Klimaatbehoud een kwestie van spiergebruik

Civis Mundi Digitaal #86

door S. van der Spoel

Kunnen we stellen dat de biosfeer samen met de atmosfeer in evenwicht is en door evenwichten wordt gestuurd? Als we in de tijd een paar duizend jaar terug gaan denk ik dat dit inderdaad het geval was. Op dit moment echter wordt geconstateerd dat het klimaat en de biodiversiteit veranderen. Een groepje onderzoekers wijdt dit aan schommelingen van tijdelijke aard in evenwichten, er zijn eerder ijstijden geweest en ook heel hete periodes is het argument. Een veel grotere groep onderzoekers zegt dat de natuurlijke evenwichten zijn verstoord door menselijk handelen, waardoor de biodiversiteit instort en het klimaat verslechtert.

Iedereen is het er over eens dat de natuur gestuurd wordt door evenwichten of die nu schommelen of verstoord zijn door de mens. Schommelen doen evenwichten altijd daarvoor zijn het evenwichten. Echter welke schommeling of verstoring van de evenwichten zou de mens kunnen veroorzaken, die niet door iets anders kan worden veroorzaakt? Een duidelijk antwoord op deze vraag zou veel controverse over de klimaatverandering kunnen wegnemen. Waarin is de mens uniek? De mens is het enige denkende wezen en hierin dus uniek, maar met denken verander je het klimaat niet. Bovendien, wordt sommige dieren ook een zekere graad van intelligentie toegedicht.

Het enige wat de mens doet dat nergens anders in de natuur gebeurt, en ook door geen enkel ander dier wordt gedaan is spierkracht vervangen door artificiële krachten. Van de kauwspier die we ontlasten door te koken tot de teenspier die we ontlasten door motorische voortbeweging, overal hebben we vervangers bedacht.. Al het andere dat de mens doet, migreren, uitroeien, verwoesten, roven en plunderen, mooie dingen maken, bouwen, noem maar op, de natuur doet het zelf ook.

Met de spierkracht zelf is bovendien iets bijzonders aan de hand, het is namelijk de enige kracht in de kosmos die autonome bewegingen dus onafhankelijk van zwaartekracht, centrifugale en centripetale krachten, veroorzaakt. Doordat de spierkracht een product is van verbranding van biologisch materiaal, is het in essentie een kracht afgeleid van zonne-energie. Daardoor past de spierkracht feilloos binnen de evenwichten van de natuur en de kosmos.

De grote vraag is of ook de artificiële vervangers van spierkracht binnen bestaande evenwichten passen. Er is geen reden om aan te nemen dat dat niet zo zou zijn. De artificiële krachten gebruiken in essentie ook zonne-energie en stoten afvalstoffen uit net zoals de organische spier dat doet. Of we een natuurlijke energiebron van welke aard dan ook voor artificiële kracht of voor spierkracht gebruiken lijkt geen verschil maken.

Echter we vervangen niet alleen de spierkracht door artificiële krachten we creëren veel meer kracht dan de spieren ooit zouden kunnen doen en bovendien vervangen we de spierwerking niet maar we zetten de artificiële spierkracht meestal extra in.

Wanneer we de artificiële spierkracht voor voortbeweging, transport, dataverwerking en vele andere zaken gaan gebruiken rijst de vraag, kan dat. Waar is binnen de evenwichten de voorraad extra benodigde energie en de extra absorptie voor de afbraak producten te vinden.

In de evenwichten, inclusief de thermocirculatie, in de atmosfeer en biosfeer, is geen verborgen energiebron over voor de energie die extra artificiële spierkracht vraagt. Immers was die er geweest, dan waren de krachten en energie van voor het ontstaan van artificiële spierkracht niet in evenwicht geweest.

Kernenergie is ontegenzeggelijk een bron van energie. Om drie redenen wordt echter op de kernenergie, ook een krachtbron voor artificiële krachten, niet verder ingegaan. Ten eerste is de kernenergie nog maar zo kort in gebruik, zeg 50 jaar, dat het nooit van invloed kan zijn geweest op de natuurlijke evenwichten. Ten tweede is de voorraad kernenergie zo klein, zeg voor hooguit 80 jaar, dat het nooit een factor van belang kan worden in de mondiale evenwichten. Wordt de kernenergie op militaire wijze gebruikt dan is een klein deel er van al voldoende om alle bestaande evenwichten voorgoed te verstoren, maar dit is hier geen overweging. En ten derde, is de invloed van de afbraakproducten op natuurlijk evenwichten nog niet voldoende bekend, al zal die klein zijn omdat de periode van kernenergie gebruik kort zal duren. Dus ondanks het feit dat kernenergie een schone energiebron lijkt heeft het geen zin er veel van de verwachten omdat er zo weinig van beschikbaar is.

Ogenschijnlijk is de grote voorraad fossiele brandstof met de aanname, dat er geen verborgen energie zou zijn, in tegenspraak. Het lijkt een hoeveelheid ongebruikte energie te vertegenwoordigen. Echter deze energie is door natuurlijke evenwichten opgeslagen waardoor er een corresponderende hoeveelheid zuurstof in de atmosfeer is opgehoopt.  Bestaat er dus zoiets als een surplus aan zuurstof? Nee want de natuurlijke evenwichten hebben zich ingesteld op de zuurstof concentraties in de atmosfeer, en de corresponderende energie is als niet te gebruiken afval opgeborgen in de aardkorst. Dit is fossiele energie geworden onttrokken aan de cyclus om de evenwichten in stand te houden. Hoe hebben de natuurlijke evenwichten zich dan wel ingesteld op de extra zuurstof in de atmosfeer gerelateerd aan de fossiel brandstof? Door de ontwikkeling, en toename in volume, van de dieren op aarde. Met andere woorden door de ontwikkeling van spierenmassa is het antwoord. De ontwikkeling van dieren is alleen mogelijk geweest ná de ontwikkeling van de planten die zuurstof produceren. Alleen de planten die uit de cyclus van zuurstof productie (CO2-assimilatie) en zuurstof gebruik (verbranding) werden gehaald door fossilisatie lieten extra zuurstof achter in de natuur waarop dieren kunnen leven. 

Was er toch een extra energiebron beschikbaar geweest, was er energie ‘over’ geweest, waar zou die zijn gebleven naast de bestaande evenwichten voordat de mens het surplus gebruikte.  Als de atmosfeer een buffer had gehad naast de bestaande evenwichten om afval producten (CO2) te verwerken dan zou het percentage zuurstof in de atmosfeer in die tijd voor het ontstaan van de mensheid een giftige hoogte moeten hebben gehad. En we weten dat dat niet zo was, want er was volop leven voor de komst van de mens.

 De aarde met overtollige energie c.q. brandstof, en overtollige zuurstof zou een steriele atmosfeer moeten hebben gekregen voordat de mensheid de kans kreeg om de artificiële spierkracht te ontwikkelen. Immers hoeveel energie zou er in al die miljoenen jaren voor de menselijk beschaving niet overtollig moeten zijn geweest, voordat we met namaak spieren de vermeende nog te gebruiken energiebronnen met behulp van het vermeende zuurstof overschotten zouden gaan opstoken.

Het probleem van de klimaat- en biodiversiteitscrisis ontstond dus door de extra consumpties en producties van artificiële spierkracht, boven op de consumpties en producties die in evenwichten de natuurlijk energiecycli bepalen.

Zou het ooit mogelijk zijn om artificiële spierkracht helemaal uit te schakelen? Ik vrees van niet, zolang de mens menselijk wil blijven zal hij zijn enige unieke eigenschap moeten behouden. Maar een beetje minder verwoestend gebruik van de artificiële krachten zou natuurlijk de crisis kunnen verkleinen en als artificiële krachten alleen gebruikt worden ter vervanging van natuurlijke spierkracht zou dat een oplossing kunnen bieden. Bij wijze van spreken zou een hulp motortje op mijn fiets best kunnen want dan trap ik niet meer, maar met een brommertje 40 km per uur rijden is al veel meer dan de spierkracht van mijn kuiten aankan en dat is dus schadelijk.

Rest nog de vraag waar en wanneer is het mis gegaan binnen de ontwikkeling van de mensheid waardoor de klimaatcrisis ontstond?  Voor de ontwikkeling van artificiële krachten is een motorachtig iets nodig. Gaan we terug in de tijd dan vinden we bij de Assyriërs rond 700 v.Chr. de eerste krachtbron, een waterpomp. Daarvoor hadden zij een wiel nodig. Bij alle andere krachtbronnen die later worden ontwikkeld is voor de constructie een wiel nodig. Het wiel was al rond 3000 v.Chr. in Europa ontwikkeld en gebruikt voor transport, met hulp van spierkracht van mens en dier. In het Midden Oosten is op basis van het wiel dus veel later de artificiële krachtbron ontwikkeld. De eerste motorachtige constructie was de Aeolipile door Heron van Alexandrië in de 1e eeuw na Christus gemaakt.

Alleen de Maya’s in Midden America kenden wel het wiel maar hebben dat wijselijk alleen in speelgoed, teksten en kalenders laten figureren. Had de Maya cultuur en niet de Europese cultuur de wereld overheerst dan zouden we geen wiel, geen motor, dus ook geen artificiële krachtbronnen hebben gebruikt. Maar Heron heeft ons in het begin van de jaartelling op het verkeerde been gezet, namelijk op het gemotoriseerde been. Door de motor zijn de evenwichten in de natuur waaronder klimaat en biodiversiteit verstoord geraakt.