Rechten voor de natuur en de voedselomgeving. Citaten van milieujurist Jessica Den Outer en Anniek de Ruijter, hoogleraar gezondheidsrecht

Civis Mundi Digitaal #137

Rechten voor de natuur en de voedselomgeving. Citaten van milieujurist Jessica Den Outer en Anniek de Ruijter, hoogleraar gezondheidsrecht

“In Zweden, Colombia en Duitsland... liggen voorstellen klaar om natuurrechten op te nemen in de grondwet. Het Verenigd Koninkrijk is al een stap verder... [wat betreft] het eerste natuurgebied rechten met rechten... Ook in Nederland houdt het concept de politiek bezig...  om rechten te verlenen aan de Waddenzee... Instanties strijden ook voor rechten voor de Noordzee, de Maas en het kleine Amelisweerd bij Bunnik.’

“Vooral de westerse mens stelt zich op als heerser over de rest van de natuur... Aristoteles en Descartes stelden namelijk dat we de natuur moeten gebruiken voor ons eigen gewin. Ook het joods-christelijke scheppingsverhaal roept op om te heersen over alles wat vliegt, zwemt en kruipt. We hebben vervolgens ons rechtssysteem ook zo mensgericht ingevuld... De huidige wetgeving schiet op veel vlakken tekort. Bijvoorbeeld bij... industriële lozingen, waar we de natuur in acht moeten nemen... Wil je een gebied beschermen dan moet je kijken naar het algehele ecosysteem... De plicht om rechten te waarborgen kan bij de staat liggen... Rechten voor de natuur zijn een middel om bewustzijn en bescherming te creëren [niet ”dé oplossing”]. We hebben oplossingen uit allerlei sectoren nodig en dit is een oplossing vanuit het recht.”

NRC 22 maart 2023 ‘De natuur moet rechten krijgen. Interview met milieujurist Jessica Den Outer over haar boek Rechten voor de Natuur. Zie ook Fritjof Capra en Ugo Matteï. Ecologie en wet in CM 110.

De voedselomgeving 

Citaten van Anniek de Ruijter, hoogleraar gezondheidsrecht

"De rol van de overheid is evident als het om volksgezondheid gaat... De omgeving bepaalt de kansen... om gezond te leven. Als je dat van lucht en bodem kunt zeggen, dan ook van voedsel. De voedselomgeving is vervuild. De toename heeft sterk te maken met het ongezonde aanbod in supermarkten... Als meer dan de helft van de volwassenen overgewicht heeft, kun je moeilijk volhouden dat het de verantwoordelijkheid van individuen is. Hoe kun je spreken van keuzevrijheid als 80 procent van het voedsel in de supermarkt ongezond is... Mensen moeten kunnen kiezen voor ongezond eten, maar het moet ze niet worden opgedrongen. Als dat wel zo is, en het de volksgezondheid raakt, is het de taak van de overheid om de vrijheid te waarborgen om gezonde keuzes te kunnen maken.”

“De overheid had plannen om strenger te handhaven op ongezonde toevoegingen... de btw op groente en fruit te verlagen naar 0 procent en een suikertaks in te voeren... op geen van die dossiers een deuk in een pakje boter... Het is een kwestie van politieke wil... Het recht is vooral effectief als het aansluit bij de maatschappelijke consensus. Het recht kan soms een ingang bieden voor verandering, maar niet zonder maatschappelijk bewustzijn... De juridische maakbaarheid van de samenleving moet je niet overschatten.... We reguleren van alles om de gezondheid te verbeteren, maar hoe meten we het effect van regelgeving?”

NRC 7 aug. 2023 ‘Iedereen mag ongezond leven. De omgeving bepaalt of mensen gezond kunnen leven’. Interview met Anniek de Ruijter, hoogleraar gezondheidsrecht UvA

Geselecteerd door Piet Ransijn