De FAO en de lobby voor de pesticiden

Civis Mundi Digitaal #104

door Jan de Boer

De aankondiging in oktober van de gezamenlijke ondertekening van een brief van de FAO (Food and Agriculture Organization) van de Verenigde Naties en CropLife International (CLI), de belangrijkste vereniging die de belangen representeert van de fabrikanten van pesticiden (Bayer Crop Science, Corteva, Syngenta, BASF) heeft een waterval van reacties opgeleverd. Op 19 november werden twee brieven bij de FAO bezorgd – de één getekend door bijna 300 wetenschappers, de ander door 350 burgerlijke organisaties – waarin de algemeen directeur van de FAO, Qu Dongyu, gevraagd werd aan dit samengaan een einde te maken.

De wetenschappers in hun brief: Uw voorstel voor samenwerking tussen de FAO en CropLife ondermijnt de politiek van de FAO om de risico’s verbonden aan het gebruik van pesticiden in de wereld te verminderen ».Volgens de auteurs van deze boodschap – waaronder agronomen, professoren in de milieuwetenschappen en toxicologie – vertegenwoordigt dit partnerschap « een fundamenteel belangenconflict met de missie en het mandaat van de Verenigde Naties: het beschermen van de biodiversiteit, de ondersteuning van publieke goederen, het respecteren en beschermen van mensenrechten als het recht op gezondheid, op een veilige werkomgeving, op gezonde lucht en op zuiver drinkwater ». De brief van de organisaties, getekend met name door Pesticide Action Network (PAN), het Institute for Agriculture and Trade Policy (IATP), en Les Amis de la Terre gaat nog wat verder: een dergelijke samenwerking betekent dat « de FAO afziet van zijn rol als mondiale leider inzake innovaties op het gebied van agricultuur ».

De toenadering tussen de FAO en de CLI werd op 2 oktober in een communiqué van de FAO aangekondigd met de handtekening onder een brief die « hun engagement hernieuwt en verstrekt om samen te werken en manieren te vinden om landbouwvoedselsystemen te veranderen ». De CLI feliciteerde zich officieel op 19 juni met deze toenadering en « de gedeelde gemeenschappelijke doelen » tussen beide eenheden.

De Brit Mark Davis, verantwoordelijk voor het beheer van pesticiden van de FAO tussen 2005 en 2017, maakt zich zeer ongerust en liet dat weten in een brief aan Qu Dongyu op 9 oktober. Als goede kenner van het functioneren van de FAO zegt Mark Davis, nu een onafhankelijke consultant: « CropLife is een zeer actieve organisatie in alle instanties van de FAO waarin zij op uitnodiging deelneemt. Het gebeurt regelmatig dat zij hoge functionarissen benadert om te proberen een akkoord te formaliseren, maar tot nu toe betreft het enige formele engagement tussen beide instituties een zeer specifiek programma inzake de eliminatie van in onbruik geraakte voorraden pesticiden.

De ondertekende brief van 2 oktober betekent in dit stadium niet een officieel partnership en kent geen enkele juridische of financiële verplichting, maar opent wel de weg naar een meer formeel bondgenootschap. De wetenschappers en de NGO’s maken zich ongerust met name over de ondernemingen van CropLife die ongetwijfeld proberen de verkoop van hun producten te verhogen bij de landbouwers die geholpen worden door de FAO, voornamelijk de kleine boeren in ontwikkelingslanden. Dit verbond is in mijn ogen een poging van de landbouwindustrie om de verloren ruimte te heroveren, terwijl officiële publicaties juist in de laatste jaren het belang van agro-ecologische benaderingen aantonen.

De FAO: « Als essentiële instantie in de agrarische sector moet CropLife betrokken worden bij de discussies over de ontwikkeling van de agro-ecologie als wij een verandering van haar prioriteiten mogelijk willen maken. Voor de FAO permitteert een toenadering « de verzekering dat de industrie meer dan tot nu toe haar verantwoordelijkheid aanvaardt en eraan bijdraagt de risico’s te verminderen die verbonden zijn aan pesticide, alsook aan een duurzaam beheer van vernielers van gewassen ». Mark Davis is niet zo optimistisch: « De FAO doet er beter aan om onpartijdige adviezen aan de regeringen te geven; elk akkoord met de CLI bedreigt deze onpartijdigheid ». De ondertekenaars van de brieven hopen dat de toenadering tussen beide instanties niet verder gaat dan de brief van 2 oktober: « Wij hopen dat de regeringen de FAO ondervragen. Zij is verplicht haar antwoord te geven aan de gemeenschappen die zij geacht wordt te ondersteunen. »

De lobby van de reuzen van de landbouwchemie, die voor niets terugdeinzen, is zo sterk dat ik voor het ergste vrees.

Geschreven op 25 november 2020