Corruptie is veel complexer dan we denken

Civis Mundi Digitaal #55

door Michel van Hulten

Ontleend aan Ad Valvas van de Vrije Universiteit dd 20 januari 2018

Wetenschap 11 januari 2018

De presentatie van dit boek vond al plaats op 15 januari 2018, toch geen reden om er niet alsnog aandacht voor te vragen.

Over Ronald Kroeze, de eerste auteur van deze studie, wordt op het internet vermeld:

He obtained his PhD in 2013 after he successfully finished a research on corruption and public morality in Dutch politics between 1848 and 1940 that was part of the larger project ‘The Genesis of Public Valuesystems 1650-1950’ and funded by the Netherlands Organization for Scientific Research (NWO). The results of his research were published in Ronald Kroeze, Een kwestie van politieke moraliteit. Politieke corruptieschandalen en goed bestuur (A question of political morality. Political corruption scandals and good government in the Netherlands, 1848-1940). Hilversum: Verloren, 2013.

In zijn dissertatie liet hij al eerder zien dat corruptie nu wel in toenemende mate aandacht trekt en krijgt, maar dat ook al in de eeuw tussen midden 19^e en 20^e eeuw onze maatschappij er bepaald niet vrij van was. Herlees zijn artikel Corruptie en goed bestuur in modern Nederland: een historische visie in Civis Mundi no. 21 van 5 november 2013.

£75.00 Hardback, Published: 07 December 2017, 464 Pages, 234x156mm,

ISBN: 9780198809975

Also Available As: Ebook. To purchase, visit your preferred ebook provider.

Anti-corruption in History

From Antiquity to the Modern Era

Edited by Ronald Kroeze, André Vitória, and Guy Geltner

Offers the first long-term historical overview of corruption and anticorruption in Europe
Discusses corruption and anti-corruption in wide-ranging historical contexts: Ancient Greece and Rome, Medieval Eurasia, Italy, France, Great Britain and Portugal as well as studies on anticorruption in the Early Modern and Modern era in Romania, the Ottoman Empire, the Netherlands, Germany, Denmark, Sweden and the former German Democratic Republic
Provides a critical assessment of dominant narratives about corruption in different scholarly disciplines, as well as those voiced in popular media or by politicians
Tests and discusses effective approaches to the study of corruption and anticorruption in different historical and geographical contexts

------------------------------------------------------------------------------------------------

Nederlanders en andere Noord-Europeanen kloppen zich altijd tevreden op de borst omdat ze zo vrij van corruptie zijn, in tegenstelling tot het Zuiden. Maar dat ligt veel genuanceerder, zegt VU-historicus Ronald Kroeze, die samen met zijn UvA-vakbroeders André Vitoriá en Guy Geltner een historisch overzicht van corruptie en corruptiebestrijding heeft geschreven: ‘Anticorruption in history’.

“Nederland en de Scandinavische landen prijken altijd bovenaan de lijstjes van corruptievrije landen en als je kijkt naar kleine corruptie, omkoping van politiemensen en dergelijke, lijkt dat terecht”, aldus Kroeze. “Maar wij hebben wel hele grote complexe corruptiezaken, zoals de bouwfraude van een paar jaar terug, en vorig jaar nog moest SBM Offshore 238 miljoen euro boete betalen wegens belangenverstrengeling in Brazilië. En hoe zit het met belastingparadijs Nederland? Veel mensen noemen dat belastingontduiking en dus corruptie, anderen zeggen dat het alleen maar gebruikmaking is van de mazen in de wet.”

Systeemkritiek

Het is maar wat je corruptie noemt, vindt Kroeze. “En tegenwoordig wordt er een heel enge definitie van het woord gebruikt. Maar historisch gezien houdt corruptie veel meer in dan omkoping, gaat het om belangenverstrengeling, gebrek aan moraal, wordt de beschuldiging gebruikt om een staatssysteem te bekritiseren of om privileges aan de kaak te stellen die leden van de elite elkaar gunnen.”

Het is een kwestie van cultuur en context, zegt Kroeze, en daarom moeilijker te benoemen dan beleidsmensen en media vaak denken. “Voor hen is het klare zaak en is een land als Griekenland corrupt en Duitsland niet. Maar als Noord-Europese banken een land failliet laten gaan omdat ze daar zelf beter van worden, wat is dat dan?”

Niet-historici menen ook vaak dat er in landen als Nederland een keerpunt is geweest waarop voorgoed werd afgerekend met corruptie. “Een moment waarop het ancien régime ophield te bestaan en alles goed was, maar uit ons onderzoek blijkt dat daarvoor geen enkel bewijs is. En het lijkt makkelijk om vast te stellen dat een land als Roemenië, waar duizenden ambtenaren zijn veroordeeld voor corruptie, corrupter is dan Nederland, met enkele tientallen veroordelingen, maar dat is dus alleen als je een zeer beperkte definitie van corruptie hanteert.”

Politiek wapen

De beschuldiging van corruptie is volgens Kroeze ook een machtig politiek wapen. “Nederland legitimeerde de kolonisatie van het huidige Indonesië ermee, want er werd een einde gemaakt aan de corruptie van de lokale vorsten. Tegenwoordig wordt er het ingrijpen in landen als Griekenland mee gerechtvaardigd.”

En politici als Baudet gebruiken de beschuldiging om het huidige politieke systeem mee te diskwalificeren. “Sommige mensen vinden dat hij een punt heeft, want het is toch ook zo dat het partijstelsel maar twee procent van de kiezers vertegenwoordigt, dat elkaar alle baantjes gunt? Het hangt helemaal af van de definitie.”

Oké, maar wat schieten we op met al dat gerelativeer? Hoe moeten we verder na lezing van Kroezes boek?

Absolute zekerheden

“Een one-size-fits-all-oplossing is er niet”, aldus Kroeze, en absolute zekerheden leveren we inderdaad niet. Je moet echt de casuïstiek induiken om iets op te lossen en onze conclusie is dat je meer tijd nodig hebt en verschillende oplossingen om verschillende problemen aan te pakken.”

Het boek Anticorruption in history is uitgegeven bij Oxford University Press. Het werd 15 januari 2018 gepresenteerd in Spui25, Universiteit van Amsterdam.

Peter Breedveld

---------------------------------------------------------------------------------------------------

https://global.oup.com/academic/product/anti-corruption-in-history-9780198809975?cc=nl&lang=en&

Description

Anticorruption in History is a timely and urgent book: corruption is widely seen today as a major problem we face as a global society, undermining trust in government and financial institutions, economic efficiency, the principle of equality before the law and human wellbeing in general. Corruption, in short, is a major hurdle on the "path to Denmark" a feted blueprint for stable and successful statebuilding. The resonance of this view explains why efforts to promote anticorruption policies have proliferated in recent years. But while the subject of corruption and anticorruption has captured the attention of politicians, scholars, NGOs and the global media, scant attention has been paid to the link between corruption and the change of anticorruption policies over time and place, with the attendant diversity in how to define, identify and address corruption.

Economists, political scientists and policy-makers in particular have been generally content with tracing the differences between low-corruption and high-corruption countries in the present and enshrining them in all manner of rankings and indices. The long-term trends (social, political, economic, cultural) potentially undergirding the position of various countries plays a very small role. Such a historical approach could help explain major moments of change in the past as well as reasons for the success and failure of specific anticorruption policies and their relation to a country’s image (of itself or as construed from outside) as being more or less corrupt. It is precisely this scholarly lacuna that the present volume intends to begin to fill.

The book addresses a wide range of historical contexts: Ancient Greece and Rome, Medieval Eurasia, Italy, France, Great Britain and Portugal as well as studies on anticorruption in the Early Modern and Modern era in Romania, the Ottoman Empire, the Netherlands, Germany, Denmark, Sweden and the former German Democratic Republic.