De verkiezingen in Taiwan zijn een mondiale waardentest

Civis Mundi Digitaal #89

door Jan de Boer

In een steeds verder gepolariseerde wereld tussen aan de ene kant een niet liberale as: China, Pakistan, Iran, enz. en aan de andere kant een neoliberale as: Japan, India, de Verenigde Staten enz. zal de toekomstige president van Taiwan, een traditionele bondgenoot van de Verenigde Staten, heel wat de doen hebben om de identiteit en de voorspoedige economie van de enige vrije democratie in de Chinese invloedsfeer overeind te houden.

Sinds 17 september zijn alle presidentskandidaten voor de verkiezingen in januari 2020 bekend. De spanning was te snijden. Allereerst door de creatie van een nieuwe partij door de populaire burgemeester van de hoofdstad Taipei, Ko Wen-je. Vervolgens door de aangekondigde en op de laatste dag weer ingetrokken kandidatuur van Guo Tai-ming, de directeur van Foxconn, een grote Taiwanese elektronische industriële groep, die veel in China heeft geïnvesteerd.

Uiteindelijk zal de strijd voor het presidentschap weer als gewoonlijk gaan tussen de twee belangrijkste partijen op het eiland : de Democratische Progressieve Partij (DPP) en de Nationalistische Partij (KMT).

De huidige presidente Tsai Ing-wen (DDP) neemt het op tegen Han Kuo-yu, de populistische pro-Chinese burgemeester van Kaohsiung (KMT). De steun van de gedegen en rustige Tsai Ing-wen aan de manifestanten in Hongkong heeft haar positie versterkt. Volgens een recente peiling steunt 65 procent van de Taiwanezen de manifestanten in Hongkong en verwerpt 90 procent het niet werkende model in Hongkong van één land, twee systemen. Tsai is ook de kandidaat van het handhaven van de politieke autonomie van het eiland, terwijl Han de man is van economische beloften.

Tsai, «de kandidaat van Washington», is de verdedigster van politieke waarden en Han, «de kandidaat van Peking» de verdediger van financiële waarden. Het imago van Han is echter de laatste tijd er niet beter op geworden: verdacht van alcoholisme en overspel, gevoegd bij een affaire van illegaal bouwen. Maar hij beschikt over een zeer gemotiveerde achterban met goede banden met de door China beheerste media. Een paradoxale situatie. Washington dat vreedzame relaties met China wenst, steunt Tsai Ing-wen wegens haar beleid voor politieke autonomie en het voortdurende commerciële conflict dat de Verenigde Staten met China heeft. Washington levert wapens aan Taiwan, dat door de Chinese president Xi-Jinping beschouwd wordt als een opstandige provincie van China en dat hij in zijn regeringsperiode hoe dan ook weer bij China wil voegen, waarvoor hij geen militair geweld zou schuwen.

Nog een paradoxale situatie. De KMT die gedurende vijftig jaar de gezworen vijand van het communistische China was, schijnt nu de beste bondgenoot van Peking te zijn waarbij China zich presenteert als ‘het vaderland van economische mogelijkheden’. Het eens zo revolutionaire communistische China is één van de motoren van het gemondialiseerde kapitalisme geworden. En in deze nieuwe context beschuldigt de KMT dat de politiek van autonomie van Tsai het land heeft verarmd. Onzin, want de gemiddelde koopkracht van de Taiwanezen is de laatste jaren met 6,9 procent toegenomen, terwijl de werkloosheid al sinds jaren op het laagste niveau ligt.

Het is de vraag in hoeverre deze gegevens bij de kiezers een impact hebben. In een land waar 80 procent van de bevolking een facebook-profiel heeft en waar de grote tv-schermen tot in de restaurants en wachtkamers staan, is de invloed van de media uiterst belangrijk. En de grote Taiwanese persgroepen die voor hun financiën afhankelijk zijn van de Chinese markt, moeten een politieke pro-China lijn volgen met alle ‘fake-news‘ van dien.

De presidentsverkiezing in Taiwan overstijgt het kader van een eilandenrijk met 23 miljoen inwoners. Een jaar geleden besloot El Salvador na de Dominicaanse Republiek en Burkina Faso de relaties met Taipei te verbreken.

Op 16 september waren het de Salomonseilanden die de diplomatieke banden met Taiwan verbraken ten gunste van China, dat op alle mogelijke manieren Taiwan op internationaal niveau probeert te isoleren. Een argument in de verkiezingscampagne van de KMT tegen Tsai en dat de taak van de ‘Quad’ (Australië, Japan, India, de Verenigde Staten) zou kunnen bemoeilijken: het tegengaan van de toenemende Chinese invloed in de regio van de Indische Oceaan en Grote Oceaan.