Joe Biden en de erfenis van Trump

Civis Mundi Digitaal #103

door Jan de Boer

Met de slogan « Make America great Again » in zijn presidentscampagne van 2016 keerde Trump de rug toe aan drie decennia van een gelukkige mondialisatie en markeerde hij een terugkeer van Amerika naar haar bases, in een merkwaardige melange van isolationisme en unilateralisme. Hiermee verzamelde Trump in 2016 de stemmen van 66 miljoen Amerikaanse kiezers, oftewel 46,1% van de uitgebrachte stemmen.

Nu, vier jaar later, constateer ik dat dit Trumpisme een grote beweging heeft vergezeld die Joe Biden niet ter discussie stelt. Zeker, de vroegere vice-president van Barack Obama wordt door zijn tegenstander uitgemaakt voor « made in China » voor zijn goedkeuring van de vrijhandelsverdragen van de laatste dertig jaar en de toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie (WHO). In werkelijkheid is Joe Biden sinds de verkiezing van Donald Trump ook steeds protectionistischer geworden. Dat mag onder meer blijken uit zijn verkiezingsprogramma voor de handarbeiders: « Buy America and Make it in America ». Wat dit betreft richten Joe Biden en Donald Trump zich in vrijwel gelijke bewoordingen tot de militanten van de twee kampen die elkaar in Duluth uitscholden.

Het onderscheid tussen de twee pijlers van het Trumpisme is fundamenteel voor de Europeanen: het maatschappij-splijtende trumpisme, dat stoelt op grofheden en bedreigingen voor de Amerikaanse democratie, schokt de Europeanen (behalve die van extreem-rechts), maar dat raakt vooral de binnenlandse politiek, en hen slechts indirect. Het consensuele trumpisme is internationaal, het raakt de Europeanen direct en heeft alle kans, in ieder geval ten dele, te blijven bestaan.

Natuurlijk, als Joe Biden de verkiezingen wint, zullen er de dag daarna wel een paar spectaculaire bewegingen zijn. Allereerst een verandering in toon, herstel van betrekkingen, want Joe Biden betreurt terecht dat Amerika « al haar vrienden » heeft verloren. Hij zal hun daar een paar spectaculaire blijken van geven, zoals de terugkeer van de Verenigde Staten in het klimaatakkoord van Parijs. Maar de zich hervonden vrienden zullen hard op de proef gesteld worden, want de Amerikaanse politiek wordt beheerst door een obsessie, de aangegane strijd tegen China om het mondiale leiderschap te behouden. Voor de rest is eigenlijk alles secondair. De Amerikanen willen niet meer de rol van de mondiale politieagent spelen: de « Amerikaanse oorlogsmoeheid », geconstateerd door Obama en later door Trump, wordt breed gedeeld. Bij zijn intrede in het Witte Huis nam Trump een harde houding aan tegen China, daar waar de strategie van Obama – een « wapenstilstand » betreffende industriële spionage, omcirkeling van Peking door het transpacifieke verdrag – was uitgelopen op een mislukking. Maar Joe Biden heeft zelf ook de conclusies getrokken uit de opkomst van het autoritaire regime van Xi Jinping. « De Verenigde Staten moet hard zijn wat betreft China, » schreef hij in een in februari gepubliceerd artikel in « Foreign Affairs ». Iedereen gokt erop dat Joe Biden de door Donald Trump verplichte douanerechten zal handhaven.

De democraten zijn net zo gevoelig als de republikeinen voor de nationale veiligheid, of het nu internetgegevens of halfgeleiders betreft. Joe Biden zal een fatsoenlijker toon aanslaan, maar zal zeker nieuwe wapens tegen China gebruiken: mensenrechten en het klimaat. In deze strijd had Donald Trump lak aan de Europeanen, Joe Biden wil hen dwingen hem te steunen. Wat de democratie betreft door een « topconferentie over democratie » te organiseren: een oud republikeins idee, bedoeld om de Verenigde Naties te beconcurreren, een idee dat Europese en Aziatische landen samen in de strijd zou moeten werpen. Wat betreft het klimaat, door het klimaatakkoord van Parijs verplicht te stellen, « om er zeker van te zijn dat andere landen ons economisch niet kunnen ondermijnen als wij ons aan onze afspraken houden ».

De politiek inzake technologische suprematie zal vrijwel dezelfde zijn als van Donald Trump, die probeerde de Europeanen te verhinderen producten van de Chinese gigant Huawei te kopen, waarbij Joe Biden vervolgens « met de democratische bondgenoten van de Verenigde Staten een beveiligd 5G-netwerk wil ontwikkelen », hetgeen afhankelijkheid van China en Rusland vermijdt.

De activiteiten van de Europeanen tegen GAFA (Google, Amazon, Facebook en Apple) en Silicon Valley zullen geen gehoopte steun krijgen in deze periode van anti-Chinese mobilisatie. Een van de raadgevers van Joe Biden heeft beloofd om een einde te maken aan de onnodige handelsoorlogen met Europa, zoals de door Trump begonnen handelsoorlogen inzake landbouwproducten. De eerste test zal de strijd van het Europese Airbus tegen het Amerikaanse Boeing zijn, beide veroordeeld door de Wereldhandelsorganisatie. Zal Joe Biden de door de Europeanen voorgestelde vrede aanvaarden? Wellicht om Boeing en Airbus in staat te stellen China te trotseren.

Ik merk op dat het Trumpisme Donald Trump in alle opzichten overleeft!

Geschreven op 19 oktober 2020