Maatschappijkritische gedichten rondom Habermas en de 'gele hesjes'
Civis Mundi Digitaal #74
door Piet Ransijn
pixabay.com/nl/silhouetten-mensen-werknemer-582969
Empathie 2018 12 08
Bevrijding ligt voorbij het redenerend denken
waar diep gevoel en empathie ons wenken
vanuit een warme plek dichtbij het hart
waar onbegrip en disrespect ons niet verwart
Er is een teder licht dat ons omhult
en ons opeens vanuit ons zelf vervult
Maatschappijkritiek en waarden 2018 12 15 Over Habermas en de ‘gele hesjes’
Ik keek een tijdje door zijn ogen
Raakte door zijn werk bevlogen
Er ging een wereld open
in al zijn ingewikkeldheid
Onze leefsfeer wordt bedreigd
zodat de mens het te verduren krijgt
De democratie lijkt een kakafonie
De trots van onze natie wekt frustratie
In plaats van dialoog komt er dispuut:
een minder vruchtbaar substituut
Het wordt bepaald door geld en macht
Wat heeft het ons gebracht?
Menselijke waarden wijken
voor belangen van de superrijken
Vrijheid geldt hoofdzakelijk verbaal
In het systeem regeert het kapitaal
Het systeem kan voortbestaan
door voor de winst te gaan
Menselijke waarden wijken
tot het stelsel gaat bezwijken
aan zijn tegenstrijdigheid
en een inhumaan beleid
Protest
Wat niet levenwekkend is
gaat vroeg of laat een keer mis
Mensen zijn geen marionetten
die je naar de hand kunt zetten
Er vormt zich op den duur
een tegenbeweging in de cultuur
die door geld zich niet laat paaien
en de bakens om wil draaien
Naar iets wat er werkelijk toe doet
Wat dit is weet men niet goed
De verloren levenskwaliteit
wordt inzet van de strijd
Men wil de overheersing kwijt
van een systeemgericht beleid
dat tal van brave burgers stoort
omdat het niet hun noden hoort
Het gaat erom de hand te reiken
naar het volk en hen weer te bereiken
met en beleid dat de wil van het volk
overtuigend met verve vertolkt
Op zoek naar integriteit
Mensen zoeken naar identiteit
in een leven vol verdeeldheid
Voor alsnog is de verwarring groot
en het leven vaak van zin ontbloot
Dat is de prijs die we betalen
voor verlies van grote verhalen
die ons ooit verbinding gaven
en een antwoord op veel vragen
Mensen zijn hun houvast kwijt
en verlangen naar integriteit
Hebben weer verhalen nodig
en ook mythen zijn niet overbodig
We willen weer in iets geloven
Iets dat onze aarde kan verrijken
Wat het is dat moet nog blijken
Niet meer in een kracht van boven
Waarden die naar boven komen
wijzen richting duurzaamheid
willen wij hier blijven wonen
met voldoende levenskwaliteit
We lopen tegen veel problemen aan
Willen eigenlijk een vol en rijk bestaan
Met welvaart en vrede op aarde
Een leven gedragen door waarden
We willen niet alleen maar winstbejag
en verder kijken dan de volgende dag
We willen een leven met diepere zin
en zoeken naar een nieuw begin
De excessieve weelde van de rijken
die op glossy damesbladen prijken
geeft soms tijdelijk een voos gevoel
maar geen dieper levensdoel
Levenswaarden
De waarde van het leven
groeit door delen en door geven
Wij voelen ons te meer verrijkt
als het ook voor anderen zinvol blijkt
Dat geldt vooral voor levenswaarden
die verbonden zijn met onze aarde
de mensen en de dieren die er wonen
en de kinderen die nog kunnen komen
De aarde is geen roofplaneet* *Vgl. de ‘predatory society’, de roofsamenleving van Thorstein Veblen
En ook geen tranendal vol leed in The Theory of the Leisure Class e.a. werken
De aarde is een proefstation
Dat lang voor onze tijd begon
Wij mogen haar prudent beheren
zonder excessief haar weelde te begeren
Zie de aarde als godin of als vriendin
en laat je er prudent mee in
Zie haar ook als onze moeder
en de medemens als onze broeder
Een mens heeft idealen nodig
Eren van de aarde is niet overbodig
Zoekend naar een haalbaar ideaal
Toont zich ook het mensheidsideaal
waarin de mensen samen willen leven
en in staat zijn om te delen en te geven
Harteloos weten 2018 12 08
Instrumentele rationaliteit
grossiert in harteloos inzicht
met een hoog ledig gewicht
en verspreidt zich wereldwijd
Het is een vreemd soort weten
Het wordt becijferd en gemeten
Het zegt niet wat de zin is
van hetgeen wij weten
Van waarden beroofd
beschouwd als bijgeloof
hebben andere culturen
het zwaar te verduren
Ze kunnen een aanvulling geven
bij onze half bewezen hypothesen
Biedt de wetenschap een substituut
voor traditie en cultuur?
Zij biedt geen duidelijke waarden
voor de omgang met de aarde
Andere volken hoeden de aarde
met ecologische waarden
Terwijl bij ons bedrijven
de natuur steeds meer bedreigen
Het sprookje van de vooruitgang
had teveel noten op zijn zang
De vooruitgang vreet de aarde kaal
Een somber, macaber verhaal
De wetenschappelijke discipline
dient om geld te verdienen
In de handen van de rijken
raakt wetenschap zijn waarde kwijt
en ook zijn onafhankelijkheid
Zij kan de mensheid gaan bedreigen
bij gebrek aan dienstbaarheid
Wetenschap dient juist in onze tijd
door waarden te worden geleid
Zonder een kennisleidend belang
gaat eigen dynamiek zijn gang
De macht van het kapitaal
gaat met ons weten aan de haal
Al het andere moet wijken
om een elite te verrijken
Accumulatie van kapitaal
De dynamiek van kapitaal
is geen achterhaald verhaal
Als de banken imploderen
kunnen zij ons ruïneren
In de wetenschap is meer bekend
dan waar het volk in is gekend
Het delen van relevant inzicht
is een wetenschappelijke plicht
Te dienen als een vraagbaak
is een wetenschappelijke taak
Bij te dragen tot de verlichting
is een wetenschappelijke verplichting
zoals de wijzen in vroegere tijden
de mensheid uit het duister leidden
www.jolandabreur.nl/zingeving/de-kracht-van-zelftranscendentie
Collectief bewustzijn 2018 11 11
Het zit dikwijls anders in elkaar
dan de wetenschap bevat als waar
De werking van veel energie
is nog een groot mysterie
Ook de werking van bewustzijn
is nog grotendeels geheim
We hebben slechts een flauwe notie
van de werking van emotie
Wat wij weten van het collectief
is nog heel speculatief
De objectieve wetenschap
heeft daar weinig van gevat
Dat komt omdat het subject
zich aan de wetenschap onttrekt
De wereld is niet louter objectief
maar veeleer intersubjectief
Hoe wij met elkander leven
is een cruciaal gegeven
Wat we met zijn allen denken
en tezamen aandacht schenken
bepaalt het wereldgebeuren
dat ons mee kan sleuren
in dynamische processen
zoals oorlog en recessie
Ook in wereldwijde creativiteit
en een mondiaal humaan beleid
Het hangt af van ons bewustzijn
hoe het nu en straks zal zijn
Door onze diepere drijfveren
Gezamenlijk te cultiveren
kunnen wij de wereld mores leren
http://preptember.nl/tip/3-september
Verlichting en sociaal gedrag 2018 11 02
Verlichting is een prachtig ideaal
Als wij er niet gezamenlijk naar leven
blijft het slechts denkbeeldig en verbaal:
Een vrome wens van grote filosofen
en van mensen die er nog in geloven
als een mooi en groots verhaal
Wetenschappers kunnen wel hun visies geven
Hoe het afloopt hangt van onze waarden af
van de loop van collectief sociaal gedrag
en hoe wij naar gezamenlijke waarden leven
Op ons collectieve handelen komt het aan
hoe wij omgaan met de aarde en elkaar
vanuit welke waarden wij elkaar verstaan
http://www.partners-in-communicatie.nl/senior-communicatieadviseur-2
Leren communiceren 2018 11 26 Na lezen van Habermas over communicatieve rationaliteit
Mensen leven in diverse groepen
die allemaal iets anders roepen
Omdat iedere groep het anders ziet
begrijpen mensen elkaar niet
Elke groep wil ergens anders heen
De onderlinge band verdween
De onderlinge solidariteit
en rationaliteit lijkt kwijt
waarbij groepen afgestemd zijn
op hun wederzijdse welzijn
Ieder heeft zijn groepsbelang
Slaat een ander op zijn wang
De ander slaat dan meestal terug
Soms worden kloven overbrugd
als groepen mensen willen leren
En met elkaar communiceren
met oog voor ieders eigenheid
op weg naar inclusieve rationaliteit
op basis van gemeenzaamheid
Dat wij allen mens zijn
begiftigd met bewustzijn
biedt een fundament
waarin ieder wordt gekend
als menselijke soortgenoot
In ons drama zijn wij lotgenoot
Wij ademen dezelfde lucht
en spelen in dezelfde klucht
waarin wij onze rollen spelen
en het leven met elkander delen
als ons collectieve spel
Als iedereen zich inzet
niet alleen maar op de ander let
dan gelukt het wonderwel
http://bbl040.nl/de-term-loonslaaf-is-op-iedereen-van-toepassing
Moderne slavernij 2018 12 03
De Grieks-Romeinse maatschappij
berustte grotendeels op slavernij
Vele tienduizenden slaven
hebben ertoe bijgedragen
De moderne maatschappij
is nog steeds niet vrij van slavernij
Vele miljoenen betaalde slaven
hebben tot de welvaart bijgedragen
Maar nog overal heerst slavernij
Mensen zijn nog steeds niet vrij
We hebben nu wel volle magen
Maar we zijn consumptieslaven
Ook verslaafd aan medicijnen
Terwijl ziekten niet verdwijnen
En verslaafd aan allerlei vermaak
dat ons hart niet werkelijk raakt
Wij zijn radertjes in een systeem
waar de vrijheid in verdween
In de moderne maatschappij
heerst moderne slavernij
Veel behoeften zijn niet echt
Worden door reclame opgewekt
In de informatiemaatschappij
heerst een virtuele slavernij
Wij kunnen pas weer vrij zijn
als wij van ons zelf bewust zijn
bezield door authentieke wensen
en bekommernis om medemensen
In een authentiek bewustzijn
kunnen wij pas werkelijk vrij zijn
Dan komt een vrije maatschappij
voor iedereen steeds dichterbij
Waar mensen zich bewustzijn
van hun eigen authentieke zijn
willen zij niet schijnbaar vrij zijn
maar ook echt geen slaaf meer zijn
www.eenregelperdag.nl/het-wonderbaarlijk-ontwaken
Massaal ontwaken 2017 02 28 Na lezing van artikel over bewustzijn van Hans Komen
De wereld is vol willekeur
gevuld met vriendjespolitiek
Regeringen zijn vaak een kliek
en openen een achterdeur
naar exploitanten van de aarde
ongeremd door menselijke waarden
Het geld beheerst de politiek
de wetenschap en wat al niet
De wapenindustrie
belemmert tot op heden
een wereldwijde vrede
Een wereld vol bigotterie
vraagt waarachtigheid
Wij hebben slechts beperkte tijd
voor terugkeer naar rechtvaardigheid
en te herstellen van oneerlijkheid
Want onrecht houdt geen stand
in geen enkel democratisch land
Als mensen massaal gaan ontwaken
stellen zij samen weer orde op zaken
Dat mensen massaal gaan ontwaken
en tot een dieper bewustzijn geraken
is een van onze belangrijkste taken
Dat mensen zich weer bewust zijn
van wie zij in werkelijkheid zijn
uit begoocheling en waan ontwaken
van identificatie met andere zaken
Bewust zijn wie zij wezenlijk zijn:
een dieper en zuiver bewustzijn
www.brainwash.nl/bijdrage/waarom-de-mens-niet-langer-de-maat-der-dingen-is-maar-wel-maatgevend.
Bij boekbespreking van Defiant Earth. The Fate of Humans in the Antropocene (2017) van ethicus/klimaatexpert Clive Hamilton
De aarde behoeden 2017 08 31
De aarde is een levend wezen
Zij zal van haar kwalen genezen
Als haar iets wordt aangedaan
kan zij een keer terugslaan
Als wij haar evenwicht verstoren
gaat ons evenwicht verloren
Wij kunnen niet overleven
zonder haar aandacht te geven
De natuur is onze moeder
die wij dienen te behoeden
Verwaarlozen wij haar en elkaar
dan stort de wereld in elkaar
Verzorgen wij haar goed
dan geeft zij overvloed
Op zoek naar breed gedragen waarden 2018 12 21
Nog weinig mensen zijn verlicht
Een dreigend einde komt in zicht
Het technologische vermogen
toont maar weinig mededogen
De neoliberale politiek
begunstigt een bepaalde kliek
Kloven groeien zienderogen
De relatieve deprivatie
geeft verarming en frustratie
Ruim voldoende brood en spelen
kunnen dit niet meer verhelen
In een wereld van ongelijkheid
zijn alleen de rijken rijk
De anderen zijn proletariaat
We weten niet waar het naar toe gaat
De politiek ontbeert een visie
en de meerderheid heeft geen religie
Er is geen bindend geloof meer
in en breed gedragen leer
Slechts wisselende wensen
binden nog de mensen
Wat maakt het leven hier op aarde
voor de mensen nog van waarde?
Zonder geloof in geest en God
blijft een hang naar zingenot
om zolang wij hier op aarde leven
naar geluk en zingenot te streven
**************
In een breder perspectief
heeft men ook de mensheid lief
Het besef dat wij verbonden zijn
komt bij velen tot bewustzijn
Het besef dat samenwerking
leidt tot overall versterking
wordt door velen breed gedragen
naast hun vele algemene vragen
Zoals waar wij samen heen gaan
in dit ondermaans bestaan
Welke waarden in het leven
wij nu voorrang willen geven
Duurzaamheid of zingenot?
Rationaliteit of geloof in God?
Tot welke referentiegroepen
voelen wij ons nog geroepen?
Wie is onze medeburger
of zijn wij een wereldburger?
Met wie zijn wij van stonde
toch het meest verbonden?
In een pluriforme identificatie
streven wij naar integratie
van gemeenschap, groep en natie
in een wereldwijd verband
van ieder volk en ieder land
met breed gedragen waarden
voor ons welzijn hier op aarde
