De Verenigde Arabische Emiraten en Israël

Civis Mundi Digitaal #99

door Jan de Boer

Een in het Hebreeuws geschreven artikel in « Yediot Aharanot » van Yousef Al-Otaiba, de invloedrijke ambassadeur van de Emiraten in de Verenigde Staten, is een stout staaltje in het rumoer van de reacties op het voornemen van Israël om een deel van Cisjordanië op 1 juli te annexeren. Yousef Al-Otaiba, die zich in dit artikel presenteert als « een vurige verdediger van het Palestijnse volk », gaf de volgende waarschuwing af: de annexatie, een schending van het internationale recht die de oplossing van twee staten veroordeelt « zal zeker en onmiddellijk een weerslag voor de Israëlische aspiraties voor sterkere banden met de Arabische wereld en de Verenigde Arabische Emiraten hebben ». Maar toch laat het artikel ook verscheidene taboes van officiële Arabische vertoog over Israël in stukken vliegen. Tot drie keer toe spreekt de diplomaat van « normalisatie ». Yousef Al-Otaiba vaagt openlijk het dogma van de Arabische Liga weg: de terugtrekking van Israël uit de bezette Palestijnse gebieden is geen voorwaarde meer voor toenadering tot de joodse staat. Dat deze gevoelige en nog nooit vertoonde communicatie-operatie aan Yousef-Al Otaiba werd toevertrouwd, wekt bij mij geen verwondering op. Deze 46-jarige diplomaat, zoon van de eerste olie-minister van de Emiraten, maakt deel uit van een kleine kring van overactieve burgers als Khaldoon Al-Mubarak, de baas van het investeringsfonds Mubadala, naar wie geluisterd wordt door en die het vertrouwen geniet van Mohammed Ben Zayed (« MBZ ») de erfprins van Abu Dhabi, de sterke man van de monarchie. Al twaalf jaar ambassadeur in de Verenigde Staten heeft hij – beroemd om zijn recepties waar heel Washington zich verdringt, alsook voor zijn contacten met lobby-bedrijven – een sleutelrol gespeeld bij de versterking van de banden tussen zijn land en de Verenigde Staten. Grotendeels dankzij hem hebben de Emiraten in de Verenigde Staten het imago van een ideale, politiek stabiele Arabische medestander gekregen: liberaal wat betreft zeden, met een goed geoefend leger en overvolle met oliedollars gevulde kassen. Dit verhaal – waarin over het politiek ultra-repressieve regime niet gesproken wordt –, door de federatie van de zeven vorstendommen gepropageerd, heeft zich in de laatste jaren verrijkt met een pro-Israëlische aflevering. Otaiba heeft voor MBZ gediend als « loodsmannetje » in de Amerikaanse joodse milieus en in de neo-conservatieve pro- Netanyahu kringen. Ook heeft hij bijgedragen aan de versterking van de snel toenemende normalisatie-politiek van de Emiraten vis-à-vis Israël.

Dit proces, gemotiveerd door een gemeenschappelijk vijandschap jegens Iran en een politieke islam, alsook door de wens van commerciële en technologische uitwisselingen met Israël, heeft verschillende vormen aangenomen: toenemende samenwerking op het gebied van inlichtingen, openingen in de richting van Israëlische atleten, die nu welkom zijn in georganiseerde wedstrijden in de Emiraten, en de ontvangst in Abu Dhabi van leden van de regering van Netanyahu, zoals de vroegere minister van cultuur en sport, Miri Regev, in 2018. Van alle staten op het Arabische schiereiland is de monarchie van de Verenigde Arabische Emiraten met het vorstendom Bahrein het verst gevorderd op de weg naar een mogelijke diplomatieke erkenning van Israël. Zo was Abu Dhabi in januari met Manama en Mascate vertegenwoordigd bij de presentatie van het Israëlisch-Palestijnse vredesplan van Donald Trump op het Witte Huis: een door Yousef Al-Otaiba graag geaccepteerde rol.

De Israëliërs hebben goed begrepen wie hun de boodschap overbracht. « Wat een mooie verrassing » reageerde de woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken van Israël, Lior Halat, verheugd. Het artikel heeft weinig gevolgen voor de interne politiek van Israël inzake de annexatie, laat Eran Lerman van het bureau van Netanyahu weten. « Er zal een tijdelijke opschorting van de dialoog zijn, maar de gemeenschappelijke belangen zijn veel belangrijker dan de Palestijnse kwestie en de zaken worden weer zoals zij kortgeleden waren », is het oordeel van de vice-voorzitter van het « Jerusalem Institute for Strategy and Security ».

De organisaties Fatah en Hamas hebben het artikel veroordeeld als een « normalisatie » ten gunste van Israël. De Palestijnse Autoriteit weigerde al een lading medische hulp uit Abu Dhabi, de tweede in minder dan een maand, met als motief dat deze direct tussen Israël en de Emiraten geregeld was, zonder haar daarbij te betrekken. De landing van een vliegtuig van de luchtvaartmaatschappij van de Emiraten « Etihad » op het vliegveld van Ben-Goerion in Tel-Aviv was een première.

De autocraten van de Perzische Golf weten dat volksopstanden het gevolg kunnen zijn als zij te ver gaan in de normalisatie met Israël. En daar zitten zij niet op te wachten; het lot van de Palestijnen heeft nog altijd veel sympathie in de Arabische wereld.

Ik wacht met de nodige spanning het verloop van deze ontwikkelingen af.

Geschreven op 23 juni 2020