Prima overzicht van de sterk groeiende pro-Palestijnse beweging

Civis Mundi Digitaal #48

door Wim Couwenberg

Laatste koloniale oorlog

Het Israëlisch-Palestijnse conflict lijkt in eerste instantie een lokaal en territoriaal dispuut. Maar het beïnvloedt in zo opvallende mate tevens de internationale politiek dat het zich evenzeer als de problematiek van de nationale gedachte op het grensgebied van nationale en internationale ontwikkelingen bevindt. Het wordt wel voorgesteld als een religieus of ideologisch geïnspireerd beschavingsconflict, een onderdeel van de botsing tussen de westers-liberale wereld en het geradicaliseerde deel van de islamitische wereld. Het is de Arabieren te doen om de dominantie van de islam in Israël en elders in de wereld, zo wordt van rechts-zionistische zijde gesteld, waar men de ideologie van ‘Eretz Israël’ (recht van Israël op het gehele bijbelse land) aanhangt en uitdraagt. Het is een visie die in ons land ook weerklank vindt in het verkiezingsprogramma van de PVV.^[1]

Het Israëlisch-Palestijns conflict is ook gekarakteriseerd als de laatste koloniale oorlog.^[2] En dat lijkt mij meer in overeenstemming met de historische realiteit. Het herinnert aan het Europese kolonialisme, waarvan ontstaan en ontwikkeling van de staat Israël een laatste restant is. Het gaat hier namelijk om een koloniaal project, dat na de eerste wereldoorlog van zionistische zijde met steun van Engeland als koloniale mogendheid in Palestina in gang gezet is. De zogenaamde terugkeer van Joden uit Europa en andere delen van de wereld naar Israël is in de literatuur geïnterpreteerd als een specifieke – i.c. interne - vorm van kolonialisme en als zodanig vergelijkbaar met het interne kolonialisme in Zuid-Afrika onder het apartheidsbewind.^[3]

Als westerse enclave in een niet-westerse regio en late expressie van Europees kolonialisme en in die zin een voorpost van westerse machtsontplooiing aldaar is Israël evenals Zuid-Afrika onder de apartheid een land geworden dat voor zijn zelfhandhaving sterk leunt op militaire suprematie. Vandaar dat het militaire budget er een heilige koe is en dat er evenals in de VS een militair-industrieel complex is gegroeid, dat mede de bezetting van Palestijns gebied mogelijk maakt.

Toenemende polarisatie ten dienste van bevordering van de wereldvrede

Evenals Zuid-Afrika onder de Apartheid is Israël een ‘nation at war’ geworden, dat volledig in de ban is geraakt van een nationaal veiligheidssyndroom. Dat is wel verklaarbaar, want het wordt geconfronteerd met een sterk groeiende pro-Palestijnse beweging in het Westen, zeker ook in Nederland, waarvan de bekende onderzoeker en publicist Peter Siebelt een uitstekend overzicht geeft. Het gaat hierbij om een uitgebreid netwerk van non-gouvernementele organisaties, universiteiten, politici, in Nederland het Ministerie van Buitenlandse Zaken, en de kerken als onvermoeibare aanjagers. Het is vooral wat hij de kruistocht van de kerken noemt, in Nederland de Nederlandse Raad der Kerken, en in mondiaal verband de Wereldraad van Kerken, die onder voortdurende actie en pressie van Pax Christi in dit boek nauwgezet in beeld wordt gebracht. Wat een ongelofelijke politieke energie heeft die beweging al decennialang in stelling gebracht. Een ware politieke tragedie is daar het gevolg van geweest. Want wat onder de leuze van wereldvrede en universele mensenrechten wordt nagestreefd, is in feite uitgelopen op een toenemende polarisatie tussen twee vijandige en onverzoenlijk lijkende kampen.

Carrière-activisten

De auteur brengt terloops ook onder de aandacht hoe tal van pro-Palestijnse activisten maatschappelijk gestegen zijn tot invloedrijke posities binnen de overheid. Siebelt noemt ze terecht carrière-activisten. Een heel bekende is Bertus Hendriks, een prominent lid van het Palestina Komitee. Als activist, wetenschapper en journalist werkte hij zich druk actievoerend omhoog tot een van de bekendste Midden-Oosten deskundigen, die het misdadige van Palestijnse terreurdaden handig probeert weg te poetsen onder de bekende kreet: ik keur het af, maar je moet er wel begrip voor hebben. Al lezende passeren veel bekende namen in die beweging de revue, die met de beste bedoelingen aan deze politieke tragedie meewerken: in feite een uitzichtloze Koude Oorlog in plaats van bevordering van de wereldvrede, waar ook christenen in Israël slachtoffer van geworden zijn.

De voorwaarden voor een vreedzame oplossing van dit conflict zijn nog steeds een twee-staten oplossing op basis van de grenzen van 1967, inclusief teruggave van de volledige Golan hoogvlakte aan Syrië voor de burgeroorlog en een rechtvaardige oplossing voor Palestijnse vluchtelingen. Het zijn voorwaarden die volledig indruisen tegen de officiële Israëlische politiek. Dit is in november 2010 nog onderstreept. In een wet is toen vastgelegd dat er een tweederde meerderheid in het Israëlische parlement vereist is voor een besluit tot terugtrekking van Israël uit de bezette Golan-hoogvlakte en Oost-Jeruzalem. Als er geen tweederde meerderheid is, wordt het aan de kiezers ter beslissing in een referendum voorgelegd. Vrede in het Midden-Oosten lijkt dan ook voorlopig ver weg.

Het voortduren van dit conflict heeft voor Israël in zoverre een positieve kant dat interne tegenstellingen en spanningen daardoor beheersbaar blijven. Dat geldt in het bijzonder voor de toenemende spanningen tussen (ultra) orthodoxe en seculier gezinde Israëliërs. Ruim 10% van de bevolking is ultra orthodox. En dat percentage groeit snel door het hoge kindertal onder deze bevolkingsgroep en daarmee ook de politieke invloed ervan.

Via een effectieve machtspolitiek van voldongen feiten is Israël stap voor stap bezig dit conflict in zijn voordeel te beslechten. Intern steunt het daarbij op zijn nucleair onderbouwde militaire superioriteit en extern op een ijzersterkte Israëlische lobby die ervan uitgaat dat Israël altijd moet worden verdedigd ondanks de feiten, omdat het in de ogen van die lobby het morele gelijk aan zijn kant heeft. Het is een lobby die in het Westen, in het bijzonder in Amerika buitengewoon doeltreffend opereert. En dat is ook wel nodig. Want de Israëlische machtspolitiek blijft alleen effectief en succesvol, zolang zij zeker is van westerse, in het bijzonder Amerikaanse steun. Door tegenkrachten in Europa en de VS wordt die steun wel meer en meer ter discussie gesteld. De door Peter Siebelt in beeld gebrachte pro-Palestijnse beweging is daar een saillant voorbeeld van.