India krijgt vaste voet in het Midden-Oosten

Civis Mundi Digitaal #57

door Jan de Boer

Merkwaardig dat er zo weinig geschreven en gesproken wordt over de steeds grotere aandacht van India voor het Midden-Oosten, die volgens mij een teken is van een toenemende machtsstrijd met China.

Na het bezoek van de Israëlische premier Netanyahu begin dit jaar aan India, heeft de Indiase premier Modi in februari een bezoek gebracht aan Oman, aan de Verenigde Arabische Emiraten en Palestina. Bovendien heeft Modi - een felle Hindoe-nationalist - in februari ook de Iraanse Hassan Rohani op staatsbezoek ontvangen. India heeft zich verbonden met het Midden-Oosten vanuit een economisch en een strategisch oogpunt. Het gaat India om het veiligstellen van energieleveringen, het beter beschermen van zijn kleine tien miljoen migranten die in de Golfstaten werkzaam zijn en vooral ook om het doorbreken van de steeds dreigender Chinese omsingeling van de regio.

Eerst was India erg terughoudend in zijn contacten met Israël dat gezien werd als een product van

Westers imperialisme. Sinds het Israëlisch-Palestijns conflict feitelijk geen spanningen meer in het Midden-Oosten veroorzaakt en de relaties tussen de soennitische Arabische monarchieën en Israël sterk zijn verbeterd, is er een goede samenwerking van India met Israël met name op het terrein van water, landbouw en defensie.

Sinds Amerika zich terugtrok uit de Golfstaten en wegens een groeiende rivaliteit met het sjiitische Iran, zocht Saoedi-Arabië dat altijd een trouwe bondgenoot van Pakistan was, nieuwe partners waarvan Israël er één is. India en Saoedi-Arabië sloten een akkoord met betrekking tot het uitwisselen van gegevens betreffende het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. Saoedi-Arabië levert één vijfde van de in India benodigde olie en op haar grondgebied werken drie miljoen Indiërs. India is zich zeer bewust van de rivaliteiten in het Midden-Oosten en prefereert in dat kader bilaterale relaties om geen partij te hoeven kiezen tussen bijvoorbeeld Saoedi-Arabië en Iran. Haar neutraliteit is een zo goed mogelijk antwoord op de dreiging van de Chinese aanwezigheid in de Indische Oceaan. In 2017 opende China haar eerste militaire basis in het Afrikaanse Djibouti en bereidt nu een tweede basis voor op de kust van Pakistan.

President Modi heeft tijdens zijn bezoek aan Oman toestemming gekregen de haven van Duqm aan de Indische Oceaan te gebruiken voor de ravitaillering van zijn oorlogsschepen. Deze haven is zeer strategisch gelegen, niet ver van de Straat van Ormouz waar een derde van de wereldvoorraad olie passeert. Bovendien ligt de haven van de Pakistaanse stad Gwadar dichtbij. Deze stad maakt deel uit van de nieuwe "zijde-route", die China gebruikt als handelsroute, maar vooral om haar invloed uit te breiden. India gaat ook haar militaire aanwezigheid in het noorden van de Indische Oceaan versterken. Voor het eerst in maart dit jaar zijn er oefeningen van haar zeemacht samen met die van de Verenigde Arabische Emiraten.

Volgens de journalist Julien Bouissou van Le Monde wil India Iran via de haven van Chabahar gebruiken als toegangspoort tot Afghanistan en Centraal Azië nu Pakistan haar de toegang via het vaste land onmogelijk maakt. India gaat 85 miljoen dollar investeren in de verbetering van een deel van de haven van Chababar en bestudeert samen met Iran de mogelijkheid voor het realiseren van een internationale transport route. Deze zou Bombay met Centraal Azië en zelfs met Europa via de haven van de Iraanse stad Bandar Abbas kunnen verbinden.

De Golfstaten en ook de andere landen in het Midden-Oosten zien geen enkel probleem om met India samen te werken, zegt de genoemde journalist Julien Bouissou. Dit ondanks dat de mohammedaanse minderheid in dat land bedreigd en zelfs aangevallen wordt door een extreem nationalistisch hindoeïsme waarvan president Modi de vertegenwoordiger is. Modi heeft onlangs de bouwplaats van de eerste hindoe-tempel in de Verenigde Arabische Emiraten ingewijd. En de Iraanse Rohani verklaarde dat India een voorbeeld is van vreedzame religieuze co-existentie. Over hypocrisie gesproken!

De laatste zin over de machtsstrijd tussen India en China is nog lang niet geschreven.