Macron en de revolutie: Kritische beschouwing over Macron als nieuwe Franse president

Civis Mundi Digitaal #48

door Jan de Boer

Macron mag zich graag vergelijken met de revolutionaire koning Louis Philippe, die in de negentiende eeuw het tot op het bot verdeelde Frankrijk opnieuw wilde verenigen en het in de vaart der volkeren omhoog wilde stoten. Hij voerde daartoe een parlementair stelsel in en bevorderde de industriële revolutie met kracht. Wat Macron met zijn niet geringe nationale en internationale egotripperij daarbij graag vergeet, is dat het bewind van Louis Philippe grote armoede onder de werkende klasse, boeren en arbeiders heeft veroorzaakt, en dat de nieuwe bourgeoisie een totaal gebrek aan begrip had voor wat er werkelijk in de Franse samenleving leefde. Dat heeft uiteindelijk tot de val van het koninklijk bewind van Louis Philippe geleid.

De overeenkomst van Macron met koning-burger Louis Philippe is enorm: een cultuur van verbinding, gebruik van holle woorden over vrede en verzoening, een beroep op intelligentie en als koning-burger de wens van één grote aan hem volledig toegewijde politieke partij, waaraan hij overigens weinig waarde hecht, eigenlijk daarop neer ziet, met ter linker zijde een uiteraard veel kleinere revolutionaire partij en ter rechter zijde een  kleine extreem-nationalistische partij. Daarbij houdt hij graag de pers op afstand.

Koning-burger Macron heeft in zijn algemene toespraak tot het congres: de Assemblée en de Senaat, in het Château de Versailles (kosten 500.000 euro !) zijn voor een groot deel nog vage ideeën en plannen uiteengezet in een vaak literaire gezwollen stijl zonder zich daarbij uit te laten over de benodigde middelen daartoe. De  realisering ervan heeft hij aan zijn regering onder leiding van Eduoard Philippe overgelaten (wel aan het handje van Macron zelf). In zijn toespraak heeft hij slechts één keer gerefereerd aan het Franse adagium "vrijheid, gelijkheid en broederschap". Daarna heeft het woord "vrijheid" alle ruimte gekregen zoals zijn opmerking over de herziening van het arbeidsrecht: "Natuurlijk moeten we de zwakken in de samenleving beschermen, maar het belangrijkste is het streven naar een zeer grote vrijheid van handelen".

Met een zekere regelmaat laat Macron zich ook laatdunkend uit over die zwakkeren in de samenleving. Zo zei hij op bezoek bij succesvolle en innovatieve starters gevestigd in een oud stationsgebouw: "Het is hier net als in een echt stationsgebouw waar je allerlei mensen ontmoet , zoals hier zij die in het leven slagen en anderen die niets waard zijn". Of in een fabriek met veel vrouwen aan de lopende band: "die zullen wel grotendeels analfabeet zijn".

Meer dan de helft van de Fransen heeft zijn anderhalf uur durende toespraak niet gewaardeerd, heeft zich afgevraagd wat de zin hiervan is en is boos over de geweldige kosten van dit evenement dat het monarchale karakter van Macron moet onderstrepen, terwijl er sterk bezuinigd moet worden.

Want bezuinigd moet er worden in tegenstelling tot de beloofde rose toekomst.Allereerst moet het begrotingstekort dit jaar eindelijk tot de door Europa vastgestelde 3 procent teruggebracht worden. Noodzakelijk omdat Frankrijk anders volledig zijn geloofwaardigheid richting Europa en ook Duitsland verliest, terwijl Macron juist een grote rol wil spelen in een verdere ontwikkeling van Europa, waar hij Duitsland ook hard bij nodig heeft.

De komende jaren moet het begrotingstekort dan nog verder teruggebracht worden. Om dat te kunnen realiseren, wil de de regering onder leiding van premier Philippe, onder meer een aantal verkiezingsbeloften van Macron doorschuiven naar latere jaren van het vijfjarige presidentsschap van Macron, waaronder de afschaffing van de "taxe d’habitation": een uiterst onrechtvaardige woonbelasting, waarmee tenminste jaarlijks 10 miljard euro is gemoeid, en een paar fiscale maatregelen vooral ten voordele van de  gegoede burgerij. Met de belofte deze woonbelasting af te schaffen heeft Macron veel kiezers voor zich gewonnen. En omdat deze woonbelasting een zeer  belangrijke inkomenspost is voor de gemeenten (vaak tot een goede 20 procent van hun jaarlijks budget), beloofde Macron deze afschaffing volledig te compenseren.

Ondertussen verloor Macron aan populariteit en dat deed hem de bezuinigingsplannen van Philippe verwerpen met de eis dat onder meer de afschaffing van deze woonbelasting een absolute prioriteit blijft. Over de compensatie voor gemeenten wordt niet meer gesproken, maar wel is aangekondigd dat de gezamenlijke lokale overheden 13 miljard euros moeten bezuinigen...

Het blijft onduidelijk hoe de verkiezingsbeloften van Macron te realiseren. waarvan de kosten volgens Eric Woerth, de voorzitter van de commissie financiën van de Assemblée 30 miljard euro bedragen. De bezuinigingen die hij in de komende vijf jaar van zijn presidentsschap wil doorvoeren, kosten volgens deze voorzitter 100 miljard euro in plaats van de door Macron gedachte 60 miljard  euro als Macron het niveau van publieke uitgaven wil stabiliseren en verder  het begrotingstekort  wil terugbrengen.

Om toch te voldoen aan het terugbrengen van het begrotingstekort dit jaar tot 3 procent, heeft Macron een aantal maatregelen afgekondigd waaronder bezuinigingen voor alle ministeries. Het zwaarst worden getroffen de ministeries van Defensie, van Binnenlandse Zaken en Buitenlandse zaken. Dat staat schrille tegenstelling tot zijn beloften betreffende defensie, bestrijding van terrorisme.

De stafchef van het leger bekritiseerde de aan hem opgedragen bezuiniging van 850 miljoen euro gezien de ook in het buitenland aangegane verplichtingen en het tekort aan materieel dat ook grotendeels verouderd en versleten is, hetgeen bewijsbaar het leven heeft gekost van soldaten die tegen het islamisme in Afrika strijden. Bovendien had Macron bij de verkiezingen een forse verhoging van het defensie-budget  toegezegd. Dat leidde meteen tot een in het openbaar vernederende reactie van Jupiter Macron, zoals hij steeds meer genoemd wordt: "Als president ben ik de chef van de strijdkrachten en ik duld geen tegenspraak". De alom gewaardeerde stafchef , generaal De Villiers, hield het voor gezien en is afgetreden. De relatie tussen de president en de strijdkrachten is goed verstoord. Macron heeft nu beloofd volgend jaar het budget van defensie te verhogen "zoals dat nog nooit gebeurd is". Maar waar dat geld vandaan moet komen, is onbekend.

Op alle gebieden wordt nu bezuinigd, zelfs de door Macron, een politieke "séducteur", in de verkiezingen volop geprezen  vrouwenorganisaties die geweld tegen vrouwen bestrijden, etc zijn met 25 procent in hun begrotingen gekort. Ook een 120.000 ambtenaren moeten verdwijnen, maar wie, hoe en waar is volkomen onduidelijk. Bezuinigingen op Justitie zijn niet te verkopen, daar Frankrijk jaar in jaar uit door het Europese Hof van de Rechten van de Mens aan de schandpaal wordt genageld voor mensonterende situaties in de gevangenissen, en een groot tekort aan rechters is, die bovendien in slechte behuizingen met onvoldoende informatisering moeten werken (in Nederland zijn er per 100.000 inwoners 2,5  keer meer rechters) .

Geloofwaardigheid in het beleid is tot dusverre ver te zoeken. Terwijl Macron het heeft over de noodzaak  van een goede humane opvang van vluchtelingen, doet zijn minister van binnenlandse zaken straffeloos het tegenovergestelde. Zo mogen vluchtelingen bij Calais niet door hulpverlenende instanties van voedsel en drinken worden voorzien. Frankrijk heeft overigens nog niet één derde van het door Europa aan Frankrijk toegewezen aantal vluchtelingen opgenomen.

Ook op milieugebied wordt geen coherent beleid gevoerd. Er worden prachtige toekomstplannen gepresenteerd zoals de sluiting van 17  kernreactoren voor 2025. Maar om deze sluiting te compenseren, moet in zeven jaar tijd de capaciteit van zonnepanelen en windmolens verviervoudigd worden. Niet eenvoudig als men weet dat het installeren van een windmolenpark in Frankrijk gemiddeld 8 jaar kost.

Bovendien ligt er het plan om tussen nu en uiterlijk 2040 de verkoop van auto’s op benzine, diesel en gas te verbieden en dan daarna met een bonus-malus het hele wagenpark op elektriciteit te laten rijden. Op de vraag waar ook met de sluiting van de 17 kernreactoren de daarvoor benodigde elektriciteit vandaan moet komen, wordt niet ingegaan......

Ondertussen is het gebruik van pesticiden in de landbouw weer toegestaan - uit een oogpunt van Europese harmonisatie laat de regering weten -  en exporteert Frankrijk zelfs een verboden pesticide.

De Assemblée Nationale houdt zich nu bezig met de nieuwe zeer omstreden arbeidswet, die Macron per presidentiële decreten door wil voeren. De meerderheid van de Franse bevolking is tegen deze nieuwe arbeidswet en verwacht mag worden dat de (ook hervormingsgezinde) vakbeweging in september tot akties over zal gaan.Van de belofte deze wet die de arbeid flexibiliseert, te completeren met een noodzakelijk daaraan aangepast sociaal zekerheidssysteem (meer zekerheid voor werknemers) en goede (her)scholingsprogramma’s - allebei kostbare zaken - wordt niets meer vernomen, hooguit een vaag dat-komt-later. Vooraanstaande economen verzuchten dan ook: waarom nu en ook nog met presidentiele decreten deze onvolledige wet er door drukken: het marginaliseert de vakbeweging, het maakt de werknemers afhankelijker en bovendien schept het geen arbeidsplaatsen.

Macron eist van zijn nu in een politieke partij veranderde beweging "En Marche" die de absolute meerderheid heeft in het parlement ook een absolute gehoorzaamheid. En bloc moet er zonder discussies voor de voorstellen en wetsvoorstellen van de regering van Philippe gestemd worden. De gewoonte om aan de oppositie één of meer belangrijke posten in de Assemblée toe te kennen uit een oogpunt van gezonde democratie, is niet gehonoreerd.  Alle belangrijke posten zijn door  Macron geclaimd.

Waar het straks in tegenstelling tot de eerdere beloften om zeer forse bezuinigingen gaat, lijkt mij dit ook een grote strategische vergissing. Als er in het parlement geen ruimte is voor oppositie, vindt deze straks plaats op straat. En dat betekent in Frankrijk niet alleen grote vreedzame manifestaties maar ook barricaden en gewelddadige protesten. Bovendien is het maar de vraag hoe lang die politieke partij met ruim driehonderd nieuwelingen, grotendeels uit gegoede milieus en zonder politieke ervaring waaronder natuurlijk ook gelukzoekers en opportunisten zijn, met straffe hand onder de duim gehouden kan worden.

Het door Macron geëiste exemplarische gedrag is niet bij iedereen in goede handen. Sinds zijn verkiezingsoverwinnig zijn al verschillende ministers vervangen wegens gepleegde financiële onregelmatigheden /fraude, ook de huidige minister van werkgelegenheid ligt onder vuur en een vooraanstaande gedeputeerde van de politieke partij "En marche" heeft onlangs een taxichauffeur in Parijs gebeten wegens een verschil van mening over 12 euro.

Er is een oud Romeins gezegde: "Licet Iovis, non licet bovis", wat aan Jupiter is toegestaan, is niet aan ieder rund toegestaan".De recente wet die gedeputeerden terecht verbiedt om familieleden als door de staat betaalde parlementaire medewerkers aan te nemen (vaak verkapte zelfverrijking), geldt kennelijk niet voor Macron. Waar vroegere presidentsvrouwen zich onbetaald bezighielden met vooral humanitaire zaken, krijgt Brigitte Macron daarvoor een door de staat betaald budget .Je kunt de gedeputeerden horen tandenknarsen.

Nee, van Macron in geen revolutie te verwachten, wel een ouderwetse restauratie van de macht, waar niemand op zit te wachten in een moderne democratie. En dat bevordert de revolutie van de straat, van de armen en vergetenen tegen de rijken, van het platteland tegen de (kleine) bourgeoisie in de steden.

Frankrijk is een borrelende vulkaan, schreef kortgeleden een filosoof. Een uitbarsting ervan is in  de komende jaren niet onwaarschijnlijk.