gebruik van AI. Het onderzoekt ‘best practices’ voor AI-systemen en geeft voorlichting. Meer dan honderd partners uit de academische wereld, het maatschappelijk middenveld, de industrie en non-profitorganisaties zijn er lid van (zie: https://partnershiponai.org). Google’s zoekmachine is dominant. ChatGPT heeft er echter ervoor gezorgd dat Bing nu 100 miljoen dagelijkse gebruikers heeft. Google heeft als reactie hierop de Google Search Generative Experience in ontwikkeling. Deze geeft als antwoord op zoekopdrachten een samenhangend verhaal compleet met bronvermeldingen. Google Bard is nu alleen nog maar beschikbaar in de VS op https://bard.google.com. Om hier toegang te krijgen moet je VPN gebruiken en het land op de VS zetten.

 

4.      AI Research en toepassingen in Nederland

Terwijl er in de media op dit moment veel kritische geluiden zijn over de toepassing van AI en over de risico’s ervan wordt er intussen wel al massaal geïnvesteerd in AI. Het Nederlandse National Innovation Center for Artificial Intelligence (ICAI), lid van PAI, wil Nederland voorop laten lopen op het gebied van kennis- en talentontwikkeling van AI. Het doel is, in hun eigen woorden, “het scheppen en onderhouden van een nationaal AI-kennis- en talentenecosysteem.” (https://icai.ai.).

Een voorbeeld hiervan is de Limburgse AI-hub Brightlands met de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen als kern, is een samenwerkingsproject van de Universiteit Maastricht, het Brightlands Institute for Smart Society, Zuyd University of Applied Sciences, Maastro Clinic, Maastricht UMC+ en de Netherlands Comprehensive Cancer Organization, is lid van ICAI. De Brightlands Maastricht Health Campus wil een slimmer en meer gepersonaliseerd gezondheids-leersysteem ontwikkelen. Het richt zich specifiek op AI die kan voorspellen hoe de ziekte van een patiënt zich zal ontwikkelen. Technologie kan, zo denkt men, helpen bij het maken van behandelplannen voor ziekten zoals kanker. (https://www.brightlands.com/)

Er is in Nederland verder nog een grote publiek-private samenwerking op het terrein van AI van overheid, bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en maatschappelijke organisaties, de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC). Bijna 500 organisaties zijn hierbij betrokken, waaronder ook defensie. Het doel is om de Nederlandse activiteiten in AI te stimuleren, te ondersteunen en waar nodig op te zetten. Nederland moet een voorhoedepositie in gaan nemen op het terrein van de kennis en de toepassing van AI “voor het welzijn van de samenleving, met inachtneming van Nederlandse en Europese normen en waarden.” In 2021 kreeg het AiNed investeringsprogramma

Artificiële Intelligentie van NL AIC een subsidie van € 276 miljoen uit het Nationaal Groeifonds. (https://nlaic.com) om AI breed te gaan toepassen voor bijvoorbeeld efficiëntere energiesystemen, slimmere mobiliteit en logistiek en betere zorg.

Er overheerst een stemming van euforie: “AI-toepassingen dragen direct bij aan de economische welvaart, het maatschappelijk welzijn en het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken.” Er is verder nog een Europees investeringsfonds voor startups, het European AI Startup Landscape. Het is een gecentraliseerde database, die een duidelijk overzicht geeft van de AI-startups, ingedeeld naar land en categorie.

Google heeft eveneens vooral lovende woorden voor de mogelijkheden van AI: “We zijn enthousiast over de transformerende kracht van AI en de nuttige nieuwe toepassingen ervan. Van onderzoek dat de mogelijkheden uitbreidt tot productintegraties die het dagelijks leven gemakkelijker maken, we onderzoeken verantwoorde en innovatieve AI-technologieën die een echt verschil maken voor de mensheid. Het is een spannende tijd in de ontwikkeling van AI. Onze benadering van het ontwikkelen en benutten van het potentieel van AI is gebaseerd op onze oorspronkelijke missie - de informatie in de wereld organiseren en universeel toegankelijk en bruikbaar maken - en wordt gevormd door ons streven om het leven van zoveel mogelijk mensen te verbeteren. Wij zijn van mening dat AI nu, en meer dan ooit, van cruciaal belang is om die missie en verbintenis waar te maken.” (https://ai.google/why-ai/)

 

5.      Data centra en andere beperkende factoren voor een onbeperkte groei van AI

Voor de verdere uitbouw van al deze ontwikkelingen is een enorme groei van het aantal datacentra nodig en tevens een toename van de productie van en betrouwbare levering van electriciteit. De data centra zijn cruciaal in de keten. Ze zijn verantwoordelijk voor het opslaan, beheren en verwerken van de grote hoeveelheden data die door overheden, bedrijven en burgers worden gebruikt. De data komt van mobiel internet, het gebruik van personeelsdossiers, netwerkapparatuur, server logboeken, factureringsactiviteiten en sociale netwerken. Op dit moment is de groei van datacentra 11 % per jaar. Dit komt door de snelle toename van cutting-edge technologie zoals het Internet of Things (IoT), cloud computing en de toename van de productie van data. Nederland heeft ruim zesduizend datacenters. De meeste daarvan zijn van bedrijven zelf, zoals van providers en van multinationals. In 2021 gebruikten de datacenters 3,7 TWh elektriciteit, 3,3% van het totale stroomverbruik in Nederland. Zonder datacentra is er geen internet en zonder internet is er geen AI. Er zijn grenzen aan de groei van het aantal datacentra wat betreft grondgebruik, watergebruik voor de koeling en het energieverbruik, dus ook aan de groei van AI..

 

6.      De ‘wired’ samenleving (lett. bekabeld) en ‘smart cities’

Een groot deel van de wereldbevolking is met elkaar verbonden via het internet. In april 2022 gebruikte 63% van de wereldbevolking internet. In 1995 was dat nog minder dan 1%. Op 31 juli 2022 waren er 5,5 miljard internetgebruikers wereldwijd. De gemiddelde internetgebruiker besteedt wereldwijd zeven uur online elke dag. China heeft het grootste aantal actieve internetgebruikers in de wereld: meer dan 1 miljard op een bevolking van 1,4 miljard. Vlak erna komt India, met 834 miljoen gebruikers op een bevolking van eveneens 1,4 miljard. Daarna volgen de Verenigde Staten met meer dan 312 miljoen en Rusland met 125 miljoen internetgebruikers. Eind 2022 waren er meer dan 2 miljard websites op het internet. In november 2022 zorgden mobiele apparaten voor 60 % van het wereldwijde internetverkeer.

De wereldwijde uitgaven voor online reclame bedroegen in 2022 $ 571 miljard. Google heeft een aandeel van 31 % in deze markt. Facebook (Meta) had in 2021 inkomsten van $ 117 miljard en een nettowinst van $ 39 miljard. Deze statistieken tonen aan het economisch belang van de digitale media en hoe afhankelijk we geworden zijn van digitale communicatie via e-mail, WhatsApp, Facebook, Twitter, Instagram, YouTube, LinkedIn, Telegram, TikTok enz voor bankverkeer, communicatie met de overheid, de belastingdienst, reclame, voorlichting, amusement, voor bijna alles.

Zijn smart cities de toekomst? De stad Chengdu is leidend in de China’s digitale economie. Het is de eerste stad in China met een gigabit-netwerk. Mensen in Chengdu kunnen verschillende zaken, zoals verkeer, onderwijs, gezondheid, werkgelegenheid en commerciële diensten, afhandelen via een app. "Betalen met je gezicht" wordt in steeds meer winkels ingevoerd. Wanneer je een winkel binnengaat, scan je met je mobiele telefoon een QR-code om je mobiele telefoonnummer te verbinden met de winkel. Vervolgens betaal je met je gezicht. Het hele proces duurt 5 tot 45 seconden. China heeft tenminste een achttal van deze ‘smart cities,’ maar wil dat aantal uitbouwen naar 500. De overheid heeft zo maximale controle over zijn burgers. Kritiek is onmogelijk. Tijdens de corona pandemie mocht je bijvoorbeeld op last van de overheid je niet in de publieke ruimte begeven wanneer je geen actuele QR code op je mobiele telefoon kon laten zien.

 

7.      Schendingen van privacy en cybercrime

Het internet is een glazen huis. Er zijn bij voortduring schendingen van de privacy van internetgebruikers, ondanks de wettelijke bescherming van die privacy. Het is een grondrecht. We betalen de gratis apps, de informatie en de diensten aangeboden op het internet met onze data. Deze zijn geld waard voor op jou gefocuste reclame, maar ook om van jou een profiel te hebben waar bedrijven van kunnen profiteren, maar ook overheden. Van wie zijn jouw data zijn en mogen jouw data zonder jouw toestemming verhandeld worden? Europese regelgeving verplicht de beheerders van websites om er een privacyverklaring op te plaatsen en bezoekers van websites de mogelijkheid te geven om cookies te weigeren.

Cybercrime gaat over strafbare feiten in de sfeer van oplichting en fraude (aan‐ en verkoopfraude, fraude betalingsverkeer, ID‐fraude, phishing, computervredebreuk (hacken)) en om incidenten in de interpersoonlijke sfeer die niet altijd strafbaar zijn zoals bedreigingen, pesten, stalken en shame sexting. In 2022 was 15 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder, 2,2 miljoen mensen, de afgelopen twaalf maanden slachtoffer van cyberrcrime in de vorm van oplichting en fraude, hacken en bedreiging en intimidatie. Het is een zeer winstgevende tak van misdaad met een relatief lage pakkans. Hackers hacken websites van gemeenten, bedrijven, ziekenhuizen en universiteiten. De inhoud wordt versleuteld. Na betaling van een afkoopsom in bitcoins krijg je de sleutel om je bestanden terug te krijgen. Het kostte de UM begin 2020 30 bitcoins met een toenmalige waarde van € 200.000 om de website en database van de universiteit weer te laten functioneren. De aanval begon met het sturen van twee phishing-mails. Toen medewerkers van de universiteit daarop hadden geklikt konden de aanvallers via een virus binnenkomen op het netwerk en de hele universiteit dagenlang platleggen.

Er zijn ook staten die staatshackers in dienst hebben, zoals onder meer China, Rusland, Israël, Iran, Noord-Korea en de VS. Het gaat dan om digitale aanvallen die het eigenbelang van een staat dienen. Staatshackers kunnen bijvoorbeeld een website die kritisch staat tegenover de staat laten crashen, ze proberen de financiële systemen van een land plat te leggen of militaire geheimen of bedrijfsgeheimen te stelen. Het Office of Tailored Access Operations (TAO) van het National Security Agency (NSA) verzamelt inlichtingen om een cyberoorlog te kunnen voeren. Edward Snowden, voormalig medewerker van de NSA in Hawaï publiceerde in 2013 documenten waarin het werk van de eenheid wordt beschreven. TAO beschikt over software waarmee het kan inbreken in hardware, zoals in routers en in schakelaars. Het heeft 600 werknemers die van over de hele wereld data verzamelen. Hun motto is: "Uw data zijn onze data; uw apparatuur is onze apparatuur - altijd, overal en met alle wettige middelen."

Eenheid 61398 / Putter Panda, een Chinese staatshackersbedrijf, is verantwoordelijk voor een serie cyberspionageoperaties vanuit Shanghai. Beveiligingsexperts denken dat het hier gaat om een eenheid van het Volksbevrijdingsleger (PLA). De groep lijkt zich vooral bezig te houden met het hacken van researchafdelingen in de ruimte- en satellietindustrie. Deskundigen van CrowdStrike4 hebben bewijs verzameld van een groot aantal aanvallen tegen deze industrieën.

Enkele voorbeelden van hacks die grote financiële schade hebben veroorzaakt:
(1) in 2014 ontdekten cyberbeveiligingsbedrijven dat de creditcard- en bankgegevens van meer dan 20 miljoen Zuid-Koreanen waren gehackt. Hackers verkochten die privégegevens aan marketingbedrijven.

(2) In maart 2014 werd Yahoo! aangevallen door cybercriminelen, die toegang kregen tot 3 miljard gebruikersaccounts!
(3) In juli 2015 viel een cybernetwerk van hackers Ashley Madison aan, dat een platform bood voor getrouwde mensen om buitenechtelijke affaires te hebben. Meer dan 25 GB van haar gebruikers-gegevens werden gelekt op het web. De hackers wilden voorkomen dat mensen via dit bedrijf de mogelijkheid kregen om vreemd te gaan.
(4) In 2016 vielen hackers een van de grootste banken in Bangladesh aan en stalen meer dan $ 80 miljoen dollar. Hun aanvankelijke doel was om $ 1 miljard te stelen, maar een kleine tikfout verraadde hen echter.

  (5) Bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 hadden Russische hackers de e-mailaccount     van de Democratische Nationale Conventie gehackt en gelekt om presidentskandidaat Hillary Clinton   schade toe te brengen. Russische infiltranten creëerden in die tijd ook duizenden valse Facebook- en  Twitteraccounts om zich voor te doen als doorsnee-Amerikanen en zo invloed te krijgen op   de publieke opinie.

(6) Het Cambridge Analytica (CA) met Alexander Nix als CEO liet zich erop voorstaan dat ze meer dan tweehonderd verkiezingen wereldwijd hadden beïnvloed. CA was ook ingeschakeld in de Brexit campaign. De persoonsgegevens van 87 miljoen Facebook-gebruikers werden verkregen via 270.000 Facebook-gebruikers die aan een quiz "This Is Your Digital Life" hadden meegedaan. Zo kreeg CA bijna 5.000 datapunten van iedere deelnemer aan de quiz. De app kreeg ook toegang tot informatie van het vriendennetwerk van de deelnemers. Op die manier kregen ze de gegevens van ongeveer 87 miljoen gebruikers, waarvan de meerderheid CA geen expliciete toestemming had gegeven voor toegang tot hun gegevens.

 

8.      De singulariteitshypothese (https://singularityhub.com)

De aanhangers van singularity vinden dat AI een "exponentiële technologie" is, die een totaal nieuwe manier van denken vereist. Singularity is het punt in tijd, waar een functie een oneindige waarde aanneemt. Het begrip wordt gebruikt in de astronomie en kosmologie, bijvoorbeeld bij het onderzoek naar het ontstaan van het universum, en bij de studei van een oneindige dichtheid van materie, zoals in het centrum van een zwart gat. Singulariteiten zijn gebieden waar de wiskunde “zich misdraagt,” namelijk door oneindig grote waarden te produceren. Het begrip wordt nu door de singularisten toegepast op de verdere ontwikkeling en de algemene toepassing van zelflerende AI. Volgens Darren Orf in Popular Mechanics van 23 januari 2023 (https://popularmechanics.com) kan de mensheid die singulariteit misschien al in zeven jaar bereiken of eerder, gezien de exponentiële groei van AI via ChatGPT en andere chatbots. De singulariteit betekent dat AI de menselijke intelligentie voorgoed overtroffen heeft en daarna steeds slimmer wordt.

Exponentiële technologieën zoals AI, VR, robotica en synthetische biologie zullen sectoren als gezondheidszorg, energie, vervoer en productie in de nabije toekomst vorm gaan geven.

De convergentie van al deze exponentiële technologieën zullen ons, zo beweren aanhangers van de singulariteitsthese, op weg helpen om de wereldwijde grote uitdagingen (GGC, Global Grand Challenges) op te lossen: gezondheid, het milieu, veiligheid, het leren, energie, voedsel, welvaart, water en de ruimte. De GGC is een initiatief van de Bill en Melinda Gates Foundation.

 

9.      Conclusie

Er is nog veel onduidelijk over de aard en het wezen van AI. Ook als AI hyperintelligent wordt en steeds intelligenter door zelflerende algoritmen dan betekent dat nog niet dat die intelligentie concurreert met menselijke intelligentie. Het is een ander soort intelligentie en het is een technisch middel wat ingezet kan worden om bepaalde doelen tebereiken. AI kan helpen om sneller informatie van het internet te halen en die te gebruiken. Het Human Brain Project probeert sinds 2005 een werkend model te maken van het menselijk brein. Tot nu toe is dat niet gelukt. Het Blue Brain Project wat eraan gekoppeld is wil een biologisch gedetailleerde digitale reconstructie en simulatie bouwen van het muizenbrein. Ook deze meer bescheiden onderzoeksopzet heeft tot nu toe gefaald.

 

Artificial intelligence (AI) en human intelligence (HI) door  Bing Image Creator, AI-afbeeldingen gegenereerd met DALL-E

Wie of wat neemt de olverhand?


Enkele problemen van het gebruik van AI (zie: Annalee Newitz, The Most Dangerous, Insidious, and Downright Annoying Ways Artificial Intelligence Can Harm Us, in: Popular Mechanics, April 2023)

Probleem 1: Dat AI ons kan schaden is een feit. Dat bewijst de Toeslagen affaire. Een soortgelijke affaire speelde in de VS. In 2013 werden in Michigan 40.000 mensen op basis van foute data ten onrechte van fraude beschuldigd. De slachtoffers moesten hoge boetes betalen. Toen de fout ontdekt werd bleef het probleem. Andere instellingen gebruikten namelijk dezelfde database voor achtergrondchecks. Slachtoffers kregen geen werk meer of verloren hun werkloosheidsuitkering. Een groep slachtoffers begon een zogenaamde class-action suit, die eind 2022 werd geschikt.

Probleem 2: De stochastische papagaai. AI heeft de neiging om nonsens te produceren. Chat GPT kan essays schrijven die op het eerste gezicht heel redelijk lijken, maar gewoon onzin zijn.

ChatGPT is dol op het verzinnen van feiten. De stochastische papagaai produceert frasen, die op menselijke communicatie lijken, maar doet dat op een chaotische manier. Die stochastische papagaaien kunnen het internet gaan vervuilen, zodat je een explosie krijgt van spam van nucleaire proportie. (zie het AI Weirdness blog van Janelle Shane op: https://www.aiweirdness.com/)

Probleem 3: AI gebruikt verouderde en bevooroordeelde data. Dat betekent dat de uitkomsten dat ook zijn. In de jaren 90 van de vorige eeuw gebruikte de politie van Los Angeles het acroniem NHI, No Humans Involved, voor misdrijven waarbij Afro-Amerikanen en andere minderheden bij betrokken waren. Het is duidelijk dat wanneer deze data gebruikt worden in algoritmen die voor veiligheid moeten zorgen dat Afro-Amerikanen dan met misdaad worden geassocieerd.

Probleem 4: Op het slagveld moet de commandant vaak heel snel een beslissing nemen. Het Defence Advanced Research Projects Agency (DARPA) werkt aan een initiatief dat ITM (In The Moment) heet. Het probeert een algoritme te maken wat helpt bij onzekerheid en twijfel in de militaire strategie door data te gebruiken van vorige conflicten. Maar wanneer de data van de oorlog in Afghanistan worden ingevoerd voor besluitvorming in een strijd in de Straat van Taiwan of in de Zuid-Chinese Zee dan zijn die data waarschijnlijk irrelevant.

Probleem 5: The Black Box. Wanneer je niet weet hoe AI tot een bepaalde beslissing gekomen is hoe weet je dan of die ethisch verantwoord is of zelfs of die wenselijk is?

Enkele belangrijke en principiële vragen voor het gebruik van AI zijn de volgende:
Hoe kunnen we het gebruik van superintelligente machines in toom houden?

Is robot-bewustzijn het Volgende Grote Ding (the Next Big Thing)?

Op basis waarvan zouden we mogen aannemen dat AI ons welwillend is en niet uit op onze ondergang?

Is de angst voor een superintelligent AI, die ons mensen in alles de baas is, niet ingegeven door antropomorf denken? We kunnen ons immers onmogelijk inleven in de gedachten van een entiteit, die 24/7 dag en nacht actief is en “leeft” van onze data. Op voorwaarde dat de stroom niet uitvalt heeft de entiteit het eeuwig leven
Wat zijn de wezenlijke verschillen tussen menselijke intelligentie Human Intelligence (HI) en kunstmatige intelligentie, AI? Hoe relevant zijn die verschillen voor de uitkomsten? Te denken valt aan eigenschappen van menselijke intelligentie als intuïtie, creativiteit, religieus gevoel, moraal, out of the box denken, de Aha Erlebnis, poëzie, medemenselijkheid, empathie, de mystieke ervaring, de ervaring van het goddelijke als das ganz Andere, het totaal vreemde. Dat is dus alles wat ons tot mens maakt en niet tot een machine.

Zijn de ‘smart cities’ in China de realisatie van de dystopie zoals beschreven in 1984  of Brave New World?

 

Bijlagen:

 

Bijlage 1 Global trends in digital and energy indicators, 2015-2021 (https://www.iea.org/)

 

2015

2021

Change

Internet users

3 billion

4.9 billion

60 % toename

Internet traffic

0.6 ZB5

3.4 ZB

440,00%

Data centre workloads

180 million

650 million

260,00%

Data centre energy use (excluding crypto)

200 TWh6

220-320 TWh

+10-60%

Crypto mining energy use

4 TWh

100-140 TWh

+2.300-3.300%

Data transmission network energy use

220 TWh

260-340 TWh

+20-60%

Sources:

Internet users [ITU (2022)]; internet traffic [IEA analysis based on Cisco (2015); TeleGeography (2022); Cisco (2019), Cisco Visual Networking Index]; data centre workloads [Cisco (2018), Cisco Global Cloud Index]; data centre energy use [IEA analysis based on Malmodin & Lundén (2018); ITU (2020); Masanet et al. (2020); Malmodin

(2020); Hintemann & Hinterholzer (2022)]; cryptocurrency mining energy use [IEA analysis based on Cambridge Centre for Alternative Finance (2022); Gallersdörfer, Klaaßen and Stoll (2020); McDonald (2022)]; data transmission network energy use [Malmodin & Lundén (2018); Malmodin (2020); ITU (2020); Coroama (2021); GSMA (2022)].

 

Bijlage 2 Tips voor communicatie met AI ChatboxGPT

 

 

Noten:

1 Het Latijnse cōnātus komt van het werkwoord cōnor, dat meestal wordt vertaald met "streven." Gebruikt als een abstract zelfstandig naamwoord, is conatus een aangeboren neiging van een ding om er naar te streven om te blijven bestaan en om zichzelf te verbeteren. (Descartes, Spinoza, Leibniz)

2 WeChat and Weixin (letterlijk: ’micro-message’) is een Chinese instant messaging, sociale media en mobiele betaalapp ontwikkeld door Tencent. Het is ’s werelds grootste standalone mobiele app met meer dan 1 miljard maandelijkse actieve gebruikers. WeChat is beschreven als China’s "app voor alles" en een super-app vanwege zijn brede scala aan functies. Het maakt mogelijk het sturen van tekstberichten, hold-to-talk spraakberichten, broadcast (one-to-many) messaging, videoconferenties, videogames, mobiele betalingen, het delen van foto’s en video’s en het delen van locaties.

Zie voor een overzicht en beoordeling van de alternatieven: https://www.howtogeek.com/

4 Het CrowdStrike Holdings Inc is een Amerikaans cyberbeveligingstechnologie bedrijf, gevestigd in Austin, Texas. Het bedrijf is betrokken geweest bij het onderzoek van verschillende high-profile cyberaanvallen, waaronder de hack door Noord-Korea van Sony Pictures in 2014, de Cyberaanvallen op het Democratic National Committee (DNC) in 2015-6 en het In 2016 gehackte e-mail account van het DNC wat de uitslagen van de presidentsverkiezingen van 2016 beïnvloedde.

5 0.6 ZB (Zettabytes) = 600.000.000.000 GB (Gigabytes) (= 600 miljard GB)

8 200 TWH = 200 Terawatt Hour + = 200.000.000.000 Kilowatt Hour (= 200 miljard kWh). Het Nederlandse electriciteitsverbruik was in 2021 122 miljard kWh, hiervan kwam 33 % uit hernieuwbare energiebronnen. (https://www.clo.nl/). Een huishouden in Nederland gebruikt gemiddeld 2.500 kWh per jaar.

 


Bibliografie


Aalders, Gerard en Pierik, Perry (red.)2011. Wikileaks: Tussen Cyberoorlog en Informatierevolutie?, Aspekt, Soesterberg

Amkreutz, Jan, 2003. Digital Spirit: Minding the future, 1st Book Library

d’Aprile, Dorothee, (red.) 2015. Die Überwacher: Prism, Google, Whistleblower, Edition Le Monde Diplomatique, No 16

Brockman, John (ed), 2002, De Komende Vijftig Jaar. 25 Topwetenschappers over de

Ontwikkelingen in Hun Vakgebied, Utrecht: Het Spectrum (vert van The Next Fifty Years. Science in the First Half of the Twenty-First Century, New York: Vintage Books)

Dreyfus, Hubert L., 1985. Die Grenzen künstlicher Intelligenz. Was Computer nicht können, Athenaeum Verlag, Bodenheim (vert. van What Computers Can’t Do – The Limits of Artificial Intelligence, New York, 1972)

Druckman, Daniel and Bjork, Robert A. (eds), 1991. In the Minds Eye: Enhancing Human Performance, National Academy Press, Washington DC

Evans, Alan R., Martin, Kendall, Poatsy, Mary Anne S., 2010 (7th edition). Technology in Action,

Prentice Hall

Farber, Seymour en Wilson, Roger (eds), 1967. Mens onder Controle, Hilversum (vert. van Control of the Mind, 1963. New York McGraw-Hill)

Greenwald, Glen. 2014. No Place to Hide: Edward Snowden, the NSA and the Surveillance State,

Hamish Hamilton
Intelligence Artificielle. Le Point sur les Avancée et Dernières Découvertes. Intelligences Humaine, Animale et Végétale. Questions Sciences, janvier 2023, ESI , Paris.

Klein, G e.a., 1968. Mens of Robot. Een Socialistische Bijdrage over de Problemen van Structuurvernieuwing en Automatisering, 1968. Amsterdam: Stichting Uitgeverij Bevrijding Kuitenbrouwer, F. 1991. Het Recht Om Met Rust Gelaten Te Worden, Balans

O’Harrow, Robert. 2005. No Place to Hide, Free Press

Oomen, Palmyre M F, 2003. Werkelijkheid. Over Materie en Geest, Alfa en Bèta, en de Zaak van de Wijsbegeerte, Oratie Technische Universiteit Eindhoven

Reips, Ulf-Dietrich and Bosnjak, Michael (eds), 2001. Dimensions of Internet Science, Lengerich: Pabst Science Publishers

Rodriguez Hidalgo, Carmina. 2018. Bits of Emotion. The Process and Outcomes of Sharing Emotions Online, PhD Thesis Universiteit van Amsterdam

Seif, Klaus Philipp, 1986. Daten vor dem Gewissen: Die Brisanz der personenbezogenen Datenerfassung (German Edition), Herder

Tegmark, Max, 2017. Life 3.0: Mens Zijn in het Tijdperk van Kunstmatige Intelligentie (Dutch edition), Maven Publishing (vert. van: Life 3.0: Being Human in the Age of Artificial Intelligence, 2017)

Wiedhaup, C J J, 1967, Science of Fiction. Het Orakel van Santa Monica, AO Reeks Boekje 1150, Stichting IVIO, Amsterdam