De Franse presidentsverkiezingen

Civis Mundi Digitaal #42

door Jan de Boer

In maart 2017 zijn in Frankrijk de presidentsverkiezingen. De huidige president François Hollande die in zijn ambtsperiode van 5 jaar van socialist in sociaal-liberaal is veranderd, stelt zich niet opnieuw kandidaat wegens zeer teleurstellende economische resultaten waardoor zijn populariteit gedaald is tot 12 procent bij de Franse kiezers.

Politiek Rechts heeft zijn presidentskandidaat al gekozen: François Fillon. Politiek links is als gewoonlijk weer zeer verdeeld. Er strijden maar liefst zeven kandidaten, waaronder Manuel Valls tot voor kort minister-president, bij de Parti Socialiste in een in januari te houden interne verkiezing voor presidentskandidaten.

Wie die strijd gaat winnen, is met geen mogelijkheid te zeggen. Wel is duidelijk dat Radicaal Links met Mélenchon beslist niet van plan is om de verkiezingen in te gaan onder één paraplu met links/Parti Socialiste. Mélenchon zal een zelfstandige kandidaat zijn bij de presidentsverkiezingen. Een nieuwkomer is de jonge oud-minister van economische zaken Macron, de ’Franse Kennedy’, met zijn onlangs gestichte partij ’En Marche’. Macron, een duidelijk gematigde liberaal, verkondigt politiek niet rechts en niet links te zijn. Hij is een nieuw gezicht en dat doet het tegenwoordig overal in Europa goed. De centrum-partijen zijn er nog niet uit of ze François Fillon steunen of met een eigen kandidaat komen waarbij gedacht kan worden aan Bayrou. 

En dan hebben we natuurlijk het extreem-rechtse Front National met Marine Le Pen , nu de grootste politieke partij wat de kiezersgunst betreft. De kleine communistische partij heeft zich aangesloten bij Mélenchon. De ecologische partij ’Europe Ecologie-les Verts’ is zwaar verdeeld,  doet deels mee aan de voorverkiezing van de presidentskandidaat van de Parti Socialiste, maar komt ook met een eigen presidentskandidaat. Een paar heel kleine extreem-linkse, trotskistische, politieke partijen zoals ’La Lutte Ouvrière’ spelen geen rol bij deze presidentsverkiezingen.

Hoe liggen de kansen?

Wat zijn nu de kansen van de verschillende politieke presidentskandidaten in de eerste ronde? Of in de tweede ronde, waar het gaat tussen de beide kandidaten die de meeste stemmen in de eerste ronde hebben gekregen, wanneer in de eerste ronde geen van de kandidaten de absolute meerderheid haalt wat vrijwel altijd het geval is.

We beginnen met Marine le Pen van het Front National. Als de interne ideologische strijd tussen Marine le Pen en haar nichtje Marion Maréchal-Le Pen die een veel conservatievere koers voorstaat, geen rampen veroorzaakt, zal Marine Le Pen naar alle waarschijnlijkheid als eerste winnaar bij de eerste ronde van de presidentsverkiezingen uit de bus komen. Zij zal het dan moeten opnemen tegen degene die in die ronde de tweede plaats heeft ingenomen. In die tweede ronde heeft ze geen enkele kans omdat ze geen steun krijgt van een andere politieke partij. De Franse politieke

partijen weigeren principieel om met het populistische  extreem-rechtse Front National een verbintenis te sluiten.

Wie gaat naar de tweede ronde?

Belangrijk is dus wie als tweede kandidaat de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in gaat.

Dat is beslist niet duidelijk op dit moment. De ultra-rechtse kandidaat François Fillon zou in principe de meeste kans maken. Maar deze kalm overkomende zeer katholieke  en nationalistische plattelandspoliticus heeft een zeer hard uiterst liberaal sociaal-economisch programma opgesteld met nog veel meer steun voor de werkgevers dan nu het geval is. Met bezuinigingsspeerpunten als een (ondenkbare) vermindering van het ambtenarenbestand met 500.000 personen en het vrijwel geheel privatiseren, lees het uitkleden, van de sociale zekerheid met name wat betreft ziektenkosten, etc. Op sociaal-maatschappelijk gebied een uiterst conservatief streng katholiek programma. Tegen zijn sociaal-economisch programma komt nu ook in eigen rechtse kring steeds meer verzet met als resutaat dat Fillon al heel wat heeft moeten inleveren van zijn programma, waardoor zijn geloofwaardigheid er niet groter op is geworden. Het zal hem veel moeite kosten om voldoende steun van de meer gematigde rechtse en vooral centrumkiezers te krijgen om zijn tweede plaats veilig te stellen.

Daarbij komt dat de jonge nieuwkomer Macron met een meer gematigd liberaal programma voor Fillon een duidelijke concurrent is geworden en wellicht gematigde kiezers van rechts en de centrumpartijen en ook een zeker aantal gefrustreerde aanhangers van de Part Socialiste weet over te halen om voor hem te stemmen. Macron als de tweede kandidaat in de tweede ronde tegen Marine le Pen is niet uit te sluiten.

Ik verwacht niet dat Mélenchon van Radicaal Links het in de eerste ronde wint van Fillon of Macron en datzelfde geldt ook voor de nog niet bekende kandidaat van Links/de Parti Socialiste.

Wanneer we ervanuitgaan dat Fillon in de tweede ronde de tegenstander zal zijn van Marine Le Pen, dus een politieke strijd tssen erg rechts en extreem rechts dan zal hij op grond van Republikeinse gevoelens voldoende steun kunnen krijgen om normaliter Marine Le Pen te verslaan. Een ongewisse factor is in dat geval de opkomst van de kiezer, want normaal Links stemmende kiezers zullen moeite hebben hun stem op Fillon uit te brengen.

Mocht Macron het stoute stuk uithalen om de tegenstander van Marine Le Pen te zijn, dan zal hij

de nieuwe president kunnen worden, want hij zal geen moeite hebben om dan zijn aanhang bij de andere partijen te vergroten.

Natuurlijk is het bovenstaande koffiedik-kijkerij. De koffie is evenwel vrij helder, maar je weet maar nooit. De enige zekerheid is dat Marine le Pen met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid als eerste kandidaat de tweede en beslissende ronde van de presidentsverkiezingen in mei 2017 ingaat.