Glyfosaat: 'Blijft omstreden pesticide in de EU toegestaan?' Geciteerde artikelen

Civis Mundi Digitaal #139

Een artikel in de NRC van 14 oktober vermeldt dat er nog geen meerderheid is voor verlenging van de toestemming om glyfosaat te gebruiken in de EU. Nederland onthield zich van stemming, hoewel de Tweede Kamer tegen is en ook ‘onze’ minister van landbouw, maar de regering is kennelijk verdeeld, net als de EU.

“Komt er opnieuw geen meerderheid... dan krijgt de Europese Commissie het laatste woord. Hoogstwaarschijnlijk... verlenging van glyfosaat in Europa... Hetzelfde scenario als in 2017... De Europese Unie gaat niet mee met het advies van de Europese voedselautoriteit EFSA. Die vond... geen ‘critical areas of concern’.”

“Bayer en Syngenta verdienden vorig jaar nog resp. 8,3 miljard en 6,5 miljard  met hun onkruidverdelgers , waar hun glyfosaat bevattende producten RoundUp en TouchDown de kaskrakers zijn... Bedrijven die samen om goedkeuring vragen ‘vertrouwen erop dat de verlenging zal worden verleend’.”

“Circa zestig procent van de inwoners van EU-landen is vóór een verbod... Het pesticide doodt alle planten, dus grijpenen boeren graag naar het middel voordat ze akkers opnieuw inzaaien... Milieuorganisaties en wetenschappers wijzen op een link met  hersenziektes, een afname van biodiversiteit, effecten op het microbioom in de darmen en mogelijk kanker.... De kritiek...richt zich grotendeels op het toelatingssysteem: de industrie zou een te groot aandeel hebben bij de toelating van de eigen middelen. Bedrijven financieren toxicologisch onderzoek en voeren het in eigen laboratoria uit...Tweederde van alle [door de EFSA] beoordeelde studies is niet onafhankelijk. Er zijn gevallen bekend dat de industrie studies heeft achtergehouden... een studie naar hersenschade van een glyfosaatvariant.”

“Neuroloog Bas Bloem [Radboud Universiteit Nijmegen]  vraagt... aandacht voor de link tussen pesticiden en ’neurodegeneratieve ziekten’ als Parkinson... studies die Parkinson koppelen aan blootstelling aan glyfosaat... Bovendien onderschat EFSA de blootstelling van mensen aan glyfosaat, zegt Violette Geisen, hoogleraar bodemfysica  en landbeheer aan de Universiteit van Wageningen... ‘Met metingen vinden wij in huisstof en in de lucht veel hogere hoeveelheden... dan de EFSA modellen... Mensen worden chronisch blootgesteld aan glyfosaat, niet alleen in de buurt van boerderijen maar ook in steden.’ Van Wezel ziet ook dat de waterkwaliteitsnormen voor pesticiden in de praktijk worden overschreden... Een tussenoplossing is per direct een beter toetsingskader op te stellen en glyfosaat op de juiste manier te testen – door onafhankelijke instituten."

‘Steeds meer parkinson: verbied glyfosaat’

Hoogleraar neurologie Bas Bloem en Tjitske Boonstra, bestuurder van de Parkinson Alliantie, schrijven het volgende in de NRC van 12 okt.:  “’Het aantal mensen met een progressieve hersenziekte zoals parkinson of alzheimer is de afgelopen jaren sterk toegenomen... Men spreekt over en parkinsonepidemie... De groei wordt in belangrijke mate veroorzaakt door vervuilende stoffen... zoals pesticiden. Boeren hebben een sterk verhoogd risico... hetzelfde geldt voor omwonenden van landbouwpercelen... In Frankrijk...  geldt de ziekte [parkinson] onder wijnboeren als beroepsziekte.”

“Er zijn groeiende aanwijzingen dat het gebruik van glyfosaat risico’s met zich meebrengt voor de volksgezondheid en bijv. kanker  veroorzaakt... Uit Europees onderzoek bleek dat glyfosaatresiduen aanwezig zijn in de ontlasting van 70 procent van de deelnemers.”

Het onderzoek naar schadelijkheid voor de hersenen [van de Europese autoriteit voor voedselveiligheid EFSA] is veel te onbehouwen... Omdat de hersenen beschikken over een grote reservecapaciteit, treden de symptomen pas op bij uitgebreide schade, namelijk wanneer zo’n 60 tot 70 procent van de zenuwcellen in het bij parkinson betrokken hersengebied zijn beschadigd. Als bijvoorbeeld 40 procent van die cellen zijn afgestorven ziet het proefdier er nog kerngezond uit, maar is het onderzochte bestrijdingsmiddel allesbehalve veilig. Deze tekortkoming werd al jaren erkend door internationale experts van onafhankelijke onderzoeksinstituten, maar inmiddels ook door de EFSA zelf.”

“De glyfosaatdosering in de tot op heden gebruikte dierexperimenten was waarschijnlijk veel te laag, en niet representatief voor het dagelijks leven... Glyfosaat wordt kilometers door de lucht verplaatst... In de huizen van boeren, maar ook in die van omwonenden, bevinden zich hoge concentraties van glyfosaat en andere pesticiden in het huisstof... Ook deze concentraties moeten nadrukkelijk worden meegenomen bij de beoordeling van het risico.”

“Veel van het onderzoek is uitgevoerd door de industrie zelf [en...[ laat relevante bevindingen weg uit het beoordelingsdossier... Het vormt voldoende bewijs dat er sprake is van een zogenaamd biologisch plausibel verband tussen blootstelling aan glyfosaat en het risico op parkinson.”

’Zaai geen nodeloze paniek: sta glyfosaat toe’

Wetenschapsjournalisten Janneke Donkerlo en Joost van Kasteren zien geen reden glyfosaat te weren in dezelfde NRC van 12 okt.. Ze gaan af op onderzoek van de EFSA., niet op “alternatieve feiten van milieuorgamnisaties”. Onafhankelijke studies noemen ze niet. Wel TV programma’s met ophefmakende berichten. Onder andere over het vermoeden “dat glyfosaat... een bepaalde vorm van kanker: nonhodgkinlymfoom veroorzaakt’. Ondanks dat vele studies geen verband vonden "bleek multinational Bayer bereid voor enkele miljarden te schikken” bij talloze rechtszaken in de VS. “’Maar bij gebrek aan wetenschappelijk bewijs is het middel nog steeds toegestaan in de VS.” 

Verder schrijven ze dat wereldwijd parkinson is verdubbeld, maar niet in Nederland. “’Hier is de ziektelast juist gedaald... met 6,7 procent... ook in Frankrijk... met 5,9 procent.”

Vooralsnog zien vele tientallen wetenschappers... geen reden om het middel in de ban te doen. De ‘framing’ van het tegendeel door media en milieuorganisaties voedt slechts het wantrouwen in de wetenschap en de controlerende overheidsinstanties en ondermijnt daarmee de democratie.” Ze noemen weliswaar Bas Bloem om zijn constatering van de toename van parkinson af te zwakken, en gaan ook niet in op onderzoek van andere onafhankelijke wetenschappers, alleen op de ‘framing’ van kritische media en milieuorganisaties, die de democratie en de wetenschap juist dienen met kritische berichtgeving, want beide zijn gediend met discussie en debat. (Zie bijv. Imre Lakatos en Alan Musgrave, Criticism and the Growth of Knowledge)