Goede voornemens

Civis Mundi Digitaal #54

door Jan de Boer

Met oud en nieuw barsten we van de goede voornemens: meer bewegen, afslanken, stoppen met roken... Meestal blijft het bij voornemens: de geest wil wel, maar het vlees is zwak. Natuurlijk heb ik heb ook mijn goede voornemens, waarvan eentje die naar ik hoop door de lezers van dit artikeltje voor eigen bestwil overgenomen wordt: het vermijden van suiker.

Afgezien van honing werd tot in de middeleeuwen in Europa geen suiker of andere zoetstof gebruikt. Nu zit het overal in: in gebak, in snoep, in jams, in limonades, maar ook in ingeblikte groenten, in ketchup en in vrijwel alle kant en klaar bereide maaltijden. In de laatste anderhalve eeuw is het gebruik van suiker geëxplodeerd. In de Verenigde Staten wordt nu volgens officiële cijfers zelfs 60 kilo suiker per hoofd van de bevolking per jaar geconsumeerd, dat is bijna 40 procent van de totale dagelijkse energiebehoefte. Veel te veel dus.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt dat het dagelijks gebruik van suiker - afgezien van suikers in groenten en fruit - beperkt moet worden tot 10 procent van de dagelijkse energiebehoefte. Beter nog is 5 procent voor ieders gezondheid. Onderzoek wijst uit dat 10 procent suiker of minder in de dagelijkse energiebehoefte het risico van overgewicht, van zwaarlijvigheid en tandbederf: cariës en wolf, drastisch vermindert. De arts Francesco Branco van de WHO laat weten dat de consumptie van suiker uit een oogpunt van gezonde voeding beter helemaal achterwege kan blijven.

De zorgen van gezondheidsspecialisten worden steeds groter naar mate de zwaarlijvigheid, de vetzucht, toeneemt. Natuurlijk hangt zwaarlijvigheid nauw samen met algemene slechte levensgewoontes, maar ook met een voeding te rijk aan vetten en suikers. De WHO verwacht dat, het aandeel van mensen met overgewicht en zwaarlijvigheid van nu in 2012 met 47 % in 2030 zal stijgen tot 67%. Met als consequentie dat het aantal diabetici in 2045 maar liefst 630 miljoen personen oftewel 1 op de 10 mensen zal bedragen. De Amerikaanse endocrinoloog Robert Lustig zegt in zijn boek Sugar, the Bitter Truth, dat suiker gif is en verslavend werkt en hoge bloeddruk, een verhoging van de bloedsuikerspiegel en intolerantie wat betreft insuline veroorzaakt. Hij stelt dat fructose op soortgelijke wijze als alcohol giftige effecten in de lever tot gevolg heeft. Met andere experts pleit Robert Lustig voor een belasting en strikte inkadering van de verkoop van producten met suiker. Maar net als in andere zaken is hier de lobby van suikerproducenten en bedrijven die suiker in hun producten verwerken, onverzettelijk en machtig.

Toch is er een duidelijk alternatief voor suiker: de bladeren van de stevia: een plant met witte bloempjes die groeit in de grensstreken van Brazilië met Paraguay, die de Indianenstam Guarani al een 10.000 jaar gebruiken om de bitterheid van andere planten te verzachten. De blaadjes van de stevia hebben een zoetende kracht 40 keer zo sterk als de suiker van suikerriet en suikerbiet. Het extract is zelfs 300 keer zo sterk, blijft hangen in de mond, kan gebruikt worden in de keuken en verdraagt 200 graden Celsius. Het heeft weinig calorieën en het effect op de bloedsuikerspiegel is te verwaarlozen.

In de jaren ’50 introduceerde Japan de teelt van de steviaplanten, in1969 verbood het de synthetische suikervervangers als het voor de gezondheid verdachte aspartaam. Sinds 1980 verbouwen steeds meer landen als Brazilië, China en Australië deze plant. In 2008 bevestigde de WHO de onschadelijkheid en de zegeningen van de Stevia. De arme Guarani hoopten op een zekere rijkdom met de handel in deze plant en extracten. In mei 2014 voor het wereldkampioenschap voetbal organiseerden ze een manifestatie in Brasilia, de hoofdstad van Brazilië, en eisten daar de zeggenschap terug over hun gronden en vroegen aan de Coca-Cola-industrie geen suiker van suikerriet uit Brazilië meer te gebruiken die verbouwd werden op hun gebieden waar zij uit verjaagd waren. Sindsdien fabriceert Coca -Cola een Cola -light gezoet met Stevia. De Guarani en andere Indianenstammen hebben niet van de run op stevia geprofiteerd. De multinationals produceren nu een synthetische stevia waar zij het patent op hebben... Inderdaad de effecten van een ongecontroleerde mondialisatie: rijken worden rijker, armen worden armer.

Hoe dan ook, u hoeft geen suiker meer te gebruiken, maar kunt als consument zeker in goede natuurzaken het extract van de stevia kopen en druk uitoefenen op de suikerverwerkende bedrijven om voortaan het veel gezondere stevia-extract te gebruiken door producten met riet- of bietsuiker te boycotten.

Dat is dus mijn goede voornemen voor 2018. Ik zal daarom in afwachting van de ontwikkelingen in de suikerverwerkende industrie en bedrijven met afgewende blik langs banketbakkerszaken lopen. Ik ben gek op taart en andere zoetigheden en hoop dus vurig dat mijn geest sterker is dan mijn zwakke vlees.