China: De Nieuwe Supermacht

Civis Mundi Digitaal #114

door At Ipenburg

Samenvatting. De Volksrepubliek China heeft onder leiding van Deng Xiaoping (1904-1997) sinds begin jaren tachtig van de vorige eeuw een enorme economische groei gerealiseerd. Het wist grootschalige buitenlandse investeringen aan te trekken, waarbij technologische kennis werd overgedragen. China is nu wereldwijd actief en is een supermacht geworden,een systeeemrivaal van de Verenigde Staten. China gaat uit van een marxistisch-leninistische ideologie.

De Communistische Partij van China (CPC) heeft het monopolie in het bestuur van het land, in de economie, de defensie en in de samenleving als geheel. Er is geen plaats voor pluralisme, voor burgerrechten en mensenrechten. Chinese burgers worden op steeds meer sophisticated manieren onder controle gehouden. Het internetgedrag van de burgers staat onder volledige controle. Overtreding van zelfs de kleinste regels leidt tot verlies aan punten als gevolg waarvan je bewegingsvrijheid sterk ingeperkt wordt. Is de economische en politieke opkomst van China op het wereldtoneel een bedreiging of juist een kans voor het Westen, voor ons economische, sociale en politieke systeem en voor onze vrijheidsrechten? Hoe ziet die nieuwe wereld eruit met twee rivaliserende supermachten, die inmiddels economisch en financieel hecht met elkaar verbonden zijn?

Inhoud

0. Inleiding

1. Westers kolonialisme en imperialisme: voor China: “Ongelijke Verdragen” en

vernedering

2. Een hernieuwde greep naar koloniën, de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog

3. De Opkomst van China als wereldmacht en zijn rol in de wereld 1979-2010

i. Het Chinese ontwikkelingsmodel

ii. Gaat China de wereld overnemen?

4. Sinds 2012 Het tijdperk Xi

5. China: Naar een Nieuwe Koude Oorlog en een Nieuwe Wereldorde?

6. Conclusies

Literatuur

Bijlagen

(1) Zeven gevaarlijke Westerse waarden.

(2) Xi Jinping ‘Thought on Socialism with Chinese Characteristics for a New Era’

(3) Xi Jinping (1953) Citaten

(4) Deng Xiao Ping (1904-1997) Citaten

(5) De belangrijkste transacties van Chinese investeerders in Nederland van 2000 tot 2017

0. Inleiding

In West-Europa was lange tijd een Eurocentrisch wereldbeeld dominant. Er is zelfs nu relatief weinig nieuws over ontwikkelingen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika in de westerse media. Het aantal correspondenten in die delen van de wereld is beperkt en ook het aantal wetenschappelijke specialisten op de terreinen van de studie van de talen en culturen van Azië, Afrika en Latijns Amerika.

Vanaf ongeveer het midden van de 19e eeuw was de heersende ideologie dat “wij,” de inwoners van het Verenigde Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, de Verenigde Staten en Nederland en andere Europese landen wereldwijd de dienst konden uitmaken en dat "wij" ideologisch, religieus, economisch en politiek superieur waren aan de rest van de wereld.

De sociale evolutieleer van Auguste Comte (1798-1857), Herbert Spencer (1820-1903) en van Marx en Engels, en de biologische evolutieleer van Charles Darwin (1809-1882) gaven wetenschappelijke en ideologische legitimatie van deze Europese expansie en van de onderwerping aan het Europese gezag van niet-westerse volken en staten. Dit was tot hun eigen verheffing. Tevens werden de koloniale gebieden geëxploiteerd in het belang van het moederland en de economieën ervan geïntegreerd in die van het moederland.

1. 19e en 20e eeuw Westers kolonialisme en imperialisme: “Ongelijke Verdragen” en vernedering

Tussen circa 1850 en 1920 vond een wereldwijde Europese en Amerikaanse expansie plaats door bezetting en kolonisatie van grote delen van Afrika en Azië en door emigratie vanuit West-Europa naar de relatief dunbevolkte gebieden van Noord-Amerika, Australië, Canada, Nieuw Zeeland en in mindere mate Zuid-Afrika en Rhodesië. Europese landen verdeelden het grootste deel van Afrika op de Conferentie van Berlijn van 1884-1885.

In de Spaans-Amerikaanse Oorlog van 1898 verwierf Amerika Cuba, de Filipijnen, Guam en Amerikaans Samoa. Hawaï, een onafhankelijk koninkrijk, werd in hezelfde jaar veroverd. Nederland breidde in de periode 1890-1920 zijn gezag uit over de hele Indonesische archipel, waar daarvoor grote gebieden “onbezet” waren, zoals het Batakgebied, West Nieuw Guinea en Aceh. Dit was mede uit angst voor mogelijke Spaanse, Duitse en Britse aanspraken op deze gebieden. Tot in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw bleven resten van deze koloniale rijken bestaan, het langste in Afrika.

Het Keizerrijk China ontsnapte maar gedeeltelijk aan deze koloniale expansie. Vanaf de Opium Oorlog (1840-1842) tussen Engeland en China wisten verschillende Europese landen geleidelijk aan hun invloed uit te breiden in China en in aan China onderhorige gebieden. In 1842 verwerft Engeland Hongkong en vijf zogenaamde “verdragshavens” in de eerste van de zogenaamde “ongelijke verdragen.” In 1858 moest China de provincie Primork, deel van Mantsjoerije, afstaan aan Rusland die er de steden Khabarovsk en Wladiwostok stichtte. Na de Frans-Chinese oorlog van 1882 tot 1884 verwierf Frankrijk in 1885 Tonkin en in het volgende jaar verwierf Engeland Birma. Europese mogendheden dwongen China vrijhavens aan de Chinese Oostkust aan hen af te staan. In 1897 bezette Duitsland Tsingtao en kreeg in 1898 voor 99 jaar de beschikking over Kiautschou. Rusland verwierf zich Zuid Liao Tong met Port Arthur (1898), Frankrijk Kwantsjou in Zuid-China en Engeland Wei-Hai-Wei (nu: Weihai) in Noord-China op het schiereiland Shantung (nu: Shandong) en als uitbreiding van Hong-Kong de New Territories. De verzwakking van het centrale gezag in het Keizerrijk gaf regionale leiders de kans om hun onafhankelijkheid te claimen. Zo vestigde Muhammad Jaqub Beg, de Chan van Kashgar in Sinkiang, van 1865 tot 1877 een rijk dat alle moslims wilde verenigen. In deze periode annexeerde Rusland Tashkent en Samarkand. Japan beschermde zich tegen een mogelijke koloniale bezetting door een snelle modernisering door het kopiëren van Europese instellingen en technologie. Japan versloeg, dankzij deze snelle modernisering China in 1894-1895. Als oorlogsbuit bezette Japan Korea, een tribuutstaat van China, en Taiwan, de Pescadores en het zuidelijk gedeelte van de Fiengtien-provincie op het Liaotung-schiereiland. Japan versloeg in 1905 Rusland in de Russisch-Japanse Oorlog en kreeg bij de vredesonderhandelingen erkenning van Rusland voor zijn belangen in Korea, en verwierf het het schiereiland Liaotung met de haven van Port Arthur, en Talien in Noord-China, wat eerder van Rusland was geweest. Ook verwierf Japan het zuidelijk deel van het eiland Sachalin. In 1912, na de vestiging van de Republiek door Sun Yat-sen in Nanjing, verklaarden Tibet en Mongolië zich onafhankelijk. Amerika bleef buiten deze koloniale expansie in China en pleitte er voor een "open deur politiek." Deze vernederende periode in zijn geschiedenis is China van “ongelijke verdragen,” met militair geweld afgedwongen door de “vreemde duivels”, niet vergeten en het wil zich de territoriale verliezen uit de 19e en het begin van de 20e eeuw opnieuw verwerven. Dit is een belangrijk motief in het buitenlands beleid van China.

2. De 20e eeuw: een hernieuwde jacht op koloniën, de Tweede Wereldoorlog
en de Koude Oorlog

Vanaf de jaren dertig van de 20ste eeuw probeerden Duitsland, Japan en Italië, de verliezers in de Europese en Amerikaanse jacht op koloniën, “hun plaats onder de zon” te verkrijgen, geleid door een nationalistische, een nationaal-socialistische of een fascistische ideologie. Hiermee probeerden ze een groot deel van de wereld aan hun wil en hun belangen te onderwerpen.

In 1931 viel Japan China binnen en veroverde Chinees Mantsjoerije, waar het een vazalstaat, Mandsjoekwo, onder nominaal gezag van Pu Yi, de laatste Mantsjoe keizer van China, vestigde. Daarna zette Japan de verovering van China voort, die gepaard ging met enorme wreedheden. Italië bezette in 1936 het onafhankelijke Ethiopië, lid van de Volkenbond, ondanks machteloze protesten van de Volkenbond.

In 1941 begon Japan aan de verovering van Hongkong, Maleisië, Singapore, de Filipijnen, Indonesië en de eilanden van de Stille Oceaan op weg naar de verovering van Australië. Het wilde hier een “Greater East Asia Co-Prosperity Sphere” scheppen, die geheel ondergeschikt moest zijn aan de belangen van Japan.

Duitsland begon op 21 juni 1941 aan zijn “Unternehmen Barbarossa,” een aanval op zijn voormalige bondgenoot de Sovjet-Unie om zich in het oosten “Lebensraum” te verwerven. Nazi-Duitsland, Fascistisch Italië en het Japanse Keizerrijk verloren deze strijd om de wereldhegemonie ten koste van een enorm verlies aan mensenlevens en een vernietiging van woningen en fabrieken, en hele steden.

De Verenigde Staten kwam, met de bondgenoten Engeland, Frankrijk, Canada en Australië, zegevierend uit de strijd. Ook de Chinese Republiek en de Sovjet-Unie behoorden tot de Geallieerden. Amerika vestigde na de oorlog een Pax Americana in de wereld. De rivaliteit met de Sovjet-Unie, vanwege de ideologische verschillen een systeemrivaal, leidde tot de Koude Oorlog (1947-1991). De VS richtte tegen de Sovjet-Unie gerichte militaire bond-genootschappen op: de NATO (1949, met sinds 1955 de Bondsrepubliek Duitsland als lid), de CENTO (1955-1979, met Iran, Turkije, Pakistan, Engeland en de VS en tot 1959 Irak als leden), en de SEATO (1954, met Australië, Frankrijk, Pakistan, Bangladesh, de Filippijnen, Engeland en de VS als leden).

Er ontstond een wapenwedloop. In West-Europa was er een gewapende vrede. De Sovjet-Unie bouwde een “IJzeren Gordijn” tussen Oost- en West-Europa. In de rest van de wereld kwam het echter tot veel bloedige conflicten. Van 1950 tot 1953 was er oorlog tussen communistisch Noord-Korea, gesteund door de Sovjet-Unie en China, en Zuid-Korea, gesteund door de VS en enkele andere geallieerde landen, waaronder Engeland, Australië, Turkije en Nederland. De oorlog kostte aan meer dan drie miljoen slachtoffers het leven, terwijl Noord-Korea bijna volledig werd platgebombaardeerd. De oorlog eindigde in een patstelling en een verdeling van Korea langs de 38ste breedtegraad. De directe Chinese militaire steun was bepalend geweest voor deze uitkomst.

Van 1954 tot 1975 vocht de VS tegen de expansie van het Chinese en Russische communisme in Indo-China. Het leidde tot een vernietiging van de infrastructuur van Vietnam, mogelijk met 2,2 miljoen dodelijke slachtoffers, waarvan 58.200 Amerikaanse soldaten. Veel Vietnamesen en ook Amerikanen werden slachtoffers van het inzetten van Agent Orange, een giftig ontbladeringsmiddel op basis van dioxine, waarmee het concern Monsanto, nu dochter van Bayer, miljardenwinsten maakte.

Rechtse dictaturen

In heel Zuid-Amerika, met uitzondering van Cuba, hield de Verenigde Staten rechtse dictaturen in stand, die de eigen bevolking onderdrukten. In 1969 leefden bijna 140 miljoen van de 240 miljoen Zuid-Amerikanen onder dictaturen. De VS steunde wereldwijd staatsgrepen, zoals die in 1964 in Brazilië, dat tot 1985 een militaire dictatuur was. In 1965 steunde Amerika de staatsgreep tegen Soekarno door generaal Soeharto. Waarschijnlijk kwamen daarbij een miljoen “communisten” en communistische sympathisanten om.

In 1973 wierp Augusto Pinochet, met CIA steun, de regering van de democratisch gekozen president Salvador Allende omver. Tot 1990 bleef hij aan als dictator. Jorge Videla greep in 1976 de macht in Argentinië en bleef aan de macht tot 1981, toen de nederlaag in de Falkland oorlog hem tot aftreden dwong. In 1975 gaf de VS steun aan de Indonesische invasie van Oost-Timor (1975-1999), waarbij naar schatting een derde van de bevolking van Oost Timor omkwam.

Afghanistan

In oktober 2001 vielen de Amerikanen het Afghanistan van de Taliban binnen en in 2002 het Irak van Saddam Hussein. China gebruikt dit allemaal als argument om kritiek op Chinese mensenrechtenschendingen af te wimpelen: “With such terrible human rights records, the United States holds no moral high ground to judge the human rights situation in other countries.”¹

3. De opkomst van China als wereldmacht en zijn rol in de wereld

i. Het Chinese ontwikkelingsmodel

Het Chinese ontwikkelingsmodel is gebaseerd op een door export aangezwengelde groei, gebaseerd op lage lonen en het beperken van de groei van zowel de lonen, als de binnenlandse consumptie. Dit model was eerder al door Japan in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw met succes toegepast en na de Tweede Wereldoorlog volgden Zuid-Korea, Taiwan en Japan dit model.

Internationaal kapitalisme en nationalistisch, monopolistisch communisme

Het model China is echter een hybride model, in de zin dat ze aan de ene kant volledig deelneemt aan de kapitalistische wereldeconomie, maar aan de andere kant uitgaat van een zeer autoritaire marxistisch-leninistische ideologie. De opperste macht ligt bij het Centraal Comité van de Communistische Partij van China, die de zogenaamde “dictatuur van het proletariaat” vertegenwoordigt.

De communistische partij is in de samenleving, de politiek en de economie leidend en ze volgt een zeer nationalistische koers. Er vinden ernstige mensenrechtenschendingen plaats. Elke vorm van oppositie dient volledig geëlimineerd te worden. De democratiseringsbeweging van studenten, die in 1989 massaal demonstreerden voor meer politieke vrijheid op het Tienanmen Plein (het Plein van de Hemelse Vrede) werd bloedig neergeslagen door het Volksbevrijdingsleger. In honderden andere steden van China waren soortgelijke demonstraties, die eveneens allen werden neergeslagen.² Bevolkingsgroepen met een ideologie, die een mogelijk alternatief zou kunnen vormen voor het heersende marxisme-leninisme, moeten het zwaar ontgelden, zoals de leden van de Falun Gong³, Tibetaanse boeddhisten, Chinese christenen⁴ en de moslims van Chinees Oost-Turkestan (Xinjiang).

Het beleid is gericht op snelle groei en ontwikkeling. China ziet zichzelf als het grootste ontwikelingsland ter wereld. Het wil in eigen land de armoede en de honger uitbannen. Mensenrechten komen niet voor in het vocabulaire van de communistische partij van China (CPC). China heeft echter geen behoefte aan een export van zijn ideologie, zoals in de tijd van de Koude Oorlog (1948-1989).

Verovering van de wereldmarkt

De Chinese communistische ideologie is sterk nationalistisch gekleurd. China wil het komend decennium de wereldhegemonie bereiken door gebruik te maken van het proces van globalisering, van de mogelijkheden van de open wereldeconomie, gebaseerd op een transnationaal opererend bedrijfsleven. Het is daar binnen mogelijk om zonder problemen een bepalend aandeel in ondernemingen te kopen of zelfs om hele ondernemingen te kopen. Zo verover je de wereldmarkt en krijg je de beschikking geavanceerde technologie, die jouw economie een concurrentie voorsprong geeft.

China gaat met zijn marxistisch-leninistische ideologie zijn rechtmatige leidende positie in de wereld terugveroveren. Niets kan het in deze opzet tegenhouden. Door de massale uitvoer van goedkope industrieproducten verovert China de wereldmarkt en maakt de bevolking in die landen afhankelijk van China.

Export, havens en transport

Vanwege de behoefte om deze massale export te faciliteren en ook vanwege de import van de voor de productie benodigde grondstoffen, is er een gigantische uitbreiding van de havencapaciteit van de steden aan de oostkust van China en van de transportverbindingen over land, over zee en door de lucht. De grootste havens van de wereld zijn nu niet langer Rotterdam, Singapore en New York, maar de havens aan de Chinese oostkust.

Chinese staatsbedrijven hebben met goedkope leningen van de Chinese Staatsbank de controle verkregen over belangrijke havens in de rest van de wereld. Inmiddels bezitten Chinese staatsbedrijven vijftien havens aan de Middelllandse Zee, waaronder de haven van Piraeus, Thessalonica, de haven van Vado (Italië, 49 %), de Turkse haven Kumport en de Israëlische havens van Haifa en Ashdod.

Aan de Noordzee hebben de Chinezen bepalende invloed in de havens van Zeebrugge (100 %), Antwerpen (20 %) en Rotterdam (35 %), aan de Indische Oceaan hebben ze Mombasa in Kenya en een reeks havens in de grenslanden ten zuiden van China, zoals Cambodia, Sri Lanka en Pakistan.

In Australië heeft het Chinese staatsbedrijf Landbridge in 2015 de haven Port Darwin gepacht voor 99 jaar. De overeenkomst was gesloten met de regering van de deelstaat Northern Territory, niet met de Federale Regering. Australië heeft inmiddels wetgeving aangenomen waardoor het dit soort overeenkomsten van deelstaten met buitenlandse staatsbedrijven kan annuleren.

Militaire en maritieme steunpunten

China heeft sinds 2017 een militaire basis met een garnizoen van 1.500 soldaten in Djiboeti (uitbreidbaar tot 20.000 man), evenals sinds 2002 de VS (met 4.000 manschappen), Frankrijk (sinds 1977 met het vreemdelingenlegioen), Engeland, Italië, Spanje, Duitsland (onder Frans commando) en Saudi Arabië. China bouwde de 753 km lange spoorweg tussen Djibouti en Addis Abeba, een 767 km lange pijplijn naar de aardgasvelden van Ethiopië, en in Djibouti scholen, overheidsgebouwen, een ziekenhuis, een uitbreiding van de haven Doraleh Multipurpose Port (DMP) en een Free Trade Zone. Er is ook nog een Chinees plan om de oude haven uit de Franse tijd te moderniseren. Inmiddels is 70 % van de buitenlandse schuld van Djibouti in handen van China.

Ook in Latijns Amerika is China actief in het verkrijgen van steunpunten, die door de Chinese marine gebruikt kunnen worden om de aanvoerlijnen te controleren. Een Chinees ondernemer Bo Yang kocht in 2019 door bemiddeling van de burgemeester van La Union, de gemeente waar het eiland toebehoort voor $ 950.000 het Perico Eiland voor de westkust van het land. China investeerde $ 500 miljoen El Salvador. De veertig families van vissers, die er woonden werden uitgekocht en moesten weg van het eiland.⁵China verkrijgt wereldwijd maritieme invloed door het actief kopen van een aanmerkelijk aandeel in of overname in zijn geheel van grote rederijen, allen staatsbedrijven zoals COSCO Shipping Lines.⁶ Ook kopen Chinese beleggingsmaatschappijen schepen, die de eigenaren terug kunnen leasen tegen gunstige voorwaarden. Wanneer er echter een achterstand van betaling is komen de schepen in handen van de leasemaatschappij.

Infrastructurele projecten

De controle over havens krijgt China vaak door het aanbieden van de bouw van infrastructurele werken als wegen, spoorwegen, bruggen, waterkrachtcentrales en van hele havens. Wanneer een land de schuld ervan niet kan terugbetalen dan claimt China het gebruik van een haven voor een lange periode, bijvoorbeeld 99 jaar. Het lijkt erg op de ongelijke verdragen die China opgelegd kreeg door westerse landen en Japan aan het eind van de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw, wat plaatsvond door het gebruik van zogenaamde ‘gunboat diplomacy’. China heeft op zo’n manier grote invloed gekregen in de Indische Oceaan in de meeste zuidelijke buurlanden van China, in het hele Middellandse Zeegebied, in Oost-Europa, in Latijns Amerika, in de Stille Oceaan en in Groenland en IJsland. De laatste twee gebieden zijn strategisch gelegen wanneer scheepvaart via de Noordelijke IJszee door de opwarming van de aarde mogelijk is geworden. In Oost Europa zijn nog oude banden uit de tijd van de communistische overheersing wint China aan invloed met de 16 plus 1 verdragen.⁷

Wat is op deze militante uitdaging binnen de EU de reactie van de EU? Men komt daar vaak niet verder dan: "We moeten niet naïef zijn." Het oude militaire adagium echter is: "Wie de zee beheerst, beheerst het land, want hij beheerst de aanvoerlijnen." Meer dan negentig procent van het goederenvervoer wereldwijd loopt via de zee. Noch de EU, noch de Verenigde Staten of Japan hebben een duidelijk antwoord op deze door China onder het sympathiek lijkende acroniem OBOR (One Belt One Road) aangeboden strategische aankopen.

Staatssteun na bankencrisis van 2008

De toegenomen invloed van de staat op de economie vindt echter ook versneld plaats in de westerse wereld, maar op een andere, minder strategische manier. In 2008 moesten alle kapitalistische landen particuliere banken redden met miljarden staatssteun – ten gunste van de aandeelhouders. De overheid nam zelfs enkele banken in zijn geheel over. In 2020 moesten de kapitalistische landen opnieuw miljarden in de economie pompen om bedrijven te redden, die leden onder de afname van de vraag door de Covid 19 pandemie.

ii. Gaat China de wereld overnemen?

Er is sinds het begin van deze eeuw een afhankelijkheidsrelatie ontstaan tussen China en bijna elk ander land in de wereld. China is de fabriek van de wereld. Het is dit geworden vooral dankzij de massale buitenlandse investeringen. China was aantrekkelijk voor deze investeerders door de goedkope arbeid, het geringe aantal stakingen, politieke stabiliteit en facilitering door een krachtig optredende overheid, geleid door de Communistische Partij van China. Zestien procent van alle investeringen wereldwijd ging jarenlang naar China en hielpen, samen met de overdracht van technologie met de snelle economische ontwikkeling. Er zijn bijna geen landen in de wereld die geen tekort hebben op de handelsbalans met China.

Controle over infrastructuur en productie

Het surplus dat China zo ontvangt zet het in om controle te krijgen over de infrastructuur, wegen, spoorwegen, vliegvelden, havens elders in de wereld langs de handelsroutes waarlangs de industriële producten van China gaan naar de consumenten en waarlangs de grondstoffen voor die producten naar China gaan. Dat is een economische logica die inherent is aan de enorme expansie van de industriële productie voor de export en de daarvoor noodzakelijke import van grondstoffen.

De technologische innovatie nodig voor een voortgaande groei van de productie, de export en de kwaliteit van de producten koopt China gewoon in het Westen. China investeert in Westerse ondernemingen en koopt zelfs hele bedrijven op. Vaak worden deze in hun geheel ontmanteld om de productie naar China te verplaatsen. Dat gaat natuurlijk ten koste van de werkgelegenheid in het Westen en het legt een negatieve claim op onze potentie tot groei door innovatie.

Verwerven van bedrijven

Na de economische neergang, veroorzaakt door de bankencrisis van 2008, waren veel Europese bedrijven goedkoop te verwerven. Onder meer de volgende:

De bekende Italiaanse motorfietsenfabriek Benelli is zo in 2009 in handen gekomen van de Qianjiang Motor Group, een Chinees bedrijf dat in gecontroleerd wordt door de Geely Holding Group. De produktie van de motorfietsen is voor het grootste deel naar China verplaatst.
In 2009 kocht Geely Drivetrain Systems International Pty Ltd, een Australisch bedrijf van transmissiesystemen voor AU$ 55 miljoen. De productie van de systemen is verplaatst naar China.
In 2008 kocht het consortium Changsha Zoomlion Heavy Industry Science and Technology Development Co. CIFA S.p.A, een in Milaan gevestigde fabrikant van betonverwerkingsapparatuur, voor € 271 miljoen. Het was toen de grootste Europese overname ooit door een Chinees bedrijf. Zoomlion werd met deze overname de grootste onderneming van bouwmachines van China en de op vier na grootste van de wereld.Het in Hongkong gevestigde bedrijf Li &Fung Group’s Trinity kocht in 2010 Cerruti, een luxe Italiaans modemerk, voor $ 70 miljoen van de Amerikaanse groep MatlinPatterson. Trinity bezat in 2010 een netwerk van 381 winkels in China. De aankoop zou helpen om luxeproducten van Cerrutti in China te verkopen.

Campofrio Food Group, eigendom van het Amerikaanse Smithfield, wat op zijn beurt gekocht is door Shuanghui International Holdings, kocht het Italiaanse Fiorucci Foods in 2011.

Verder kocht China Miss Sixty (met inbegrip van de merken Energie, Killah, Refrigiwear en Murphy & Nye, en twee honderd winkels in 2012.
De Ferretti Yachts Group, ‘s werelds grootste bouwer van luxe jachten, werd in januari 2013 gekocht door het Chinese staatsbedrijf Weichai Holding Group Co., Ltd., een onderdeel van Shandong Heavy Industry Co., Ltd., die de grootste fabriek is van bulldozers in China. Weichai kocht 75 % van de aandelen van Ferretti voor € 178 miljoen, wat nota bene de prijs is die een Chinese miljardair voor één jacht kan en wil betalen! De Chinese automaker Geely nam Volvo (inmiddels honderd procent Chinees) over van Ford en nam een belangrijk aandeel in Daimler AG, de maker van Mercedes-Benz, Smart en Mitsubishi autos’s. Geely is de dertiende autofabrikant van de wereld wat betreft de productie van personenauto’s en de eerste wat betreft de fabricage van bedrijfswagens.
KUKA AG, een hi-tech Duits bedrijf van industriële robots, kwam in in 2016 in handen van de Midea Group, een Chinese fabrikant van huishoudelijke apparaten. Dit leidde tot vragen in de Duitse Bondsdag of dergelijke strategische aankopen niet verboden zouden moeten worden omdat Duitsland zo zijn concurrentiepositie op dit terrein verliest en Chinese bedrijven op deze manier controle krijgen over geavanceerde Duitse industriële technologie. Overigens had KUKA toen al een fabriek in Shanghai voor productie in China voor de Chinese markt.⁸ De Duitse reactie op deze aankoop was gematigd omdat China dreigde met het opleggen van beperkingen aan de Duitse auto-industrie in China. Wel zei de Duitse minister voor economische zaken Sigmar Gabriel dat hij van plan was om een publiek debat te beginnen over de vraag hoe "de Europese open samenlevingen" in de toekomst kunnen omgaan met oneerlijke concurrentie. Grote westerse bedrijven, waaronder Mercedes, Volkswagen en Tesla, hebben zelf fabrieken in China gebouwd om te profiteren van de groeiende vraag naar auto’s in China. China is inmiddels de grootste afzetmarkt voor auto’s geworden.
Airbus heeft een vliegtuigfabriek bij Saigon gebouwd, die vier Airbus vliegtuigen per maand produceert voor de Chinese markt. Hier is in alle gevallen ook sprake van overdracht van technologie van westerse ondernemingen aan staatsbedrijven in China, en dus verlies van concurrentievermogen aan China. Is dit zoals Xi beweert een win-win situatie of een win-loose situatie?

4. Het tijdperk Xi Jinping

Xi Jinping (1953) kwam in 2012 aan de macht als Secretaris-Generaal van het Centraal Comité van de Communistische Partij van China en van het Centrale Militaire Comité. In 2013 werd hij aangesteld als President. In 2018 schafte hij de grondwettige beperking van de ambtstermijn van de partijleider en de President, ingevoerd door Deng, af. Hij heeft na zijn aantreden het “Belt and Road Initiative” (BRI), ook wel eufemistisch "de Nieuwe Zijderoute" genoemd, geïnitieerd.

Hij heeft voor een deel de verworvenheden van dertig jaar van hervorming en opening, tot stand gebracht door Deng Xiaoping en zijn “Tweede Revolutie”, teruggedraaid en vervangen door zijn eigen "Derde Revolutie". Dat is tenminste de opvatting van Elizabeth C. Economy. Zij stelt: “Wat Xi’s revolutie anders maakt dan die van zijn voorgangers, is de strategie die hij tot nu toe heeft gevolgd:

(i) de dramatische centralisatie van autoriteit onder zijn persoonlijk leiderschap;

(ii) De geïntensiveerde penetratie van de samenleving door de staat;

(iii) De schepping van een virtuele muur van regels en beperkingen, die de stroom van ideeën, cultuur en kapitaal in en uit het land streng controleert;

(iv) De enorme projectie van Chinese macht in de wereld. We zien een illiberale staat, die met aanmerkelijk succes het leiderschap zoekt in een liberale wereldorde.

Het China van Xi stelt ons voor een reeks duidelijke en nieuwe uitdagingen.⁹ Toen hij als Vice-President in 2009 op een wereldreis in Mexico Chinese expats toesprak formuleerde hij de door China gewenste verhouding tussen de Volksrepubliek China en het Vrije Westen als volgt:

“China’s contributions during the international financial crisis [van 2008], was “the greatest contribution towards the whole of human race, to prevent its 1.3 billion people from hunger”. “There are some bored foreigners, with full stomachs, who have nothing better to do than point fingers at us. First, China does not export revolution; second, China does not export hunger and poverty; third, China does not come and cause you headaches. What more is there to be said?”¹⁰

Xi introduceerde in mei 2020 China’s “dual circulation” ontwikkelingsparadigma, de binnenlandse en de overzeese markten versterken elkaar, met de binnenlandse markt als steunpilaar.

5. China: Naar een Nieuwe Koude Oorlog en naar een Nieuwe Wereldorde?

Iemand zei eens: “We hebben de Derde Wereldoorlog verloren. Ik wist niet eens dat die begonnen was.”

De EU en Nederland komen niet met een effectieve tegenmaatregelen tegen het aggressieve Chinese overnamebeleid. Dit ondanks herhaalde waarschuwingen van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) voor de massale uit China afkomstige hackaanvallen op overheidsinstellingen en bedrijven om technologie en veiligheidsinformatie te stelen. Een onderneming als Huawei, die ons 5 G netwerk tegen een concurrerende prijs wilde aanleggen, kan zich daardoor meester maken van onze digitale infrastructuur waarlangs tegenwoordig eigenlijk alles in onze samenleving verloopt.

Politiek en bedrijfsleven

Het echte probleem is dat er in China geen scheiding is tussen het bedrijfsleven en de politiek. China legt bijvoorbeeld bij wet aan Chinese schepen op dat ze bewapend moeten zijn. Een heel groot Chinees internationaal opererend bedrijf, de Sam Enterprise Group stelt op zijn Engelstalige website dat ze bij het aannemen van personeel de voorkeur geeft aan voormalige leden van het Volksbevrijdingsleger. Dit was het bedrijf dat in 2019 het eiland Tulagi van de Salomonseilanden wilde kopen, waar het een vliegveld wilde bouwen en een raffinaderij en waar het kon beschikken over een diepzee haven, geschikt voor duikboten.¹¹ Dit ziet Australië vanzelfsprekend als zeer bedreigend, om niet te zeggen als een daad van aggressie.

Westerse bedrijven die in China opereren zijn wettelijk verplicht om een lid van de communistische partij in hun Raad van Bestuur op te nemen, wanneer er een lid van de communistische partij werknemer is. Ook moeten bedirjfsbeslisisngen voorgelegd worden aan de plaatselijke overheid, die gedomineerd wordt door de Communistische Partij van China.

In 2019 stelde de Nederlandse regering in een nota aan de Tweede Kamer dat ze “constructief-kritisch” (willen zijn) ten aanzien van China en “we moeten ook oog hebben voor bijvoorbeeld (economische) veiligheid, cyberspionage, beïnvloeding en onze normen en waarden.” ¹²

6. Conclusies

(a) Mensenrechten

Het gaat in China om ontwikkeling en om het verkrijgen van wereldhegemonie, civiel en militair. Mensenrechten zijn daarbij niet relevant. Er is een hevige onderdrukking van Oeigoeren, Tibetanen, Falun Gong aanhangers en opposanten. Oeigoeren worden ingezet als slaven. Bovendien worden leden van deze groepen gebruikt voor onvrijwillige orgaandonaties. Orgaantransplantatie is een winstgevende industrie, die in handen is van het leger. Wanneer China hierop aangesproken wordt reageert het fel. Jullie zijn verkeerd geïnformeerd! We dulden geen inmenging in onze interne zaken. Jullie hebben zelf boter op je hoofd met jaren van kolonialisme, vernietiging van Indianen en Aboriginals en discriminatie van zwarten in de VS. De weg naar een internationale, afdwingbare rechtsorde is volledig afgesneden door China. Overigens hebben de VS dat zelf ook gedaan door de rechtsmacht van het International Criminal Court in Den Haag niet te erkennen.

(b) Democratie

De partij is leidend in alle sectoren van de samenleving, maar men is ook pragmatisch wanneer het gaat om het vergroten van de Chinese invloed wereldwijd. Er is geen export van de revolutie en zelfs niet van een ideologie. China noemt zichzelf het grootste ontwikkelingsland tet wereld en is een voorbeeld en model voor landen in Afrika en Azië. Het is aantoonbaar succesvol in economische ontwikkeling. Dat is de aantrekkingskracht van China in Afrika, Oost-Europa, Latijns-Amerika en een aantal Zuid Aziatische landen, ook al is er daarnaast angst voor de territoriale ambities van China. China is sinds 11 december 2001 lid van de World Trade Organisation (WTO), waar het de status heeft van ontwikkelingsland, omdat deze status hen veel voordelen biedt.

(c) Territoriale ambities. China neemt wereldwijd initiatieven voor het verkrijgen controle over gebieden. In Groenland voelt men de druk van China door dat het mijnen van zeldzame aardmineralen overnam en aanbood om we enkele grote luchthavens te bouwen. In IJsland wilde een Chinese ondernemer een groot stuk land in Noord-Oost IJsland voor de bouw van een hotel, een golfveld, een vliegveld en, naar men vreesde een diepzeehaven bouwen voor Chinese duikboten.

Taiwan en de omliggende eilanden als Qemoy, worden door China geclaimd als een afvallige provincie. China schendt bij voortduring het luchtruim van Taiwan. Het land mag niet erkend worden door landen die een relatie willen hebben met de Volksrepubliek.

(d) Economische expansie: buitenlandse investeringen en technologieoverdracht.

De snelle expansie van China de laatste twintig jaar is mogelijk door het open westerse neoliberale kapitalische systeem. Het westen (West Europa, de VS, Japan, Zuid-Korea, Taiwan, Canada, Australië en Nieuw Zeeland hebben geen antwoord op de agressieve aankopen van Chinese staatsondernemingen, die met goedkope leningen van staatsbanken grote invloed kunnen kopen in de economie en in de infrastructuur.

Aan de andere kant blijven grote buitenlandse bedrijven in China investeren. De redenen daarvoor zijn: toegang tot een grote binnenlandse markt, goedkope arbeid en de afwezigheid van vakbonden en stakingen. De directe buitenlandse investeringen (FDI) in China waren de afgelopen 20 jaar (in miljarden Amerikaanse dollars) als volgt:

Jaar	2000	2005	2010	2015	2019
US $ (miljard)	42,1	104,1	243,7	242,5	187,2

(Bron: https://www.macrotrends.net/countries/CHN/china/foreign-direct-investment (geraadpleegd 14-9-2021)

Het totaal aan directe buitenlandse investeringen wereldwijd bedroeg in 2020 $ 740 miljard. China is ‘s werelds grootste ontvanger van buitenlandse directe investeringen na de Verenigde Staten van Amerika, terwijl Singapore de derde plaats inneemt. De grootste buitenlandse directe investeerders in de wereld waren in 2019 Japan, de Verenigde Staten van Amerika en Nederland (!).

China heeft geen onafhankelijke rechtspraak, waardoor Westerse ondernemingen in China die schade hebben geleden, bijvoorbeeld door diefstal van intellectueel eigendom of doordat contracten niet nagekomen worden niet beschermd zijn. Hooggeplaatste werknemers van Chinese afkomst van de ASML vestiging in Silicon Valley in San Jose, Californië stalen octrooien van ASML en vertrokken met die octrooien naar China. Het bedrijf schat de schade op $100 miljoen! ASML beschouwt het echter als kansloos om de betrokken Chinezen in een gerechtelijke procedure in China te laten vervolgen.

Voor Chinese studenten in het buitenland staan alle laboratoria en alle technologie open. In het cursusjaar 2019-2020 studeerden maar liefst 372.532 Chinese studenten in de VS. In 2020 studeerden 129.452 Chinese studenten aan het hoger onderwijs in Australië. In het studiejaar 2017-2018 studeerden 4.475 Chinese studenten in Nederland, terwijl er ongeveer 1.000 Nederlanders in China studeerden. In 2016 stonden 400 Chinese PhD studenten in Nederland ingeschreven.

(e) Gevolgen voor het Westen

Het Chinese beleid van de export van massagoederen en de bouw, wereldwijd van infrastructuur - zowel digitale snelwegen als spoorwegen, wegen en havens, en van mensen leidt tot deïndustrialisering in het westen. Waar halen we nu ons comparatieve kostenvoordeel voor onze productie voor de export vandaan? China kan alles goedkoper produceren door de lage lonen en de vrijwel afwezige rol van vakbonden.

Prato in Toscane is er een voorbeeld van waarbij het grootste deel van de wereldwijd bekende italiaanse mode-industrie door Chinezen is overgenomen. In 2001 waren er nog 50.000 Italianen werkzaam. Vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw schakelde men Chinese gastarbeiders in. Die namen Italiaanse firma’s over en concurreerden de overige Italiaanse bedrijven eruit. Italiaanse jongeren in Prato trekken nu weg en gaan als gastarbeiders naar Frankrijk of Duitsland voor werk. De Chinese bedrijven nemen geen Italianen aan. Ze huren liever goedkope, hardwerkende Chinese werkkrachten uit China in. Zo snel kan het dus gaan met de Chinese invloed.

(f) Ontvlechting of toenemende wederzijdse afhankelijkheid?

Voor veel grote westerse ondernemingen, zoals BMW, Mercedes, Volkswagen, Toyota, Shell, Tesla en Airbus is China de afzetmerkt met de grootste groei. Ze zijn faliekant tegen ontvlechting. Bovendien heeft China door de aankoop van aandelen in deze bedrijven grote invloed op de beleidsbeslissingen van deze bedrijven en op de benoeming van commissarissen. De bedrijven moeten nolens volens zich schikken naar de Chinese gewoonten en gebruiken in het zakenverkeer, waarbij steeds de belangen van de Chinese Communistische Partij leidend zijn.

Literatuur

What China Wants, Essay The Economist, August 23, 2014, pp 41-46

Blussé en Floris-Jan van Luyn, 2008. China en de Nederlanders. Geschiedenis van de Nederlands-Chinese Betrekkingen 1600-2007, Zutphen

Buruma, Ian, 2007. De Toekomst van China, Amsterdam (tr. of Bad Elements. Chinese Rebels from Los Angeles to Bejing, 2001, New York)

China’s Policy Paper on the EU: Deepen the China-EU Comprehensive Strategic Partnership for Mutual Benefit and Win-win Cooperation, 2014/04/02, Mission of the People’s Republic of China to the European Union

Die Welt 2020, The Economist, 2019, London, Berlin

Epstein, Israël, 2003. The Unfinished Revolution in China, Beijing (Light on China series of The China Society for People’s Friendship Studies)

Fisch, Jörg, 1986. Hollands Ruhm in Asien: François Valentyns Vision des niederländischen Imperiums im 18. Jahrhundert, Stuttgart (Beiträge zur Kolonial- und Überseegeschichte, Rudolf von Albertini (Hrsg), Band 34)

Frankopan, Peter, 2018. The New Silk Roads. The Present And Future of the World, London Goldston, Robert, 1971. De Opkomst van Rood China, Amsterdam (translation of The Rise of Red China, 1969, New York)

Hinte, E van, 1937. Japan-China. Een populaire uiteenzetting van de tegenstellingen aan de kusten van de Stille Oceaan, Amsterdam

Kissinger, Henry, 2011. On China, New York

Linden, Ronald H., 2017. ‘China is Buying Up Ports and Influence Across Europe. Europeans need to pay some attention to the costs of Chinese port investments as a part of their Maritime Silk Road,’ in: Financial Times, January 12, 2017

Making Open Strategic Autonomy work – European Trade in a Geopolitical World. Report The European Round Table for Industry (ERT) Committee on Trade & Market Access, 5 July 2021 (downloadable from: https://ert.eu/documents/opentrade)

Mao Tsetung, 1970. Vier Filosofische Essays, Brussel (Serie: Oostenwind)

Mao Tsetung,1971. Selected Readings from the Works of Mao Tsetung, Peking

Marx, Karl and Friedrich Engels, 1968 (2nd ed). On Colonialism, Moscow

Ming, Shi, 2015. ‘China’s neue Mittelschichten’, in: Atlas der Globalisierung. Weniger wird Mehr, Le Monde Diplomatique. Kolleg: Postwachstumgesellschaften, pp. 32-35

Moer, A van der, (red.) 1979. Een Zestiende-Eeuwse Hollander in het Verre Oosten en het Hoge Noorden. Leven, werken, reizen en avonturen van Jan Huyghens van Linschoten (1563-1611), ‘s-Gravenhage (China: pp 59-65)

Nederland-China: een nieuwe balans. Beleidsnotitie Rijksoverheid, 15-5-2019, 52 pp

Po-Tsan, Chien, Shao Hsun-Cheng and Hu Hua, 1964. Concise History of China, Peking Putten, Frans-Paul van der, 2020. De Wederopstanding van China. Van Prooi tot Wereldmacht, Amsterdam

Roberts, J A G, 2006 (second ed), A History of China, Houndmills and New York Schaeder, Hans Heinrich e.a., 1942. Die Weltreiche der Geschichte und die Großraumidee der Gegenwart: Vorträge der Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau, Breslau

Schulte Nordholt, Jan Willem, 1992. De Mythe van het Westen, Amsterdam

Smedley, Agnes, 1936. China Blutet. Vom Streben des Alten China, London (tr of Chinese Destinies: Sketches of Present-day China, 1934, London)

The Opium War, 1976, Peking (by the compilation group for the “History of Modern China” Series

Todd, Emmanuel, 2003. After the Empire. The Breakdown of the American Order. London (translation of of Après l’Empire. Essai sur la décomposition du système américain, 2002

In Civis Mundi verschenen eerder artikelen en boekbesprekingen van de hand van Hans Kuijper, Jan de Boer en Jef Abbeel (zie website onder artikelen linksboven zoek)

Bijlagen

(1) Zeven gevaarlijke Westerse waarden. Het is verboden deze onderwerpen te bespreken in de Chinese media of in het onderwijs:

Constitutionele democratie, die beginselen omvat zoals een meerpartijenstelsel, de scheiding van machten, algemene verkiezingen en een onafhankelijke rechtspraak;
Universele waarden, waarbij het westerse waardesysteem de natie en de klasse overstijgt en die van toepassing is op China. Dit begrip is in strijd is met de maoïstische leer;
Het maatschappelijk middenveld, het idee dat individuele rechten voorop staan in plaats van de collectieve rechten die door de partij zijn vastgesteld;
Pro-markt neoliberalisme, die verwijst naar liberale economische waarden en globalisering;
De onafhankelijkheid van de media. Xi staat vijandig tegenover westerse ideeën over journalistiek en het idee van een pers die kritiek kan leveren op het regerings- en partijbeleid
Historisch nihilisme, dat wil zeggen kritiek op fouten in het verleden gemaakt
Het in twijfel trekken van het Socialisme Chinese stijl.

Bron: Wikipedia Engels lemma Xi Jinping: https://en.wikipedia.org/wiki/Xi_Jinping

Dit is gebaseerd op “Document No. 9”, een vertrouwelijk document voor intern gebruik dat in 2013 op grote schaal binnen de Chinese Communistische Partij werd verspreid door het Algemeen Bureau van de Partij

(2) Xi Jinping Thought on Socialism with Chinese Characteristics for a New Era

Updated: 2018-10-29 by: China.org.cn

Since the 18th CPC National Congress, changes both in and outside China, and the progress made in all areas of China’s endeavors, have presented us with a profound question – the question for an era. Our answer must be a systematic combination of theory and practice and must address what kind of socialism with Chinese characteristics the new era requires us to uphold and develop, and how we should go about doing it.

In answering this question, our Party, guided by Marxism-Leninism, Mao Zedong Thought, Deng Xiaoping Theory, the Theory of Three Represents, and the Scientific Outlook on Development, has continued to free our minds, seek truth from facts, advance with the times, and apply a realistic and pragmatic approach. In answering this question, our Party has continued to uphold the theory of dialectical and historical materialism; has considered carefully the new conditions of the era and the new requirements of practice; and has adopted an entirely new perspective to deepen its understanding of the laws that underlie governance by a Communist party, the development of socialism, and the evolution of human society. It has worked hard to undertake theoretical explorations, and has achieved major theoretical innovations, ultimately giving shape to Xi Jinping Thought on Socialism with Chinese Characteristics for a New Era.

It makes the following things clear:

– It makes clear that the overarching task of upholding and developing socialism with Chinese characteristics is to realize socialist modernization and national rejuvenation, and, that on the basis of completing the building of a moderately prosperous society in all respects, a two-step approach should be taken to build China into a great modern socialist country that is prosperous, strong, democratic, culturally advanced, harmonious, and beautiful by the middle of the century.

– It makes clear that the principal contradiction facing Chinese society in the new era is that between unbalanced and inadequate development and the people’s ever-growing needs for a better life. We must therefore continue commitment to our people-centered philosophy of development, and work to promote well-rounded human development and common prosperity for everyone.

– It makes clear that the overall plan for building socialism with Chinese characteristics is the Five-sphere Integrated Plan, and the overall strategy is the Four-pronged Comprehensive Strategy. It highlights the importance of fostering stronger confidence in the path, theory, system, and culture of socialism with Chinese characteristics.

– It makes clear that the overall goal of deepening reform in every field is to improve and develop the system of socialism with Chinese characteristics and modernize China’s system and capacity for governance.

– It makes clear that the overall goal of comprehensively advancing law-based governance is to establish a system of socialist rule of law with Chinese characteristics and build a country of socialist rule of law.

– It makes clear that the Party’s goal of building a strong military in the new era is to build the people’s armed forces into world class forces that obey the Party’s command, can fight and win, and maintain excellent conduct.

– It makes clear that major country diplomacy with Chinese characteristics aims to foster a new form of international relations and build a community with a shared future for humanity.

– It makes clear that the defining feature of socialism with Chinese characteristics is the leadership of the Communist Party of China; the greatest strength of the system of socialism with Chinese characteristics is the leadership of the Communist Party of China; the Party is the highest force for political leadership. It sets forth the general requirements for Party building in the new era and underlines the importance of political work in Party building.

Xi Jinping Thought on Socialism with Chinese Characteristics for a New Era builds on and further enriches Marxism-Leninism, Mao Zedong Thought, Deng Xiaoping Theory, the Theory of Three Representations, and the Scientific Outlook on Development. It represents the latest achievement in adapting Marxism to the Chinese context and encapsulates the practical experience and collective wisdom of our Party and the people. It is an important component of the theory of socialism with Chinese characteristics, and a guide to action for all Party members and all the Chinese people as we strive to achieve national rejuvenation. This Thought must be adhered to and steadily developed on a long-term basis.

In the Amendment to the Constitution of the People’s Republic of China approved at the First Session of the 13th National People’s Congress held in March 2018, Xi Jinping Thought on Socialism with Chinese Characteristics was reconfirmed as the guideline in the political and social life in China.

(3) Xi Jinping (1953) Quotes

“Regarding the Korean Peninsula nuclear issue, we reaffirm that we are staunchly committed to realizing the denuclearization of the peninsula and upholding the international nuclear nonproliferation system. Both sides will continue to strictly enact all UN Security Council resolutions. And at the same time, we are committed to continuing to solve the North Korean nuclear issue through dialogue and talks.” ~ Source: www.truth-out.org

“Happiness does not fall out of the blue and dreams will not come true by themselves. We need to be down-to-earth and work hard. We should uphold the idea that working hard is the most honorable, noblest, greatest and most beautiful virtue.” Source: “Xi Jinping Meets Model Workers” english.cntv.cn. May 01, 2013.

“Comrade Mao, whether he was crossing ‘a sea of surging waves’ or scaling ‘a mountain pass impregnable as iron’ always held unwaveringly to his course, setting a shining example for the Chinese Communist Party.”

“Our responsibility is to rally and lead the whole party and the Chinese people of all ethnic groups in continuing to liberate our way of thinking, carry on reform and opening, further unleash and develop the productive forces, work hard to resolve the difficulties the people face in both work and life, and steadfastly take the road of prosperity for all.”

“Why did the Soviet Union disintegrate? Why did the Soviet Communist Party collapse? An important reason was that their ideals and beliefs had been shaken.”

“During the civilisation and development process of more than 5,000 years, the Chinese nation has made an indelible contribution to the civilisation and advancement of mankind.”

“As economic globalization gathers momentum, China and the United States have become highly interdependent economically. Such economic relations would not enjoy sustained, rapid growth if they were not based on mutual benefit or if they failed to deliver great benefits to the United States.”

“Of course, we also are soberly aware that historical problems remain in cross-strait relations, and that there will be issues in the future that will require time, patience and joint efforts to resolve.”

(4) Deng Xiao Ping (1904-1997), de grondlegger van het Nieuwe China, Quotes

“No matter if it is a white cat or a black cat; as long as it can catch mice, it is a good cat.”

“China is not a superpower, nor will she ever seek to be one... If one day China should change her color and turn into a superpower, if she too should play the tyrant in the world, and everywhere subject others to her bullying, aggression and exploitation, the people of the world should identify her as social-imperialist, expose it, oppose it and work together with the Chinese people to overthrow it.”

“Observe calmly; secure our position; cope with affairs calmly; hide our capacities and bide our time; be good at maintaining a low profile; and never claim leadership.”

“A fundamental contradiction does not exist between socialism and a market economy.” Source: Address to US businessmen, organized by Time magazine, 18 December 1985

“Absorbing foreign capital and technology and even allowing foreigners to construct plants in China can only play a complementary role to our effort to develop the productive forces in a socialist society. Of course, this will bring some decadent capitalist influences into China. We are aware of this possibility; it’s nothing to be afraid of.” Source: blog.hiddenharmonies.org

“We mustn’t fear to adopt the advanced management methods applied in capitalist countries. The very essence of socialism is the liberation and development of the productive systems. Socialism and market economy are not incompatible. We should be concerned about right-wing deviations, but most of all, we must be concerned about left-wing deviations.” Source: Pela China Dentro: una viagem de 12 anos, António Caeiro. Lisboa, 2004.

“When our thousands of Chinese students abroad return home, you will see how China will transform itself.”Source: Forbes, Volume 176, Editions 7-13, p. 79, 2005

(5) De belangrijkste transacties van Chinese investeerders in Nederland van 2000 tot 2017

(Met uitzondering van Anbang en Transfar zijn alle genoemde investeerders Chinese staatsbedrijven)

Jaar	Nederlands bedrijf Target A	Kopertateo	Bedrag (mln €)
2017	NXP Standard Products division	JAC Capital, Wiseroad Capital	2,450
2014	Nidera BV	COFCO	2,050
2015	NXP RF-Power division	JAC Capital	1,600
2015	Reaal NV	Anbang No 702
2014	Royal Nedschroef Holding BV	Shanghai Electric	325
2011	DSM Anti-Infectives BV	Sinochem Yes	210
2011	Inalfa Roof Systems Group BV	BAIC	190
2014	TP Vision Holding BV	CEC	180
2013	Vesta Terminals BV	Sinopec	129
2016	Tanatex Chemicals Group	Transfar	100
2007	Burg Industries BV	CIMC	108

Source: Rhodium Group, Clingendael (2017)

NB Het Chinese belang in de haven van Rotterdam (35 %) is onvermeld, evenals het Chinese belang in de spoorwegverbinding Chengdu-Tilburg-Rotterdam. Deze laatste deal is gesloten met het provinciebestuur van Noord-Brabant.

1 Commentaar Xinhua in People’s Daily Online 19-8-2021: http://en.people.cn/n3/2021/0819/c90000-9885807.html (bekeken op 23-08-2010)

2 De protesten van deze pro-democratie beweging begonnen op 15 april in Beijing en in 400 andere steden van China. Ze werden op bevel van met geweld onderdrukt op 4 juni met instemming van Deng toen de regering de staat van beleg uitriep en het Volksbevrijdingsleger stuurde om delen van centraal Beijing te bezetten. Schattingen van het dodental variëren van enkele honderden tot enkele duizenden, met duizenden gewonden.

3 De beweging is in 1999 buiten de wet geplaatst na een demonstratie van ongeveer 10.000 leden voor het regeringsgebouw in Beijing voor vrijlating van enkele gevangengenomen leden. De beweging had toen naar schatting 70 tot 100 miljoen beoefenaars, ook onder leden van de communistische partij, het ambtenarenapparaat en het leger.

4 Schattingen van het aantal christenen in China lopen sterk uiteen van 40 miljoen tot 120 miljoen en meer. Kinderen beneden de 18 is het niet toegestaan om gedoopt te worden of tot een kerk toe te treden. Deze tellen dus niet mee. Het is moeilijk om het aantal ondergrondse christenen te schatten, die in zogenaamde huiskerken samenkomen. Er is nog steeds sprake van vervolging, vooral van leden van de ondergronds kerken en de leden van Katholieke Kerk die trouw zijn gebleven aan het Vaticaan. ondanks het feit dat godsdienstvrijheid in 1982 in de Chinese Grondwet is vastgelegd,

5 NBC News, 3 September 2021, en: https://historico.elsalvador.com. De nieuwe eigenaar is een importeur van Chinese vrachtauto’s in El Salvador, die naast zijn Chinese nationaliteit de Salvadariaanse heeft gekregen. China beloofde na een staatsiebezoek van President Bukele aan China eind 2019 El Salvador $ 500 miljoen aan ontwikkelingsprojecten, waaronder een sportstadion en een nieuwe nationale bibliotheek van $ 40 miljoen in San Salvador, een nieuwe toeristische pier in La Libertad, $ 85 miljoen om waterzuiveringsfaciliteiten in La Libertad en Ilopango te verbeteren, en $ 200 miljoen om Bukele’s "Surf City" -project te ondersteunen.

6 COSCO Shipping Lines is een Chinese internationale containervervoer- en transportmaatschappij. Na het Deense Maersk is het de grootste rederij ter wereld. Het is onderdeel van COSCO Shipping Holdings. De moedermaatschappij is COSCO (China Ocean Shipping Company) Shipping, een staatsbedrijf. COSCO kocht in 2015 de haven van Piraeus en wil het uitbouwen tot de grootste haven van de Middellandse Zee. China Merchants Port Holdings Co. Ltd kocht in 2020 een aandeel in de haven van Thessaloniki.

7 Volgens China vullen de economieën van China en die van de zestien landen in Oost-Europa elkaar sterk aan. De Chinese ondernemingen willen hun technische ervaring en hun technologie in de bouw van infrastructuur inzetten om de LMOE-landen te helpen. Dit is een win-winsituatie voor Chinese ondernemingen, die nu wereldwijd kunnen gaan, terwijl de 16 Oost-Europese landen hun economische groei kunnen bevorderen.

8 KUKA Industrial Robots is een van de voornaamste fabrikanten van industriële robots en automatiseringssystemen voor diverse industrieën, voor onder meer automotive, gefabriceerde metalen, voeding en plastics. Het bedrijf heeft wereldwijd 25 dochterondernemingen, voornamelijk sales- en servicevestigingen, onder andere in de Verenigde Staten, Canada, Mexico, Brazilië, Argentinië en Chili en Azië alsook in bijna alle Europese landen. In 2017 zijn bijna alle aandelen in handen van het Chinese bedrijf Midea Group voor een bedrag van $ 4,6 miljard. Midea Group had in 2020 een omzet van $ 41,4 miljard en een winst van € 4 miljard. KUKA heeft een jaarlijkse omzet van ca. € 3,2 miljard en heeft wereldwijd ongeveer 14.000 medewerkers.

9 Elizabeth C Economy, 2019. The Third Revolution: Xi Jinping and the New Chinese State, New York: NY Oxford University Press

10 The Straits Times (Singapore), 14-2-2009, op de website van Asia One News, gevonden via de Wayback Machine, http://news.asiaone.com/News/the+Straits+Times/Story/A1Story20090214-121872.html (bekeken op 4-8-2021)

11 Zie: https://mjps.ssmu.ca/2019/10/27/china-makes-waves-why-the-prc-just-leased-an-entire-island-in-the-solomon-islands/. Het eiland had in de Tweede Wereldoorlog een Japanse militaire basis. Amerikaanse en Australische troepen veroverden het eiland in 1942 met een verlies aan 122 doden. De procureur-generaal van de Solomonseilanden verklaarde de al getekende overeenkomst kort erna ongeldig en niet afdwingbaar (zie: McGill Journal of Political Studies, 27-10-2019: https://www.hawaiipublicradio.org/pacific-news-minute/2019-10-30/pacific-news-minute-chinese-bid-to-lease-tulagi-island-fails).

12 Betreft Beleidsnotitie ‘Nederland-China: een nieuwe balans’ van 15 mei 2019