Klimaatopwarming en orkanen

Civis Mundi Digitaal #98

door Jan de Boer

Bijna 90 doden, 125 miljard dollar schade en 200.000 verwoeste huizen is de rekening die de orkaan Harvey, die in augustus Texas en Louisiana verwoestte, Amerika presenteerde. Een van de oorzaken van zijn verwoestende kracht was dat deze orkaan zich totaal ongebruikelijk langzaam verplaatste en gedurende verscheidene dagen in dezelfde regio bleef. Volgens een op 22 april gepubliceerde studie in het blad Science Advances kunnen we dit scenario door de klimaatopwarming veel vaker tegemoet zien.

Een internationaal team van wetenschappers van de Amerikaanse universiteit Princeton (New Jersey) en het Japanse Instituut voor meteorologisch onderzoek in Tsukuba heeft onderzoek gedaan naar de samenhang tussen de klimaatopwarming en deze « trage » orkanen. Zij hebben zo een prognose-model gemaakt op basis van een gemiddelde temperatuurstijging van 4 graden: een minimaal niveau van klimaatopwarming dat volgens experts nog voor het einde van deze eeuw bereikt wordt, als er geen drastische maatregelen worden getroffen tegen de uitstoot van broeikasgassen. Met dit model zijn 90 simulaties getest met verschillende atmosferische en oceanische condities. Volgens de resultaten mag verwacht worden dat de verplaatsing van orkanen van nu tot het einde van de eeuw met 10 tot 20 procent vermindert. De verplaatsing van orkanen hangt samen met atmosferische circulatie, en de klimaatverandering vermindert deze circulatie. Matthieu Lengaigne, onderzoeker bij het Franse laboratorium voor oceanografie en klimaat: « Om het eenvoudig te zeggen zien we twee fenomenen. In de tropen neemt de temperatuur toe, waardoor de atmosfeer stabiliseert. De luchtstromingen worden daardoor minder talrijk en krachtig. Ten tweede weten we dat het noordpoolgebied veel sneller opwarmt dan de rest van de aarde. Dus het temperatuurverschil tussen deze regio en de tropen vermindert, wat ook leidt tot een vermindering van atmosferische stromen. In de studie wordt gesproken over trage orkanen, over hun verplaatsingen, maar een langzame orkaan kan binnenin best heel grote snelheden hebben ». Zo was de orkaan Dorian, die in 2019 de Bahama-eilanden teisterde, een orkaan van categorie 5 met windstoten die zo’n 300 km per uur bereikten, maar had hij slechts een verplaatsingssnelheid van 2 km per uur toen hij het hoofdeiland trof. Toen deze orkaan zijn koers naar de Verenigde Staten vervolgde, verplaatste hij zich met 7 km per uur, tegen 15 tot 25 km per uur voor de meeste orkanen.

De consequenties van de vertraging van orkanen zijn niet mis. Matthieu Lengaigne: » Wanneer de snelheid van cyclonen met 15 procent afneemt, neemt de verwoestende kracht met 15 procent toe. En hoe langzamer de cyclonen zijn, hoe meer storm en regen zij ontladen ». De orkaan Harvey heeft zo neerslag van meer dan 1000 mm met zich meegebracht, het equivalent van een jaar regen in een paar dagen tijd, waardoor de lokale infrastructuur onder water kwam te staan.

Volgens het rapport van het IPCC zijn er al verscheidene correlaties tussen de klimaatopwarming en orkanen vastgesteld. In de eerste plaats zal het aantal zeer krachtige orkanen tot aan het einde van deze eeuw met 15 procent toenemen, met een bijbehorende toename van 15 procent neerslag. De orkanen verplaatsen zich langzaam richting de polen. Regio’s die tot nu toe van deze gebeurtenissen werden gespaard, zullen nu met dit risico rekening moeten houden. De algemene mening is dat orkanen steeds meer schade zullen veroorzaken. Het is dus belangrijk dat niet alleen de uitstoot van broeikasgassen teruggebracht wordt, maar dat er ook voorzorgsmaatregelen bij kusten en verstedelijking worden getroffen. Dat laatste des te meer, vanwege in de komende decennia verwachte verhoging van het zeeniveau met één meter, waardoor steden, industrieën en vruchtbare landbouwgronden in kustgebieden ernstig bedreigd worden.

Geschreven op 3 mei 2020