Australië geteisterd door enorme branden

Civis Mundi Digitaal #89

door Jan de Boer

Onze planeet staat in brand. Enorme branden in Brazilië en omliggende Zuid-Amerikaanse landen, in de Verenigde Staten met name in Californië, in Afrika, in Rusland halen regelmatig het nieuws. Daar voegt zich Australië nu bij. Al meer dan 250.000 hectare ‘bush’ is sinds begin september – het begin van het voorjaar op het zuidelijke halfrond – in vlammen opgegaan. Tientallen grote boerderijen zijn door het vuur verwoest. Buitengewoon hoge temperaturen en aanhoudende droogte maken dit continent zeer kwetsbaar voor brandhaarden.

Joelle Gergis, klimatologe verbonden aan de nationale Australische universiteit (ANU) in Canberra schrijft mij, dat «het seizoen van de branden in de ‘brousse’, het dichte struikgewas, dit jaar al in de winter is begonnen, twee maanden eerder dan gewoonlijk. Het is uiterst ongewoon zo vroeg in het jaar zulke klimatologische voorwaarden voor deze zo extreme en uitgestrekte branden te registreren. Nog alarmerender is het feit dat deze branden in de subtropische en kustzones plaatsvinden die daar in normale omstandigheden nooit zouden ontstaan ».

Deze constatering wordt bevestigd door de experts van het International Panel on Climate Change (IPPC) van de Verenigde Naties. In de Australische Staat Queensland zijn nu reeds 56.000 hectare ‘bush’ met grote boerderijen in vlammen opgegaan. Honderden personen moesten geëvacueerd worden. Hetzelfde beeld maar met een nog grotere omvang geeft de Staat Nieuw Zuid-Wales waar al 222.000 hectare ‘bush’ is verwoest.

De vooruitzichten van het coöperatieve Centrum voor bosbranden en natuur-gevaren geven aan dat in de komende maanden er een potentieel aan branden ver boven normaal is. Het seizoen van branden, van oktober tot maart, in het zuidoosten van Australië belooft niet veel goeds: «Het sinds mensenheugenis tweede heetste jaar in Australië heeft het land verdroogd en gewoonlijk vochtige tropische bossen veranderd in makkelijk ontvlambare brandstof voor catastrofale branden,», zegt Joelle Gergis. Hij maakt zich zeer bezorgd wat betreft het voortbestaan van de oude subtropische regenwouden en het nationale park van Lamington in Queensland.

De hitte-records volgen elkaar in Australië op met een zomer van 2018-2019 die meer dan één graad warmer was dan de geregistreerde maximum- temperaturen in 2012-2013. De droogte heeft 98 procent van de Staat Nieuw Zuid-Wales getroffen en 65 procent van de Staat Queensland. Tientallen dorpen zullen daardoor dit jaar tekorten aan drinkwater hebben en daarmee ook de noodzakelijke waterbronnen voor de brandweer treffen.

De vroegtijdige ‘bush’-branden hebben de opwarming van het klimaat weer op de eerste plaats bij de bevolking van Australië gezet. De eerste minister, Scott Morrison, heeft vorige week de verwoeste zones bezocht en erkent dat de klimatologische verandering één van de oorzaken van deze branden is. Hij verzekerde dat zijn regering er alles aan doet om de opwarming van de aarde tegen te gaan.

Haaks op deze politieke verklaring staat het onomstootbare feit dat de uitstoot van CO2 in de laatste jaren nog steeds in omvang toeneemt en dat de Verenigde Naties Australië bericht hebben dat het zijn beloften inzake het klimaatverdrag van Parijs (2015) dreigt niet na te komen. Bovendien zal Scott Morrison schitteren door afwezigheid op de speciale topconferentie over het klimaat op 23 september, omdat zijn land niet de intentie heeft aanvullende plannen op dit gebied te presenteren. Wat deze topconferentie betreft, ben ik niet erg optimistisch. Slechts 47 landen hebben hun staatshoofd afgevaardigd en deze zoveelste topconferentie zal wel weer als gewoonlijk aflopen met heel veel beloften en onvoldoende concrete afspraken waarop geen sancties staan bij het niet nakomen ervan.

De Australische klimaatpolitiek is zeer onvoldoende – net zoals in andere landen, Nederland niet uitgezonderd. Met een ongewijzigde politiek wordt verwacht dat de gemiddelde temperatuur op dit continent eind deze eeuw met 4 tot 7 graden zal stijgen met alles catastrofale gevolgen van dien. «Na de rampzalige ineenstorting van het ecosysteem van de koraalriffen gaan nu ook onze oude regenwouden in vlammen op,» zegt Joelle Gergis. «En dat doet mij het ergste vrezen voor hetgeen de toekomst voor ons in petto heeft».