Gedichten over Orwell

Civis Mundi Digitaal #104

door Piet Ransijn

 

De jonge jaren van George Orwell                       2020 09 25 N a v de biografie over Orwell van Bernard Crick

In India zag hij het licht

Zijn vader heeft daar werk verricht

en was regeringsemployee

Dat bracht daar privileges mee

 

Als kind ging hij naar Engeland

Met India had hij geen sterke band

Misschien nog vage jeugdherinneringen

die soms in kinderversjes klinken

 

Zijn vader bleef er op zijn post

Daar was zijn zoon toen van verlost

Hij was een onbetekenend persoon

Een ambtenaar, gemiddeld en gewoon

 

Zijn moeder was een levendige vrouw

die veel voor hem betekenen zou

Zij had een Franse achternaam

Frankrijk trok hem later aan

Hij is er ook naar toe gegaan

 

Verder had hij nog twee zussen*                               *Oudere zus Majorie en jongere zus Avril

Bij beide zat er vijf jaar tussen

De jongste bleef in zijn herinnering

haast levenslang zijn lieveling

 

Hij was een soort van moederskind

en  volgde zijn moeder blind

totdat hij naar de kostschool ging

Dat gaf een andere omgeving

 

Hij had ook een jeugdvriendin*                                  *Jacintha Buddicorn

Maar zij hield geen belofte in

Romantische ontboezemingen

geven ook poëtische vertekeningen

 

We weten niet of hij gevoeld heeft

wat hij haar poëtisch schreef

Zij had een voorsprong van twee jaar

en ze groeiden later uit elkaar

 

De Britse standenmaatschappij

laat niemand van de burgers vrij

Het sociale aanzien wordt bepaald

door welke school men heeft gehaald

en hoeveel loon men krijgt betaald

 

Vader Blair was slechts een ambtenaar

Toch raapte hij het schoolgeld bij elkaar

De kostschool van zijn jongenstijd

heeft hem niet onverdeeld verblijd*                        *Zie Such, such were the joys

 

Er was soms een fysieke straf

die men daar regelmatig gaf

om kinderen te drillen en te dwingen

die teveel hun eigen wegen gingen

 

Hij heeft zich later pas beklaagd*                              *Zie boven

Maar zijn relaas was wel gewaagd

en wellicht nogal overdreven

Op school viel best te leven

 

Het bleek dat hij als kind al voeling had

met literatuur en schrijverschap

Alsof hij onbewust al ergens wist

ik hoor bij Dickens, Wells en Swift

 

Na de prep heeft hij een beurs gekregen

voor een prestigeus gewild college

Daar werd de leidende elite opgeleid

Hij had er wel een goede tijd

 

Maar voerde verder naar verluid

niet zo heel veel voor zijn studie uit

Hij wijdde zich aan literatuur

en had een zwak voor de natuur

 

Hij had een hekel aan gezag

Dat bleek uit zijn gedrag

Hij was een solitair figuur

het liefst verdiept in literatuur

 

Hij was beslist geen conformist

en had al voor zichzelf beslist

dat hij  niet verder zou studeren

om zich niet tezeer te conformeren

aan de standenmaatschappij

 

Hij had het land aan slavernij

Hij is naar Birma toe gegaan

Kwam er jaren later weer vandaan

De onderdrukking viel hem tegen

Drukte er een stempel op zijn leven

 

Later heeft hij vaak beaamd

dat hij zich diep heeft geschaamd

een volk te hebben onderdrukt

en ook de vruchten heeft geplukt

 

Hij had een nader missie in het leven

en is die daarna trouw gebleven

Hij wijdde zich aan schrijven

en probeerde bij te blijven

met de kenterende tijden

 

Hij was hoe dan ook beslist

een eigenzinnig journalist

Bracht veel dingen aan het licht

die verborgen waren voor het zicht

De zelfkant van de maatschappij

Zijn boeken maken zelden blij

 

De machtsverdeling is ongelijk

Alleen de bovenlaag is rijk

Ook de zwervers en de armen

zijn niet zonder eigen charme

Ongeacht hun ongeletterdheid

betuigde huij zijn solidariteit

 

Een samenleving zoncer standen

was allang als utopie voor handen

Waar een ieder rijk zou zijn

en iedereen ook gelijk zou zijn

 

Hij was geen gewone socialist

maar een meer behoudend anarchist

Hij waardeerde kerkelijke rituelen

Maar religie kon hem weinig schelen

 

Hij was bepaald geen filosoof

en had ook geen religieus geloof

Hij geloofde wel in mensen

voor wie hij lotsverbeteringen wenste

Meer gelijkheid en meer vrijheid

meer liefde, meer verbondenheid

 

Orwell met zijn eerste vrouw Eileen O’Shaughnessy

 

Vrouwen van George Orwell                      2020 10 28 Op basis van de biografie van Bernard Crick

Hij had een kort maar hevig leven

en hij is niet alleen gebleven

hoewel hij nogal op zichzelf was

en in zijn eentje vele boeken las

 

Zijn vrouw heeft hem niet overleefd

waardoor hij wederom alleen bleef

Zij het met een aangenomen kind

dat door hem teder werd bemind

 

In de laatste uren van haar leven

heeft zij hem nog geschreven

Een niet geslaagde operatie

beëindigde plots hun relatie

 

Vanaf hun eerste samenzijn

wilde hij reeds bij haar zijn*                                        *’That’s the kind of girl I would like to marry’

Hij wilde met haar trouwen

en een toekomst bouwen

 

 

Hij wilde graag een kind

hoewel een kind ook bindt

Het vrijgevochten schrijversleven

was niet zijn diepste streven

 

Het was een middel tot een doel:

het delen van een diep gevoel

Zijn medemenselijkheid

kon hij zo bij anderen kwijt

 

Als hogere beschavingstrap

zag hij een mondiale broederschap

Maar de wereldwijde politiek

voorzag daarin voorlopig niet

 

In revolutie had hij geen fiducie

Historisch bleek het een illusie

Aanvankelijk kwam hij vol vuur

in opstand tegen dictatuur

 

Verslag van zijn ervaringen aan het front in de Spaanse Burgeroorlog

 

Maar het verzet bleek heel verdeeld

Het heeft een haar gescheeld

want hij werd neergeschoten

door een verdwaalde kogel

 

De kogel trof hem in zijn nek

maar niet op een vitale plek

Zijn halsslagader is intact gebleven

Het scheelde maar een millimeter

 

Zijn vrouw heeft hem verpleegd

maar hem niet overleefd

Gedurende haar levenstijd

heeft zij zich aan hem toegewijd

 

Zij was aan hem gewaagd

Al na hun eerste samenzijn

heeft hij haar snel gevraagd

om levenslang bij hem te zijn

 

Zij waren maar voor negen jaar*                               *1936-1945

een vrij harmonisch paar

met eenzelfde visie op het leven

die hij in boeken heeft beschreven

 

Te arm om haar te trouwen

heeft hij hun feest beperkt gehouden

tot hun familie toen zij trouwden

Ze namen toen hun toevlucht

in een landelijk gehucht*                                             * Wallington, zie biografie van Crick, hfst 9

 

Ze hadden kippen en een geit

en woonden er geruime tijd

Daarna naar Londen uitgeweken

waar zij een betrekking kregen

 

Zij was doktersassistente

en hij werd ergens redacteur

Met vele vrienden en bekenden

was hun leven echt geen sleur

 

Zij heeft ook bij de overheid gewerkt

Dat heeft hij in een boek verwerkt

Toen zij onverwacht het leven liet

gaf dat hem een groot verdriet

 

 

Hij was niet helemaal alleen gebleven

Hun kind heeft hem toen troost gegeven

op moeilijke momenten in zijn leven

Hij vroeg daarna aan enkele vrouwen

of zij met hem wilden trouwen

 

Uiteindelijk op zijn sterfbed

heeft een vrouw pas toegezegd

Hij hoopte dat een ferme vrouw

hem levensenergie verstrekken zou

 

Hij wilde met haar verder leven

Zij is spoedig weer alleen gebleven
Hij stierf uiteindelijk onverwacht

aan een bloeding in de nacht

 

Uit het toneelstuk Mrs Orwell, https://shush.substack.com/p/saying-i-do-to-a-dying-orwell

 

Alles wat hij heeft geschreven

is toen onder haar beheer gebleven

Zij was een vaardig redactrice

Een reden om voor haar te kiezen?

 

Losse stukken die hij heeft geschreven

heeft zij toen gebundeld uitgegeven*                                     *Collected Essays in 4 delen

Zijn roem is toen bij haar gekomen

Meer dan zij had kunnen dromen

 

Sonia Orwell-Brownell (1918-1980)

 

 

De standenmaatschappij                  2020 11 12 Tot de tijd van George Orwell

In een standenmaatschappij

zijn alle standen eigelijk onvrij

De hogere en hoogste lagen*                           *Vooral gebaseerd op kostschooltijd van Orwell

moeten zich gepast gedragen

volgens vastgelegde normen

die een leidend kader vormen

 

Zij hoeven zich geen aanzien te verwerven

omdat zij het zonder moeite kunnen erven

Status, geld en macht wordt overgebracht

vanuit verwovenheden van het voorgeslacht

 

De middenklasse wordt gekweld

door een groot gebrek aan geld*                                     *Zie A Clergyman’s Daughter en

Om een hoger aanzien te bereiken                                   Keep the Aspidistra Flying

moeten zij steeds verder reiken

 

Hun positie kunnen zijn versterken

door voortdurend hard te werken

door te sparen geld vergaren

ook al duurt het vele jaren

 

Dan is er nog de onderkant*                                             Zie Down and Ourt in Lomdon and Paris Het grootste deel van het land                                               en The Road to Wigan Pier

Vele rijken hebben geen vermoeden

wat een leven is in arren moede

 

Een minimaal en marginaal bestaan

vaak zonder werk, geen vaste baan

Een leven in een afgestompte sleur

van werk en willekeur

 

Voortdurend hevig uitgebuit

perst de bovenlaag hen uit

Als onderhorige moderne slaven

moeten zij hun last maar dragen

 

Zij hebben geen stem

Hun leven zit klem

Hin bestaan is bar en boos

uitzichtloos en hopeloos

 

 

De moderne tijd

               

Zo was het in Orwells tijd

Maar door politieke strijd

veranderde de situatie

ook onderaan de natie

 

Er kwamen sociale wetten

om een revolutie te beletten

en een grote lotsverbetering

die ook naar de onderklasse ging

 

De ongelijkheid was nog groot

Maar er was geen barre nood

Vaak klinkt ook in onze tijd

nog de roep om solidariteit

 

Wereldwijd valt veel te winnen

als wij ons daarop bezinnen

en dan met het volk begaan

ook tot daden overgaan

 

Door een groei van empathie

groeit wereldwijd meer harmonie

Er daagt een ander bewustzijn

waarin wij medeburgers zijn

 

Problemen zullen eerder wijken

als de handen van de rijken

naar de armen zullen reiken

en de armen kansen krijgen

 

De politiek is vaak verward

en heeft veel te weinig hart

Alles draait er om belangen

om posities en om plannen

 

Er wordt vaal veel beloofd

waar men zelf niet in gelooft

Weinig politici zijn authentiek

Heel vaak zijn ze hypocriet

 

Hoe kunnen zij dan in vertrouwen

aan een betere toekomst bouwen?

Er zijn echter plannen uitgedacht

Er is voldoende geld bijeen gebracht

 

Een groot deel van de wereld wacht

om te doen waar zij naar smacht

Naar beleid van duurzaamheid

en wereldwijde solidariteit

 

Er zijn voldoende oorlogen verloren

om geweld meteen te smoren

en om vrede na te streven

voor een beter samenleven

 

https://historiek.net/jacob-riis-en-de-sloppenwijken-in-new-york/34598/

Straatkinderen op hun slaapplek. Komt er een betere toekomst

 

Opkomst van vrouwen                  2020 09 17

                               

In een wereld waarin hanen koning kraaien

speculanten en beleggers gretig graaien

zijn er ook uitzonderlijke vrouwen

waarop wij een toekomst kunnen bouwen

 

In een aantal noordelijke landen

is het hoogste ambt in vrouwenhanden

Het halve volk bestaat uit vrouwen

die in elk geval van kinderen houden

 

En de kinderen een toekomst gunnen

die wij voor hen maken kunnen

Vrouwen houden zelden van geweld

en beleid dat daartoe overhelt

 

De hanen zullen gaan verliezen

als de vrouwen hen niet kiezen

Ook in vele turbulente landen

ligt het lot in vrouwenhanden*                                 *Bijv. Wit-Rusland

 

Als de vrouwen gaan ontwaken

zullen andere tijden dagen

Een vredig zacht verlangen

zal de aarde gaan omspannen

 

Onderdrukkers en tirannen

worden gaandeweg verbannen

Lang vervlogen kinderdromen

kunnen tot vervulling komen

 

Onze zwaar belaagde aarde

wentelt zich in menselijke waarden

die wij met zijn allen mogen eren

Of dat kan zal ons de toekomst leren

 

 

 

Bewustzijn en vrijheid                   2020 11 05 N.a.v. 1984 van George Orwell

 

Wie lang onderhorig is geweest

die zoekt een vrije geest

en wil zelf vorm gaan geven

aan gebeurtenissen in zijn leven

maar blijft in zijn of haar gedrag

vaak nog zoeken naar gezag

 

Ware vrijheid zit van binnen

Laat zich niet door anderen binden

Vrijheid om te denken wat je wil

ongeacht de uiterlijke dril

 

Zo kun je bij een schrikbewind

zelf bepalen wat je van iets vindt

Ook al staan er zware straffen op

het denken van een eigenwijze kop

 

Eigenzinnigheid wordt afgeleerd

Eigen inbreng niet getolereerd

Men moet zich schikken naar gezag

dat nauwlettend zegt wat mag

 

Het gezag zegt hoe het hoort

Eigen inbreng wordt gesmoord

Overal zijn regels voor

Inventiviteit gaat zo teloor

 

Het gezag zegt hoe het moet

Al het andere is niet goed

Alles kent een procedure

waardoor dingen langer duren

 

Alles past in een beleid

Waar blijft creativiteit?

Inventiviteit is overbodig

Eigen inbreng is niet nodig

 

Want er is een procedure

om een taak te sturen

Vrij bedreven creativiteit

die van denkdwang is bevrijd

heeft de innerlijke vrijheid lief

geeft het leven perspectief

 

 

Bewustzijn en vrijheid

 

In de ruimte van bewustzijn

waar wij stil aanwezig zijn

waar de levensstromen

tot vervulling komen

kan een mens pas vrij zijn

 

In de ruimte van bewustzijn

waar gedachten rijpen

en belemmeringen wijken

kan een mens pas vrij zijn

 

Waar alles in een plaatje past

dat ons telkens weer verrast

en wij simpelweg de speelbal zijn

van het hogere bewustzijn

dat zich ook in ons ontvouwt

en een hogere beschaving bouwt

 

Waarin mensen niet meer lijden

maar geweld en pijn vermijden

En de mensen anders leven

door zich aan elkaar te geven

en hun eigen vrijheid zo beleven

 

We geven vorm aan betere tijden

door aan anderen ons te wijden

en onszelf zo te bevrijden

van een slaafs bewustzijn

waarin wij niet vrij zijn

 

 

Een vrij bewustzijn

 

Een geloof beperkt ons denken

en hetgeen wij aandacht schenken

Een van boven opgelegd stramien

bepaalt hoe wij iets moeten zien

 

In een open vrij bewustzijn

kan een mens pas vrij zijn

Dit bewustzijn is een gave

Een gave van genade

 

Inherent in ieders mens-zijn

is de gave van bewustzijn

als een geestelijk gegeven

in ons materiële leven

 

Een gave die ons vrijheid geeft

en geen echte grenzen heeft

In potentie kan bewustzijn

één met al het andere zijn

 

Dus ook één met alle mensen

voorbij nationale grenzen

Daarin ligt nu de bevrijding

Niet in politieke leiding

 

Ons bewustzijn is een gave

Een gave van genade

Een zelfverlichtend licht

dat ieder mens verlicht*                                               *Johannes 1:9