Posterijen knijpen de citroen verder uit

Civis Mundi Digitaal #57

door Lode Goukens

De nieuwste trend in het uitpersen van toeleveranciers komt er aan. Het Belgische postbedrijf BPost voegt een manier toe aan de reeds bestaande praktijken om leveranciers uit te wringen. In 2016 boekte BPost een nettowinst van 346 miljoen euro. De balans toont een dikke 710 miljoen euro aan diverse aankoopkosten. Van die kosten wil het bedrijf 2 procent recupereren.

BPost stuurde e-mails naar leveranciers met het verzoek geld terug te geven:

‘We zijn een bedrijf in volle transformatie en willen de besten zijn. We zoeken constant naar manieren om onze kosten te verminderen en willen werken met de beste leveranciers. Daarom vragen we u om 2 procent van het vorig jaar aan ons gefactureerde bedrag via een creditnota terug te storten.’

Hoe de honderden leveranciers zullen reageren valt moeilijk te voorspellen, maar het lijkt alsof de voormalige overheidsdienst een aloude variant van de steekpenningen wil officialiseren. Met dit verschil dat de leverancier niet één of andere ambtenaar een dikke bruine enveloppe afgeeft rond kerstmis, maar dat ‘procentje’ dus aan het bedrijf zelf terug geeft. Persagentschap Belga meldde zelfs dat ‘Het postbedrijf berekende in de mail ook het exacte bedrag dat het graag teruggestort krijgt’. 

Een brave ziel zou denken dat het een 1 aprilgrap is die door een tikfoutje een maand te vroeg verstuurd werd, maar tot ieders verbazing is het een officieel beleid en een initiatief van de top bij Bpost. Deze afpersing is om meerdere redenen een erg onethische praktijk. Ten eerste lijkt het op chantage naar leveranciers toe en is de impliciete boodschap dat er geen nieuwe orders volgen als er geen 2 procent teruggestort worden. Ten tweede zou dit betekenen dat Bpost vindt dat ze ondanks openbare aanbestedingen en onderhandelingsprocedures minstens 2 procent teveel betaalden.

Voor een bedrijf dat onlangs nog de postzegelprijzen onbillijk veel verhoogde is het overigens een beetje cynisch dat ze e-mail gebruiken voor een dergelijke boodschap en niet een klassieke brief via hun eigen netwerk met postbodes (het officieel opgelegde postman is zelfs geen Nederlands, maar allicht hetzelfde genie dat achter deze maatregel zit besloot jaren geleden dat postbode als woord voortaan uit den boze was en het Engelse postman diende te worden gebruikt).

De woordvoerder Baudouin de Hepcée beweerde in de krant De Tijd ‘Er verandert niets aan de contractuele voorwaarden met onze leveranciers. We willen een duurzame en evenwichtige relatie met hen uitbouwen en de contracten zoveel mogelijk uniformiseren met de gangbare commerciële voorwaarden. Op die manier streven we naar een win-winsituatie voor beide partijen.’

Diezelfde De Hepcée noemde de demarche ‘common practice’ in de aankoopwereld. ‘Veel grote bedrijven doen het. We hebben het niet uitgevonden. Het is wel de eerste keer dat we het zo doen.’ Het is de zoveelste kunstgreep van multinationals die via e-procurement en allerhande SIGMA SIX en andere technieken de toeleveranciers steeds verder uitknijpen. Niet de relatie en de betrouwbaarheid zijn van tel, maar het steeds verder uitknijpen. De bedoeling is om een afhankelijkheidspositie te scheppen en uiteindelijk zelf de prijs te bepalen en als de leveranciers dan over kop gaan deze in te ruilen voor een andere leverancier. Door het uitbesteden van zoveel mogelijk functies, diensten of productie optimaliseren multinationals zo de winsten. De aankopers krijgen titels zoals “blauwe band” alsof het vechtsporters zijn die leveranciers in elkaar timmeren. Dat ondertussen een economisch kerkhof ontstaat van leveranciers die als slaven op onrendabele manier werken om inwisselbaar te zijn, deert blijkbaar niemand.

Ondertussen vervangen ze postbodes door flexijobs met bejaarden en sociaal zwakkeren die enkele uren per dag posthulpje spelen en pakjes en brieven bezorgen. De bestelling van brieven die in de jaren 1980 nog tweemaal daags gebeurde in de steden zoals Antwerpen vindt nog slechts éénmaal daags plaats en postkantoren zijn massaal gesloten. Postpunten in kranten of sigarenwinkels kregen afgelopen maanden eenzijdig een verlaging van de vergoeding per pakje opgelegd, terwijl steeds meer automatisering opgelegd wordt. Als dit de manier is waarop een openbare dienst zoals de posterijen denkt dat de privatisering werkt dan dringt een publiek debat zich op.